9–BOB
Abumalek
1 Gidoʻn oʻgʻli Abumalek Shakam shahriga — togʻalarining oldiga borib, barcha urugʻ–aymoqlariga shunday dedi:
2 — Shakam beklarining huzuriga boringlar, ularga: “Ustingizdan Gidoʻnning yetmishta oʻgʻli hukmronlik qilganidan koʻra, bittasi hukmronlik qilgani yaxshi emasmi?” deb aytinglar. Men sizlarning jigaringiz ekanimni ham eslaringizdan chiqarmanglar.
3 Togʻalari Abumalekning manfaatini koʻzlab, bu soʻzlarni Shakam beklariga yetkazdilar. Shakam beklari esa: “Har qalay Abumalek qarindoshimiz”, deya uning tarafdorlari boʻldilar. 4 Shakam beklari unga Baal–Berit uyidagi yetmish boʻlak kumushni berdilar. Abumalek esa bu kumushga yaramas odamlarni yolladi. 5 U Oʻfraga — otasining uyiga borib, yetmishta oʻgay aka–ukasini bir tosh ustida qatl qildi. Ammo Gidoʻnning kenja oʻgʻli Yoʻtom bekinib, tirik qoldi. 6 Soʻng Shakam beklari va Bayt–Milloda yashovchilar Shakamdagi muqaddas eman daraxtining oldiga borib, u yerda Abumalekni taxtga koʻtarishdi.
7 Yoʻtom buni eshitgach, Garizim togʻining tepasiga chiqib xitob qildi:
“Ey Shakam beklari, gapimni eshitinglar, shunda Xudo ham sizlarni eshitgay! 8 Bir zamonda daraxtlar oʻzlariga shoh tanlamoqchi boʻlishibdi. Ular zaytun daraxtiga:
— Shohimiz boʻl, — deyishibdi.
9 Zaytun daraxti ularga shunday javob beribdi:
— Xudolar va bandalar sharafiga ishlatiladigan moyimni bermay qoʻyib, daraxtlar uzra shoxlarimni silkitib turaymi?!
10 Shunda daraxtlar anjirga:
— Sen kelib, shohimiz boʻla qol, — deb aytishibdi.
11 Anjir daraxti ham shunday javob beribdi:
— Iye, shirin va lazzatli mevalarimni tugmay, daraxtlar uzra shoxlarimni silkitib turaymi?!
12 Soʻng daraxtlar tokka:
— Bizga sen hukmronlik qila qol, — deyishibdi.
13 Tok ham javob berib shunday debdi:
— Xudolar va bandalar dimogʻini chogʻ qiladigan sharobimni bermay qoʻyib, daraxtlar uzra novdalarimni silkitib turaymi?!
14 Oxiri daraxtlarning barchasi yantoqqa deyishibdi:
— Sen kelib, bizga hukmronlik qilgin.
15 Yantoq esa daraxtlarga:
— Agar meni sidqidildan shohlikka koʻtarayotgan boʻlsangizlar, kelib soyamda panoh topinglar, aks holda, tikanlarimdan chiqqan olov avj olib, hatto Lubnondagi sadrlarni ham kuydirib tashlaydi! — deb javob beribdi.
16 Shu tariqa sizlar ham Abumalekni taxtga sidqidildan, vijdonan koʻtardingizmi?! Gidoʻn va uning xonadoniga nisbatan toʻgʻri ish tutdingizmi?! Qilmishlaringiz otamning sizlar uchun qilgan ezgu ishlariga loyiq ekanmi?! 17 Otam jonini ayamay sizlar uchun jang qilgan edi, sizlarni Midiyonlarning qoʻlidan qutqargan edi. 18 Sizlar esa otamning xonadoniga qarshi chiqib, uning yetmish nafar oʻgʻlini bir toshning ustida qatl qildingizlar. Choʻrisi tuqqan Abumalekni esa qarindoshingiz boʻlgani uchun Shakam beklarining ustidan shoh qilib tayinladingizlar. 19 Agar bugun Gidoʻn xonadoniga nisbatan vijdonan ish tutgan boʻlsangiz, Abumalekdan mamnun boʻlib shodlaning, u ham sizlardan mamnun boʻlib shodlansin. 20 Aks holda, Abumalekdan olov chiqib, Shakam va Bayt–Millo beklarini yamlab yuborsin. Shakam va Bayt–Millo beklaridan ham olov chiqib, Abumalekni kuydirib yoʻq qilsin.”
21 Soʻng Yoʻtom Abumalekdan qoʻrqqanidan Ber hududiga qochib qoldi.
22 Abumalek uch yil Isroilda hukmronlik qildi. 23 Xudo esa Abumalek va Shakam beklari orasida nizo chiqarish uchun bir ruh yubordi. Shuning uchun Shakam beklari Abumalekka xoinlik qilishdi. 24 Bu hodisa Gidoʻnning yetmishta oʻgʻlini oʻldirgan Abumalekdan va uning bu jinoyatini qoʻllab turgan Shakam beklaridan qasos olinishining daragi edi. 25 Shunday qilib, Shakam beklari Abumalekka qarshi togʻlarning tepalarida, pistirmalarda odamlarini oʻtirgʻizib qoʻyishgandi. Ular oʻtgan–ketganlarni talab, bor–yoʻgʻini tortib olishardi. Abumalek bundan xabar topdi.
26 Gal ismli bir odam oʻz ogʻa–inilari bilan Shakamga koʻchib keldi. U Shakam beklarining ishonchini qozondi. Gal Evid degan odamning oʻgʻli edi. 27 Shakamliklar dalaga chiqib, uzumzorlaridan uzum terishdi, uni ezib sharob tayyorlashdi, soʻng ziyofat qilishdi. Ular xudosining uyida oʻtirib, ziyofat qilishar ekan, yeb–ichib Abumalekni mazax qilishdi: 28 “Abumalek kim boʻlibdiki, biz, Shakamliklar, unga xizmat qilsak? — shangʻillab gapini boshladi Gal. — Padari buzrukvorimiz Xamoʻr bu shaharga asos solgan edi. Shunday ekan, Xamoʻr naslidan boʻlgan bironta odam bizga hukmronlik qilishi kerak. Abumalek esa yetti yot begona boʻlgan Gidoʻnning oʻgʻli–ku! Nega biz uning va hokimi Zabulning oldida bosh egishimiz kerak ekan? 29 Agar bu odamlar qoʻlim ostida boʻlganda edi, Abumalekni oʻzim yoʻq qilardim! Unga, lashkaringni koʻpaytirib, jangga chiq, degan boʻlardim.”
30 Shahar hokimi Zabul Galning bu soʻzlarini eshitgach, gʻazabi alanga oldi. 31 U bildirmay Abumalekning oldiga chopar joʻnatib dedi: “Qarang, Evid oʻgʻli Gal butun urugʻi bilan Shakamga kelib, shaharni sizga qarshi qoʻzgʻatmoqda. 32 Shuning uchun yarim tunda lashkaringiz bilan yoʻlga tushib, dalalarda yashirining. 33 Ertasiga saharda turib, shaharga qoʻqqisdan hujum qiling. Gal qoʻshinlari bilan sizlarga qarshi chiqqanda qoʻlingizdan kelganicha ular bilan olishing.”
34 Shunday qilib, Abumalek lashkari bilan yarim tunda yoʻlga tushdi. Ular toʻrt qismga boʻlinib Shakam yaqinida pisib yotishdi.
35 Gal chiqib shahar darvozasida turganda, Abumalek bir qism lashkari bilan qirlar orqasidan chiqib keldi. 36 Gal ularni koʻrgach, Zabulga dedi:
— Qarang! Qirlardan odamlar tushib kelmoqda!
— Qoʻysang–chi, — dedi Zabul. — Qirlar soyalari koʻzingga odamlar boʻlib koʻrinyapti.
37 — Qarang, qirlardan odamlar pastga tushib kelishyapti, boshqa bir qismi esa folbinlarning daraxti tomonidan yaqinlashyapti, — dedi yana Gal.
38 — Katta ketib: “Abumalek kim boʻpti biz unga xizmat qilsak?” deb gapirgan sen emasmiding?! — dedi shunda Zabul, — sen mana shu lashkarni mazax qilgan eding–ku. Qani, boʻl, endi chiqib ular bilan jang qil.
39 Shakam beklari Gal boshchiligida chiqib, Abumalekka qarshi jang qilishdi. 40 Abumalek Galni quvib ketdi, ammo Gal qochib qoldi. Oʻsha kuni Shakam sipohlarining koʻplari halok boʻldi, butun jang maydoni to shahar darvozasigacha jasadlarga toʻldi.
41 Abumalek Armaxda oʻrnashdi, Zabul esa Galni barcha qarindoshlari bilan Shakamdan quvib yubordi. Ular endi Shakamda yashay olmas edilar.
42 Ertasi kuni Shakamliklar yumushlarini bajarmoq uchun dalalarga chiqmoqchi ekanligidan Abumalek xabardor boʻldi. 43 U lashkarini uch qismga boʻldi. Lashkar dalalardagi qirlarda pisib yotdi. Abumalek shahardan chiqib kelayotgan odamlarni koʻrib, lashkari bilan ularga hamla qildi. 44 Lashkarning bir qismi Abumalek boshchiligida shahar darvozasini qoʻlga kiritdi. Ular shahar darvozasi oldidan siljimadilar. Lashkarning qolgan ikki qismi esa daladagi odamlarga hujum qilib, ularni qirib tashladi. 45 Oʻsha kuni Abumalek kun boʻyi shaharga qarshi jang qildi. Oxiri shaharni qoʻlga oldi. U yerdagi hamma odamni qatl qildi. Shaharni esa vayron qilib, ustidan tuz sochib tashladi .
46 Shakam qalʼasining beklari buni eshitgach, oʻsha yerdagi Baal–Berit uyining qoʻrgʻoniga kirib, bekinib oldilar. 47 Beklarning hammasi qoʻrgʻonda ekanligidan xabardor boʻlgan Abumalek 48 lashkari bilan Zalmon togʻining tepasiga chiqdi. Qoʻlidagi bolta bilan bir bogʻlam oʻtin kesib, orqasiga ortib oldi. Soʻng lashkariga: “Qani, sizlar ham xuddi shunday qilinglar”, deb buyurdi. 49 Sipohlarning har biri bir bogʻlamdan oʻtin kesib oldi. Ular Abumalekka ergashib oʻtinlarni qoʻrgʻonning atrofiga terib chiqdilar, soʻng qalʼaga oʻt qoʻydilar. Qalʼadagi hamma odamlar halok boʻldi. U yerda mingtacha ayol va erkak kishi bor edi.
50 Shundan soʻng Abumalek Tavoz shahriga yoʻl oldi. Shaharni qamal qilib, qoʻlga kiritdi. 51 Ammo shaharning ichida juda baland bir qoʻrgʻon bor edi. Shahardagi ayolu erkaklar, hamma shahar beklari oʻsha qoʻrgʻon ichiga qochib kirishdi. Ular eshiklarni tambalab, tomga chiqib olishdi. 52 Abumalek qoʻrgʻondagilarga qarshi jang qildi, unga oʻt qoʻymoqchi boʻlib, yoniga bordi. 53 Shu payt bir ayol tepadan tegirmon toshini uloqtirib, Abumalekning boshini yorib yubordi. 54 Jon talvasasida Abumalek qurolbardorini yoniga chaqirib:
— Boʻl, qilichingni sugʻurib meni oʻldir, — dedi, — yana odamlar: “Uni ayol kishi oʻldirdi”, deb yurishmasin.
Shunda yigit qilich suqib, Abumalekni oʻldirdi. 55 Odamlar Abumalekning oʻlganini koʻrib uylariga tarqalib ketishdi. 56 Otasiga xiyonat qilib, yetmishta aka–ukasini oʻldirgan Abumalekni Xudo shu yoʻsinda jazolagan edi. 57 Shuningdek, Shakamliklarning ham qilgan qabihliklari uchun taʼzirini bergan edi. Ular Gidoʻn oʻgʻli Yoʻtomning qargʻishiga yoʻliqdilar.
9–BOB
Abumalek
1 Gidoʻn oʻgʻli Abumalek Shakam shahriga — togʻalarining oldiga borib, barcha urugʻ–aymoqlariga shunday dedi:
2 — Shakam beklarining huzuriga boringlar, ularga: “Ustingizdan Gidoʻnning yetmishta oʻgʻli hukmronlik qilganidan koʻra, bittasi hukmronlik qilgani yaxshi emasmi?” deb aytinglar. Men sizlarning jigaringiz ekanimni ham eslaringizdan chiqarmanglar.
3 Togʻalari Abumalekning manfaatini koʻzlab, bu soʻzlarni Shakam beklariga yetkazdilar. Shakam beklari esa: “Har qalay Abumalek qarindoshimiz”, deya uning tarafdorlari boʻldilar. 4 Shakam beklari unga Baal–Berit uyidagi yetmish boʻlak kumushni berdilar. Abumalek esa bu kumushga yaramas odamlarni yolladi. 5 U Oʻfraga — otasining uyiga borib, yetmishta oʻgay aka–ukasini bir tosh ustida qatl qildi. Ammo Gidoʻnning kenja oʻgʻli Yoʻtom bekinib, tirik qoldi. 6 Soʻng Shakam beklari va Bayt–Milloda yashovchilar Shakamdagi muqaddas eman daraxtining oldiga borib, u yerda Abumalekni taxtga koʻtarishdi.
7 Yoʻtom buni eshitgach, Garizim togʻining tepasiga chiqib xitob qildi:
“Ey Shakam beklari, gapimni eshitinglar, shunda Xudo ham sizlarni eshitgay! 8 Bir zamonda daraxtlar oʻzlariga shoh tanlamoqchi boʻlishibdi. Ular zaytun daraxtiga:
— Shohimiz boʻl, — deyishibdi.
9 Zaytun daraxti ularga shunday javob beribdi:
— Xudolar va bandalar sharafiga ishlatiladigan moyimni bermay qoʻyib, daraxtlar uzra shoxlarimni silkitib turaymi?!
10 Shunda daraxtlar anjirga:
— Sen kelib, shohimiz boʻla qol, — deb aytishibdi.
11 Anjir daraxti ham shunday javob beribdi:
— Iye, shirin va lazzatli mevalarimni tugmay, daraxtlar uzra shoxlarimni silkitib turaymi?!
12 Soʻng daraxtlar tokka:
— Bizga sen hukmronlik qila qol, — deyishibdi.
13 Tok ham javob berib shunday debdi:
— Xudolar va bandalar dimogʻini chogʻ qiladigan sharobimni bermay qoʻyib, daraxtlar uzra novdalarimni silkitib turaymi?!
14 Oxiri daraxtlarning barchasi yantoqqa deyishibdi:
— Sen kelib, bizga hukmronlik qilgin.
15 Yantoq esa daraxtlarga:
— Agar meni sidqidildan shohlikka koʻtarayotgan boʻlsangizlar, kelib soyamda panoh topinglar, aks holda, tikanlarimdan chiqqan olov avj olib, hatto Lubnondagi sadrlarni ham kuydirib tashlaydi! — deb javob beribdi.
16 Shu tariqa sizlar ham Abumalekni taxtga sidqidildan, vijdonan koʻtardingizmi?! Gidoʻn va uning xonadoniga nisbatan toʻgʻri ish tutdingizmi?! Qilmishlaringiz otamning sizlar uchun qilgan ezgu ishlariga loyiq ekanmi?! 17 Otam jonini ayamay sizlar uchun jang qilgan edi, sizlarni Midiyonlarning qoʻlidan qutqargan edi. 18 Sizlar esa otamning xonadoniga qarshi chiqib, uning yetmish nafar oʻgʻlini bir toshning ustida qatl qildingizlar. Choʻrisi tuqqan Abumalekni esa qarindoshingiz boʻlgani uchun Shakam beklarining ustidan shoh qilib tayinladingizlar. 19 Agar bugun Gidoʻn xonadoniga nisbatan vijdonan ish tutgan boʻlsangiz, Abumalekdan mamnun boʻlib shodlaning, u ham sizlardan mamnun boʻlib shodlansin. 20 Aks holda, Abumalekdan olov chiqib, Shakam va Bayt–Millo beklarini yamlab yuborsin. Shakam va Bayt–Millo beklaridan ham olov chiqib, Abumalekni kuydirib yoʻq qilsin.”
21 Soʻng Yoʻtom Abumalekdan qoʻrqqanidan Ber hududiga qochib qoldi.
22 Abumalek uch yil Isroilda hukmronlik qildi. 23 Xudo esa Abumalek va Shakam beklari orasida nizo chiqarish uchun bir ruh yubordi. Shuning uchun Shakam beklari Abumalekka xoinlik qilishdi. 24 Bu hodisa Gidoʻnning yetmishta oʻgʻlini oʻldirgan Abumalekdan va uning bu jinoyatini qoʻllab turgan Shakam beklaridan qasos olinishining daragi edi. 25 Shunday qilib, Shakam beklari Abumalekka qarshi togʻlarning tepalarida, pistirmalarda odamlarini oʻtirgʻizib qoʻyishgandi. Ular oʻtgan–ketganlarni talab, bor–yoʻgʻini tortib olishardi. Abumalek bundan xabar topdi.
26 Gal ismli bir odam oʻz ogʻa–inilari bilan Shakamga koʻchib keldi. U Shakam beklarining ishonchini qozondi. Gal Evid degan odamning oʻgʻli edi. 27 Shakamliklar dalaga chiqib, uzumzorlaridan uzum terishdi, uni ezib sharob tayyorlashdi, soʻng ziyofat qilishdi. Ular xudosining uyida oʻtirib, ziyofat qilishar ekan, yeb–ichib Abumalekni mazax qilishdi: 28 “Abumalek kim boʻlibdiki, biz, Shakamliklar, unga xizmat qilsak? — shangʻillab gapini boshladi Gal. — Padari buzrukvorimiz Xamoʻr bu shaharga asos solgan edi. Shunday ekan, Xamoʻr naslidan boʻlgan bironta odam bizga hukmronlik qilishi kerak. Abumalek esa yetti yot begona boʻlgan Gidoʻnning oʻgʻli–ku! Nega biz uning va hokimi Zabulning oldida bosh egishimiz kerak ekan? 29 Agar bu odamlar qoʻlim ostida boʻlganda edi, Abumalekni oʻzim yoʻq qilardim! Unga, lashkaringni koʻpaytirib, jangga chiq, degan boʻlardim.”
30 Shahar hokimi Zabul Galning bu soʻzlarini eshitgach, gʻazabi alanga oldi. 31 U bildirmay Abumalekning oldiga chopar joʻnatib dedi: “Qarang, Evid oʻgʻli Gal butun urugʻi bilan Shakamga kelib, shaharni sizga qarshi qoʻzgʻatmoqda. 32 Shuning uchun yarim tunda lashkaringiz bilan yoʻlga tushib, dalalarda yashirining. 33 Ertasiga saharda turib, shaharga qoʻqqisdan hujum qiling. Gal qoʻshinlari bilan sizlarga qarshi chiqqanda qoʻlingizdan kelganicha ular bilan olishing.”
34 Shunday qilib, Abumalek lashkari bilan yarim tunda yoʻlga tushdi. Ular toʻrt qismga boʻlinib Shakam yaqinida pisib yotishdi.
35 Gal chiqib shahar darvozasida turganda, Abumalek bir qism lashkari bilan qirlar orqasidan chiqib keldi. 36 Gal ularni koʻrgach, Zabulga dedi:
— Qarang! Qirlardan odamlar tushib kelmoqda!
— Qoʻysang–chi, — dedi Zabul. — Qirlar soyalari koʻzingga odamlar boʻlib koʻrinyapti.
37 — Qarang, qirlardan odamlar pastga tushib kelishyapti, boshqa bir qismi esa folbinlarning daraxti tomonidan yaqinlashyapti, — dedi yana Gal.
38 — Katta ketib: “Abumalek kim boʻpti biz unga xizmat qilsak?” deb gapirgan sen emasmiding?! — dedi shunda Zabul, — sen mana shu lashkarni mazax qilgan eding–ku. Qani, boʻl, endi chiqib ular bilan jang qil.
39 Shakam beklari Gal boshchiligida chiqib, Abumalekka qarshi jang qilishdi. 40 Abumalek Galni quvib ketdi, ammo Gal qochib qoldi. Oʻsha kuni Shakam sipohlarining koʻplari halok boʻldi, butun jang maydoni to shahar darvozasigacha jasadlarga toʻldi.
41 Abumalek Armaxda oʻrnashdi, Zabul esa Galni barcha qarindoshlari bilan Shakamdan quvib yubordi. Ular endi Shakamda yashay olmas edilar.
42 Ertasi kuni Shakamliklar yumushlarini bajarmoq uchun dalalarga chiqmoqchi ekanligidan Abumalek xabardor boʻldi. 43 U lashkarini uch qismga boʻldi. Lashkar dalalardagi qirlarda pisib yotdi. Abumalek shahardan chiqib kelayotgan odamlarni koʻrib, lashkari bilan ularga hamla qildi. 44 Lashkarning bir qismi Abumalek boshchiligida shahar darvozasini qoʻlga kiritdi. Ular shahar darvozasi oldidan siljimadilar. Lashkarning qolgan ikki qismi esa daladagi odamlarga hujum qilib, ularni qirib tashladi. 45 Oʻsha kuni Abumalek kun boʻyi shaharga qarshi jang qildi. Oxiri shaharni qoʻlga oldi. U yerdagi hamma odamni qatl qildi. Shaharni esa vayron qilib, ustidan tuz sochib tashladi .
46 Shakam qalʼasining beklari buni eshitgach, oʻsha yerdagi Baal–Berit uyining qoʻrgʻoniga kirib, bekinib oldilar. 47 Beklarning hammasi qoʻrgʻonda ekanligidan xabardor boʻlgan Abumalek 48 lashkari bilan Zalmon togʻining tepasiga chiqdi. Qoʻlidagi bolta bilan bir bogʻlam oʻtin kesib, orqasiga ortib oldi. Soʻng lashkariga: “Qani, sizlar ham xuddi shunday qilinglar”, deb buyurdi. 49 Sipohlarning har biri bir bogʻlamdan oʻtin kesib oldi. Ular Abumalekka ergashib oʻtinlarni qoʻrgʻonning atrofiga terib chiqdilar, soʻng qalʼaga oʻt qoʻydilar. Qalʼadagi hamma odamlar halok boʻldi. U yerda mingtacha ayol va erkak kishi bor edi.
50 Shundan soʻng Abumalek Tavoz shahriga yoʻl oldi. Shaharni qamal qilib, qoʻlga kiritdi. 51 Ammo shaharning ichida juda baland bir qoʻrgʻon bor edi. Shahardagi ayolu erkaklar, hamma shahar beklari oʻsha qoʻrgʻon ichiga qochib kirishdi. Ular eshiklarni tambalab, tomga chiqib olishdi. 52 Abumalek qoʻrgʻondagilarga qarshi jang qildi, unga oʻt qoʻymoqchi boʻlib, yoniga bordi. 53 Shu payt bir ayol tepadan tegirmon toshini uloqtirib, Abumalekning boshini yorib yubordi. 54 Jon talvasasida Abumalek qurolbardorini yoniga chaqirib:
— Boʻl, qilichingni sugʻurib meni oʻldir, — dedi, — yana odamlar: “Uni ayol kishi oʻldirdi”, deb yurishmasin.
Shunda yigit qilich suqib, Abumalekni oʻldirdi. 55 Odamlar Abumalekning oʻlganini koʻrib uylariga tarqalib ketishdi. 56 Otasiga xiyonat qilib, yetmishta aka–ukasini oʻldirgan Abumalekni Xudo shu yoʻsinda jazolagan edi. 57 Shuningdek, Shakamliklarning ham qilgan qabihliklari uchun taʼzirini bergan edi. Ular Gidoʻn oʻgʻli Yoʻtomning qargʻishiga yoʻliqdilar.
