1–BOB
Shoh Dovud keksayadi
1 Shoh Dovud ancha qarib qoldi . Uni koʻrpa–toʻshaklar bilan oʻrab tashlashsa ham, hech isimas edi. 2 Shunda aʼyonlari Dovudga aytishdi:
— Hazrati oliylari uchun yosh, bokira qiz qidirib topsak. Oʻsha qiz shohimiz oldida boʻlsin, parvarish qilsin, shohimizning quchogʻida yotsin. Ana shunda shoh hazratlari isiydilar.
3 Shunday qilib, butun Isroil hududi boʻylab chiroyli, boʻyi yetgan qizni qidirdilar. Nihoyat, Shunamlik Obisha ismli qizni topib, shoh huzuriga olib kelishdi. 4 Qiz gʻoyatda goʻzal edi. U shohni parvarish qilib, uning xizmatida boʻldi. Lekin shoh qizga yaqinlashmadi.
Odoniyo taxtga daʼvogar boʻladi
5 Absalom vafot etgandan keyin, Xaggitning Dovuddan koʻrgan oʻgʻli Odoniyo “Men shoh boʻlaman” , deb oʻzini juda katta tutadigan boʻlib qoldi. U oʻziga jang aravalari, chavandozlar va ellikta qoʻriqchi oldi. 6 Otasi esa “Nima uchun sen bunday qilyapsan?” deb hech qachon uni tergamadi. Odoniyo Absalomdan keyingisi boʻlib, juda chiroyli yigit edi. 7 U Zeruya oʻgʻli Yoʻab va ruhoniy Abuatarga maslahat soldi. Ikkovi ham Odoniyo tarafiga oʻtdilar. 8 Lekin ruhoniy Zodoʻx, Yohayido oʻgʻli Binayo, Natan paygʻambar, Shimax, Rey va Dovudning qoʻriqchilari Odoniyo tomonga oʻtmadilar. 9 Odoniyo En–Roʻgʻol bulogʻi boʻyidagi Zoʻxalat toshi yonida qoʻy, buqa va boqilgan buzoqlarni qurbonlik qilib, hamma aka–ukalarini — shoh oʻgʻillarini, shohga qarashli barcha Yahudo aʼyonlarini taklif qildi . 10 Natan paygʻambarni, Binayoni, shohning qoʻriqchilarini, ukasi Sulaymonni esa taklif qilmadi.
Sulaymon taxtga oʻtiradi
11 Shundan soʻng Natan Sulaymonning onasi Botshevaga dedi:
— Xaggitning oʻgʻli Odoniyo oʻzini oʻzi shoh qilganini, Dovud hazratlari esa bu ahvoldan bexabar ekanini eshitmadingmi? 12 Endi men senga shunday maslahat beraman: sen oʻzingning va oʻgʻling Sulaymonning hayotini qutqar. 13 Shoh Dovud saroyiga borib, uning huzuriga kirgin. Shohga shunday deb ayt: “Shoh hazratlari bu choʻrisiga, oʻgʻling Sulaymon shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi, deb vaʼda bermaganmidilar?! Nimaga endi Odoniyo shoh boʻlib qoldi?” 14 Sen u yerda shoh bilan suhbatni davom ettirayotganingda, men orqangdan kirib, sening gapingni qoʻllab–quvvatlayman.
15 Botsheva borib, shoh Dovudning xonasiga kirdi: shoh juda munkillab qolgan, Shunamlik Obisha esa uning xizmatini qilayotgan edi. 16 Botsheva shohga egilib taʼzim qildi.
— Tila tilagingni, — dedi shoh. 17 Botsheva unga dedi:
— Shoh hazratlari! Bu choʻringizga oʻz Egangiz Xudo nomi bilan ont ichib “Mendan keyin oʻgʻling Sulaymon shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi”, deb vaʼda bergan edingiz–ku. 18 Endi esa Odoniyo shoh boʻlib qolibdi. Shoh hazratlari esa bu haqda hech narsa bilmaydilar. 19 U bir talay buqa, boqilgan buzoq va qoʻylar soʻyib, shohimizning hamma oʻgʻillarini, ruhoniy Abuatarni, lashkarboshi Yoʻabni taklif qilibdi. Qulingiz Sulaymonni esa taklif qilmabdi. 20 Shoh hazratlari! Jamiki Isroil xalqining koʻzlari sizga qadalgan, oʻzingizdan keyin taxtga kim oʻtirishini siz eʼlon qilishingizni kutishyapti. 21 Aks holda, shoh hazratlari olamdan oʻtib, ota–bobolari yoniga ketganlarida, men va oʻgʻlim Sulaymon xiyonatkorday boʻlib qolamiz.
22 Botsheva shoh bilan gaplashayotganda, Natan paygʻambar yetib keldi. 23 Shunda shohga: “Natan paygʻambar shu yerdalar, sizni koʻrmoqchilar”, deb xabar berishdi. Natan shoh huzuriga kirdi–yu, yer oʻpib unga taʼzim qildi. Botsheva esa chiqib ketdi. 24 Keyin Natan shohga dedi:
— Shoh hazratlari! Siz “Mendan keyin Odoniyo shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi”, deb aytgan edingizmi? 25 U bugun chiqiboq bir talay buqa, boqilgan buzoq, qoʻylar soʻyib, shohning hamma oʻgʻillarini, qoʻshiningizning lashkarboshilarini va ruhoniy Abuatarni taklif qildi. Hammalari Odoniyoning huzurida yeb–ichib oʻtirishibdi, “Yashasin shoh Odoniyo!” deb baqirishyapti. 26 Men, qulingizni, ruhoniy Zodoʻxni, Yohayido oʻgʻli Binayoni va qulingiz Sulaymonni esa taklif qilmadi. 27 Bularning hammasi shoh hazratlarining xohishiga koʻra boʻldimi? Shoh hazratlari oʻzlaridan keyin taxtga kim oʻtirishi haqida biz, qullariga nega ayon qilmadilar?
28 Shunda Dovud: “Botshevani menga chaqiringlar!” — dedi. Botsheva kirib, shoh qarshisida turdi. Natan chiqib ketdi. 29 Shoh ont ichib Botshevaga aytdi:
— Meni har qanday balolardan doimo saqlab kelgan Xudoyim shohid! 30 Men Isroil xalqining Xudosi — Egamiz nomi bilan ont ichib, senga “Oʻgʻling Sulaymon shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi”, deb vaʼda bergan edim. Oʻsha ontimni bugun ado etaman.
31 Botsheva yer oʻpib, shohga taʼzim qildi:
— Shohimiz Dovud hazratlari dunyo turguncha tursinlar!
32 — Ruhoniy Zodoʻxni, Natan paygʻambarni, Yohayido oʻgʻli Binayoni mening huzurimga taklif qilinglar! — dedi shoh Dovud. Ular shoh huzuriga kirib keldilar. 33 Shundan soʻng shoh ularga:
— Yoningizga shohingizning qoʻriqchilarini olinglar, — dedi. — Oʻgʻlim Sulaymonni mening xachirimga oʻtqazib, Gixoʻn bulogʻiga olib boringlar. 34 U yerda ruhoniy Zodoʻx va Natan paygʻambar Sulaymonning boshiga moy surtib, uni Isroil shohi qilsinlar. Keyin burgʻu chalib, baland ovoz bilan: “Yashasin shoh Sulaymon!” deb aytinglar. 35 Soʻng uning orqasidan qaytib kelinglar. U kelgach, mening taxtimga oʻtirsin, mening oʻrnimga shoh boʻlsin. Men uni Isroil va Yahudoning hukmdori qilib tayinladim.
36 Binayo shohga qarata:
— Omin! Shohimiz hazratlarining Xudosi — Egamizning amri ham shunday boʻlsin! — dedi. 37 — Egamiz doimo shoh hazratlari bilan boʻlgan edi. Bundan keyin U Sulaymonga yor boʻlsin, Sulaymonning taxtini shohimiz Dovud hazratlari taxtidan ham yuksak qilsin.
38 Ruhoniy Zodoʻx, Natan paygʻambar, Yohayido oʻgʻli Binayo, shohning Xaretlik va Palatlik qoʻriqchilari Sulaymonni shoh Dovudning xachiriga oʻtqazib joʻnadilar. Nihoyat, uni Gixoʻn bulogʻiga olib keldilar. 39 Ruhoniy Zodoʻx chodirdan olib kelgan moy solingan qoʻchqor shoxini olib chiqdi va Sulaymonning boshiga moy surtdi. Keyin burgʻu chaldilar. Shunda butun xalq: “Yashasin shoh Sulaymon!” deb qichqirdi. 40 Xalq Sulaymonga ergashib, nay chalib, oʻyin–kulgi qilib ketdi. Xalqning qiyqirigʻidan goʻyo yer titrab ketdi.
41 Odoniyo va hamma taklif qilinganlar taomni yeb boʻlar–boʻlmas, shovqin–suronni eshitib qoldilar. Yoʻab burgʻu ovozini eshitib: “Nimaga bunchalik shovqin? Shaharni larzaga keltiradi–ya”, — dedi. 42 U gapini tugatmagan ham ediki, ruhoniy Abuatarning oʻgʻli Yoʻnatan kirib keldi.
— Kel, — dedi Odoniyo unga, — sen ulugʻ odamsan, yaxshi xabar olib kelyapsan–ov.
43 — Yoʻq, shohimiz Dovud hazratlari Sulaymonni shoh qilib koʻtardilar, — deb javob berdi Yoʻnatan. 44 — Shoh Dovud u bilan birga ruhoniy Zodoʻxni va Natan paygʻambarni, Binayoni, oʻzining Xaretlik va Palatlik qoʻriqchilarini joʻnatdi. Ular Sulaymonni shohning xachiriga oʻtqazishdi. 45 Ruhoniy Zodoʻx va Natan paygʻambar Gixoʻn bulogʻida Sulaymonning boshiga moy surtib, uni shoh qildilar. U yerdan shod–xurram boʻlib qaytib kelishdi. Shuning uchun shahar ola–gʻovur boʻlib qoldi. Sizlar eshitayotgan shovqin–suronning boisi shudir. 46 Sulaymon shohlik taxtiga oʻtiribdi. 47 Shohning aʼyonlari Dovud hazratlarini tabriklash uchun kelib shunday deyishdi: “Sulaymonning nomini Xudoyingiz sizning nomingizdan ham koʻproq ulugʻlasin, uning taxtini sizning taxtingizdan ham yuksaltirsin.” Shoh esa toʻshagida yotganicha Xudoga sajda qilib, 48 shunday dedi: “Isroil xalqining Xudosi — Egamizga hamdu sanolar boʻlsin! U bugun koʻzlarim ochiqligida zurriyotimdan bittasini taxtga oʻtqazdi.”
49 Odoniyoning mehmonlari qoʻrquv ichida oʻrinlaridan turib, hammasi har yoqqa tarqalib ketdilar. 50 Odoniyo ham Sulaymondan qoʻrqqanidan oʻrnidan turdi–yu, qochib borib, qurbongohning burchagidan mahkam ushlab oldi .
51 Sulaymonga shu xabarni olib keldilar: “Odoniyo shoh Sulaymondan qoʻrqyapti, u qurbongohning burchagini mahkam ushlab olib, Sulaymon, bu qulimni oʻldirmayman, deb oldin menga soʻz bersin, deyapti.”
52 — Agar u menga sodiq boʻlsa, — dedi Sulaymon, — boshidagi bir tola sochiga ham zarar yetmaydi. Bordi–yu, koʻnglida yomonlik boʻlsa, boshini olaman.
53 Shoh Sulaymon odam yuborib, Odoniyoni qurbongohdan oldirib keldi. Odoniyo kelib, shoh Sulaymonga taʼzim qildi. Shundan soʻng Sulaymon: “Bor, uyingga joʻna!” — dedi unga.
1–BOB
Shoh Dovud keksayadi
1 Shoh Dovud ancha qarib qoldi . Uni koʻrpa–toʻshaklar bilan oʻrab tashlashsa ham, hech isimas edi. 2 Shunda aʼyonlari Dovudga aytishdi:
— Hazrati oliylari uchun yosh, bokira qiz qidirib topsak. Oʻsha qiz shohimiz oldida boʻlsin, parvarish qilsin, shohimizning quchogʻida yotsin. Ana shunda shoh hazratlari isiydilar.
3 Shunday qilib, butun Isroil hududi boʻylab chiroyli, boʻyi yetgan qizni qidirdilar. Nihoyat, Shunamlik Obisha ismli qizni topib, shoh huzuriga olib kelishdi. 4 Qiz gʻoyatda goʻzal edi. U shohni parvarish qilib, uning xizmatida boʻldi. Lekin shoh qizga yaqinlashmadi.
Odoniyo taxtga daʼvogar boʻladi
5 Absalom vafot etgandan keyin, Xaggitning Dovuddan koʻrgan oʻgʻli Odoniyo “Men shoh boʻlaman” , deb oʻzini juda katta tutadigan boʻlib qoldi. U oʻziga jang aravalari, chavandozlar va ellikta qoʻriqchi oldi. 6 Otasi esa “Nima uchun sen bunday qilyapsan?” deb hech qachon uni tergamadi. Odoniyo Absalomdan keyingisi boʻlib, juda chiroyli yigit edi. 7 U Zeruya oʻgʻli Yoʻab va ruhoniy Abuatarga maslahat soldi. Ikkovi ham Odoniyo tarafiga oʻtdilar. 8 Lekin ruhoniy Zodoʻx, Yohayido oʻgʻli Binayo, Natan paygʻambar, Shimax, Rey va Dovudning qoʻriqchilari Odoniyo tomonga oʻtmadilar. 9 Odoniyo En–Roʻgʻol bulogʻi boʻyidagi Zoʻxalat toshi yonida qoʻy, buqa va boqilgan buzoqlarni qurbonlik qilib, hamma aka–ukalarini — shoh oʻgʻillarini, shohga qarashli barcha Yahudo aʼyonlarini taklif qildi . 10 Natan paygʻambarni, Binayoni, shohning qoʻriqchilarini, ukasi Sulaymonni esa taklif qilmadi.
Sulaymon taxtga oʻtiradi
11 Shundan soʻng Natan Sulaymonning onasi Botshevaga dedi:
— Xaggitning oʻgʻli Odoniyo oʻzini oʻzi shoh qilganini, Dovud hazratlari esa bu ahvoldan bexabar ekanini eshitmadingmi? 12 Endi men senga shunday maslahat beraman: sen oʻzingning va oʻgʻling Sulaymonning hayotini qutqar. 13 Shoh Dovud saroyiga borib, uning huzuriga kirgin. Shohga shunday deb ayt: “Shoh hazratlari bu choʻrisiga, oʻgʻling Sulaymon shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi, deb vaʼda bermaganmidilar?! Nimaga endi Odoniyo shoh boʻlib qoldi?” 14 Sen u yerda shoh bilan suhbatni davom ettirayotganingda, men orqangdan kirib, sening gapingni qoʻllab–quvvatlayman.
15 Botsheva borib, shoh Dovudning xonasiga kirdi: shoh juda munkillab qolgan, Shunamlik Obisha esa uning xizmatini qilayotgan edi. 16 Botsheva shohga egilib taʼzim qildi.
— Tila tilagingni, — dedi shoh. 17 Botsheva unga dedi:
— Shoh hazratlari! Bu choʻringizga oʻz Egangiz Xudo nomi bilan ont ichib “Mendan keyin oʻgʻling Sulaymon shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi”, deb vaʼda bergan edingiz–ku. 18 Endi esa Odoniyo shoh boʻlib qolibdi. Shoh hazratlari esa bu haqda hech narsa bilmaydilar. 19 U bir talay buqa, boqilgan buzoq va qoʻylar soʻyib, shohimizning hamma oʻgʻillarini, ruhoniy Abuatarni, lashkarboshi Yoʻabni taklif qilibdi. Qulingiz Sulaymonni esa taklif qilmabdi. 20 Shoh hazratlari! Jamiki Isroil xalqining koʻzlari sizga qadalgan, oʻzingizdan keyin taxtga kim oʻtirishini siz eʼlon qilishingizni kutishyapti. 21 Aks holda, shoh hazratlari olamdan oʻtib, ota–bobolari yoniga ketganlarida, men va oʻgʻlim Sulaymon xiyonatkorday boʻlib qolamiz.
22 Botsheva shoh bilan gaplashayotganda, Natan paygʻambar yetib keldi. 23 Shunda shohga: “Natan paygʻambar shu yerdalar, sizni koʻrmoqchilar”, deb xabar berishdi. Natan shoh huzuriga kirdi–yu, yer oʻpib unga taʼzim qildi. Botsheva esa chiqib ketdi. 24 Keyin Natan shohga dedi:
— Shoh hazratlari! Siz “Mendan keyin Odoniyo shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi”, deb aytgan edingizmi? 25 U bugun chiqiboq bir talay buqa, boqilgan buzoq, qoʻylar soʻyib, shohning hamma oʻgʻillarini, qoʻshiningizning lashkarboshilarini va ruhoniy Abuatarni taklif qildi. Hammalari Odoniyoning huzurida yeb–ichib oʻtirishibdi, “Yashasin shoh Odoniyo!” deb baqirishyapti. 26 Men, qulingizni, ruhoniy Zodoʻxni, Yohayido oʻgʻli Binayoni va qulingiz Sulaymonni esa taklif qilmadi. 27 Bularning hammasi shoh hazratlarining xohishiga koʻra boʻldimi? Shoh hazratlari oʻzlaridan keyin taxtga kim oʻtirishi haqida biz, qullariga nega ayon qilmadilar?
28 Shunda Dovud: “Botshevani menga chaqiringlar!” — dedi. Botsheva kirib, shoh qarshisida turdi. Natan chiqib ketdi. 29 Shoh ont ichib Botshevaga aytdi:
— Meni har qanday balolardan doimo saqlab kelgan Xudoyim shohid! 30 Men Isroil xalqining Xudosi — Egamiz nomi bilan ont ichib, senga “Oʻgʻling Sulaymon shoh boʻladi, mendan keyin taxtga u oʻtiradi”, deb vaʼda bergan edim. Oʻsha ontimni bugun ado etaman.
31 Botsheva yer oʻpib, shohga taʼzim qildi:
— Shohimiz Dovud hazratlari dunyo turguncha tursinlar!
32 — Ruhoniy Zodoʻxni, Natan paygʻambarni, Yohayido oʻgʻli Binayoni mening huzurimga taklif qilinglar! — dedi shoh Dovud. Ular shoh huzuriga kirib keldilar. 33 Shundan soʻng shoh ularga:
— Yoningizga shohingizning qoʻriqchilarini olinglar, — dedi. — Oʻgʻlim Sulaymonni mening xachirimga oʻtqazib, Gixoʻn bulogʻiga olib boringlar. 34 U yerda ruhoniy Zodoʻx va Natan paygʻambar Sulaymonning boshiga moy surtib, uni Isroil shohi qilsinlar. Keyin burgʻu chalib, baland ovoz bilan: “Yashasin shoh Sulaymon!” deb aytinglar. 35 Soʻng uning orqasidan qaytib kelinglar. U kelgach, mening taxtimga oʻtirsin, mening oʻrnimga shoh boʻlsin. Men uni Isroil va Yahudoning hukmdori qilib tayinladim.
36 Binayo shohga qarata:
— Omin! Shohimiz hazratlarining Xudosi — Egamizning amri ham shunday boʻlsin! — dedi. 37 — Egamiz doimo shoh hazratlari bilan boʻlgan edi. Bundan keyin U Sulaymonga yor boʻlsin, Sulaymonning taxtini shohimiz Dovud hazratlari taxtidan ham yuksak qilsin.
38 Ruhoniy Zodoʻx, Natan paygʻambar, Yohayido oʻgʻli Binayo, shohning Xaretlik va Palatlik qoʻriqchilari Sulaymonni shoh Dovudning xachiriga oʻtqazib joʻnadilar. Nihoyat, uni Gixoʻn bulogʻiga olib keldilar. 39 Ruhoniy Zodoʻx chodirdan olib kelgan moy solingan qoʻchqor shoxini olib chiqdi va Sulaymonning boshiga moy surtdi. Keyin burgʻu chaldilar. Shunda butun xalq: “Yashasin shoh Sulaymon!” deb qichqirdi. 40 Xalq Sulaymonga ergashib, nay chalib, oʻyin–kulgi qilib ketdi. Xalqning qiyqirigʻidan goʻyo yer titrab ketdi.
41 Odoniyo va hamma taklif qilinganlar taomni yeb boʻlar–boʻlmas, shovqin–suronni eshitib qoldilar. Yoʻab burgʻu ovozini eshitib: “Nimaga bunchalik shovqin? Shaharni larzaga keltiradi–ya”, — dedi. 42 U gapini tugatmagan ham ediki, ruhoniy Abuatarning oʻgʻli Yoʻnatan kirib keldi.
— Kel, — dedi Odoniyo unga, — sen ulugʻ odamsan, yaxshi xabar olib kelyapsan–ov.
43 — Yoʻq, shohimiz Dovud hazratlari Sulaymonni shoh qilib koʻtardilar, — deb javob berdi Yoʻnatan. 44 — Shoh Dovud u bilan birga ruhoniy Zodoʻxni va Natan paygʻambarni, Binayoni, oʻzining Xaretlik va Palatlik qoʻriqchilarini joʻnatdi. Ular Sulaymonni shohning xachiriga oʻtqazishdi. 45 Ruhoniy Zodoʻx va Natan paygʻambar Gixoʻn bulogʻida Sulaymonning boshiga moy surtib, uni shoh qildilar. U yerdan shod–xurram boʻlib qaytib kelishdi. Shuning uchun shahar ola–gʻovur boʻlib qoldi. Sizlar eshitayotgan shovqin–suronning boisi shudir. 46 Sulaymon shohlik taxtiga oʻtiribdi. 47 Shohning aʼyonlari Dovud hazratlarini tabriklash uchun kelib shunday deyishdi: “Sulaymonning nomini Xudoyingiz sizning nomingizdan ham koʻproq ulugʻlasin, uning taxtini sizning taxtingizdan ham yuksaltirsin.” Shoh esa toʻshagida yotganicha Xudoga sajda qilib, 48 shunday dedi: “Isroil xalqining Xudosi — Egamizga hamdu sanolar boʻlsin! U bugun koʻzlarim ochiqligida zurriyotimdan bittasini taxtga oʻtqazdi.”
49 Odoniyoning mehmonlari qoʻrquv ichida oʻrinlaridan turib, hammasi har yoqqa tarqalib ketdilar. 50 Odoniyo ham Sulaymondan qoʻrqqanidan oʻrnidan turdi–yu, qochib borib, qurbongohning burchagidan mahkam ushlab oldi .
51 Sulaymonga shu xabarni olib keldilar: “Odoniyo shoh Sulaymondan qoʻrqyapti, u qurbongohning burchagini mahkam ushlab olib, Sulaymon, bu qulimni oʻldirmayman, deb oldin menga soʻz bersin, deyapti.”
52 — Agar u menga sodiq boʻlsa, — dedi Sulaymon, — boshidagi bir tola sochiga ham zarar yetmaydi. Bordi–yu, koʻnglida yomonlik boʻlsa, boshini olaman.
53 Shoh Sulaymon odam yuborib, Odoniyoni qurbongohdan oldirib keldi. Odoniyo kelib, shoh Sulaymonga taʼzim qildi. Shundan soʻng Sulaymon: “Bor, uyingga joʻna!” — dedi unga.
