11–BOB
Sulaymon Xudodan yuz oʻgiradi
1 Shoh Sulaymon firʼavnning qizidan boshqa yana Moʻablik, Ommonlik, Edomlik, Sidonlik va Xet xalqidan koʻpgina ajnabiy ayollarga koʻngil qoʻydi. 2 Egamiz Isroil xalqiga bu xalqlar haqida gapirib, shunday degan edi: “Ularga qiz bermanglar ham, qiz olmanglar ham. Aks holda, ular koʻnglingizni oʻz xudolariga rom qilib qoʻyadilar.” Sulaymon esa oʻsha ayollarga shahvat bilan yopishdi. 3 Uning yetti yuzta xotini shohlar qizlaridan boʻlib, uch yuzta kanizagi ham bor edi. Xotinlari sababli shoh begona xudolarga yuz burdi. 4 Oxiri shunday boʻldiki, keksaygan chogʻida shohning koʻngli xotinlari tufayli begona xudolarga moyil boʻldi. Dovud oʻzining Egasi Xudoga chin yurakdan bogʻlangan edi, Sulaymon esa otasiga oʻxshamadi. 5 Shunday qilib, Sulaymon Sidon aholisining xudosi Ashtaret, Ommon xalqining makruh xudosi Moʻlaxga sajda qila boshladi. 6 Sulaymon Egamiz oldida qabihliklar qildi. Otasi Dovud Egamizga sodiq qolgan boʻlsa, Sulaymon unday qilmadi. 7 Quddusning sharqidagi tepalikda Moʻab xalqining makruh xudosi Xamoʻshga va Ommon xalqining makruh xudosi Moʻlaxga sajdagoh qurdi. 8 Hamma ajnabiy xotinlari oʻz xudolariga tutatqi tutatib, qurbonliklar keltirishlari uchun shunday qildi.
9-10 Isroil xalqining Xudosi — Egamiz ikki marta Sulaymonga zohir boʻlgan edi. Shunga qaramay Sulaymon Egamizdan yuz oʻgirdi. Egamizning, begona xudolarga ergashma degan amrini bajo qilmadi. Shuning uchun Egamiz Sulaymondan qattiq gʻazablandi. 11 Egamiz Sulaymonga dedi:
— Modomiki, Sen bilan qilgan ahdimni va senga amr qilgan farmonlarimni bila turib bajarmagan ekansan, Men endi shohlikni sendan tortib olaman va tobe odamlaringdan biriga beraman. 12 Lekin otang Dovudning haqi–hurmati uchun bu ishni sen hayotligingda qilmayman. Shohlikni oʻgʻlingning qoʻlidan tortib olaman. 13 Shunda ham shohlikning hammasini tortib olmayman, qulim Dovudning haqi–hurmati uchun, Oʻzim tanlab olgan Quddus haqi–hurmati uchun bitta qabilani sening oʻgʻlingga qoldiraman.
Sulaymonning dushmanlari
14 Egamiz Sulaymonga Edomlik Hadadni dushman qilib qoʻydi. U Edom shohlari naslidan edi. 15 Ancha oldin Dovud Edomliklar bilan urush qilgan edi. Oʻsha jangda Isroil xalqidan halok boʻlganlarni dafn qilish uchun lashkarboshi Yoʻab Edomga bordi. 16 Isroil lashkari va Yoʻab Edomdagi erkak zotini bitta qoʻymay qirib tashlagunga qadar, olti oy u yerda qolgan edilar. 17 Shunda Hadadga va uning otasiga xizmat qilgan baʼzi Edomliklar Misrga qochib ketishgan edi. Oʻsha paytda Hadad kichkina bola edi. 18 Ular Midiyondan joʻnab, Poronga yetib kelishdi. Porondan ham odamlar ularga qoʻshildilar. Keyin Misrga — Misr shohi firʼavn huzuriga yetib kelishdi. Firʼavn Hadadga uy berdi, oziq–ovqat tayin etdi, yer berdi. 19 Hadad firʼavnning hurmatini qozondi. Firʼavn Hadadga qayinsinglisini — malika Taxpanasning singlisini nikohlab berdi. 20 Xotini Hadadga oʻgʻli Ganuvatni tugʻib berdi. Taxpanas bolani firʼavn xonadonida tarbiya qila boshladi. Ganuvat firʼavn xonadonida uning oʻgʻillari qatorida ulgʻaydi. 21 Hadad Misrda: “Dovud olamdan oʻtibdi, lashkarboshi Yoʻab ham vafot etibdi” degan xabarni eshitgach, firʼavnga dedi:
— Menga ijozat bersalar, oʻz yurtimga ketsam.
22 — Yurtimga ketaman, deysan, nima, mening yonimda biror narsaga muhtojlik sezyapsanmi? — deb soʻradi firʼavn.
— Yoʻq, aslo, lekin baribir, menga ijozat bersalar, — deb turib oldi Hadad.
23 Xudo Razoʻnni ham Sulaymonga dushman qilib qoʻydi. Razoʻn Elyodax deganning oʻgʻli edi. Razoʻn oʻz xoʻjayini, Zoʻvo shohi Hadadzarning dastidan qochib ketgan edi. 24 Dovud Zoʻvoliklarni qirgach , Razoʻn ham atrofiga bir bosqinchi guruhni toʻplab, oʻsha guruhga bosh boʻldi. Soʻng ular Damashqqa borib, u yerda joylashdilar. Damashqda oʻz hukmronligini oʻrnatdilar. 25 U ham Sulaymon hayot paytida Isroilga dushman boʻlib qoldi. Razoʻn Oramda shoh boʻlib turar ekan, Hadad kabi, Isroilga nafrat bilan qarab, doimo dushmanlik qilib keldi.
Yeribom Sulaymonga qarshi isyon koʻtaradi
26 Yana Sulaymonning aʼyonlaridan biri — Efrayim qabilasidan boʻlgan Yeribom degani ham shohga qarshi bosh koʻtardi. U Zarido shahridan Nabat deganning oʻgʻli edi. Yeribomning onasi beva ayol boʻlib, oti Zaruva edi. 27 Yeribom Sulaymonga qarshi bosh koʻtarganining sababi quyidagicha edi: Sulaymon Quddusning sharq tomonidagi Milloni mustahkamlab, otasi Dovud qalʼasining devorlarini tuzattirayotganda, 28 qurilishda gʻayrat bilan ishlayotgan Yeribomga nazari tushdi. Yeribom juda ham qobiliyatli yigit boʻlgani uchun Sulaymon uni Yusuf qabilasidan olingan barcha qarollarga nazoratchi qilib qoʻydi.
29 Bir kuni Yeribom Quddusdan tashqariga chiqqan edi, Shiloʻlik Oxiyo paygʻambar bilan yoʻlda uchrashib qoldi. Oxiyo paygʻambar yangi kiyimlar kiyib olgan ekan. U yerda ikkovidan boshqa hech kim yoʻq edi. 30 Shu payt Oxiyo ustidagi yangi kiyimlarini yechdi–yu, yirtib oʻn ikki boʻlakka boʻlib tashladi. 31 Keyin Yeribomga dedi:
— Oʻzingga oʻn boʻlagini ol. Isroil xalqining Xudosi — Egamiz ham shunday aytmoqda: “Men Sulaymonning qoʻlidan shohlikni tortib olaman va oʻnta qabilani senga beraman. 32 Qulim Dovudning haqi–hurmati uchun, Isroilning hamma qabilalari orasidan Oʻzim tanlab olgan Quddus shahri haqi–hurmati uchun bitta qabila Sulaymonniki boʻladi. 33 Sulaymon Mendan yuz oʻgirib, Sidonning xudosi Ashtaretga, Moʻabning xudosi Xamoʻshga, Ommonning xudosi Moʻlaxga sajda qila boshladi. Otasi Dovudga oʻxshamadi, oldimda toʻgʻri ishlar qilmadi, farmonlarimga va qonun–qoidalarimga rioya qilmadi, yoʻllarimdan yurmadi. 34 Ammo shohlikni undan tamomila tortib olmayman. Amr va farmonlarimga rioya qilgan va oʻzim tanlab olgan qulim Dovudning haqi–hurmati uchun Sulaymonni umrining oxirigacha shoh qilaman. 35 Shohlikni esa uning oʻgʻlidan tortib olib, oʻnta qabilani senga beraman. 36 Men oʻsha yerda ulugʻlanay deb, Oʻzim uchun Quddus shahrini tanlaganman. Qulim Dovudning chirogʻi Quddusda hech qachon oʻchmasin deb, Sulaymonning oʻgʻliga bitta qabilani beraman. 37 Men seni Isroil shohi qilaman, koʻngling qayerni istasa, oʻsha yerda shohlik qilaverasan. 38 Agar qulim Dovudga oʻxshab aytganlarimga itoat qilsang — yoʻllarimdan yursang, oldimda toʻgʻri ishlar qilsang, farmon va amrlarimga rioya qilsang, Men sen bilan boʻlaman. Isroilni senga berib, Dovudga qilganimday, xonadoning hukmronligini oʻzingdan keyin ham davom ettiraman. 39 Sulaymonning shu qilmishlari evaziga Dovudning naslini tahqirlayman, lekin to abad emas.”
40 Sulaymon Yeribomni oʻldirmoqchi boʻldi. Yeribom esa Misrga — Misr shohi Shishaxning yoniga qochib ketdi. U Sulaymon vafot etguncha Misrda qoldi.
Sulaymonning oʻlimi
41 Sulaymonning boshqa ishlari, butun faoliyati, uning donishmandligi haqida “Sulaymonning ishlari” kitobida yozib qoldirilgan. 42 Sulaymon Quddusda butun Isroil ustidan hukmdor edi. Uning hukmronligi qirq yil davom etdi. 43 Sulaymon olamdan oʻtdi. U otasi Dovud qalʼasida, ota–bobolari yoniga dafn qilindi. Uning oʻrniga oʻgʻli Raxabom shoh boʻldi.
11–BOB
Sulaymon Xudodan yuz oʻgiradi
1 Shoh Sulaymon firʼavnning qizidan boshqa yana Moʻablik, Ommonlik, Edomlik, Sidonlik va Xet xalqidan koʻpgina ajnabiy ayollarga koʻngil qoʻydi. 2 Egamiz Isroil xalqiga bu xalqlar haqida gapirib, shunday degan edi: “Ularga qiz bermanglar ham, qiz olmanglar ham. Aks holda, ular koʻnglingizni oʻz xudolariga rom qilib qoʻyadilar.” Sulaymon esa oʻsha ayollarga shahvat bilan yopishdi. 3 Uning yetti yuzta xotini shohlar qizlaridan boʻlib, uch yuzta kanizagi ham bor edi. Xotinlari sababli shoh begona xudolarga yuz burdi. 4 Oxiri shunday boʻldiki, keksaygan chogʻida shohning koʻngli xotinlari tufayli begona xudolarga moyil boʻldi. Dovud oʻzining Egasi Xudoga chin yurakdan bogʻlangan edi, Sulaymon esa otasiga oʻxshamadi. 5 Shunday qilib, Sulaymon Sidon aholisining xudosi Ashtaret, Ommon xalqining makruh xudosi Moʻlaxga sajda qila boshladi. 6 Sulaymon Egamiz oldida qabihliklar qildi. Otasi Dovud Egamizga sodiq qolgan boʻlsa, Sulaymon unday qilmadi. 7 Quddusning sharqidagi tepalikda Moʻab xalqining makruh xudosi Xamoʻshga va Ommon xalqining makruh xudosi Moʻlaxga sajdagoh qurdi. 8 Hamma ajnabiy xotinlari oʻz xudolariga tutatqi tutatib, qurbonliklar keltirishlari uchun shunday qildi.
9-10 Isroil xalqining Xudosi — Egamiz ikki marta Sulaymonga zohir boʻlgan edi. Shunga qaramay Sulaymon Egamizdan yuz oʻgirdi. Egamizning, begona xudolarga ergashma degan amrini bajo qilmadi. Shuning uchun Egamiz Sulaymondan qattiq gʻazablandi. 11 Egamiz Sulaymonga dedi:
— Modomiki, Sen bilan qilgan ahdimni va senga amr qilgan farmonlarimni bila turib bajarmagan ekansan, Men endi shohlikni sendan tortib olaman va tobe odamlaringdan biriga beraman. 12 Lekin otang Dovudning haqi–hurmati uchun bu ishni sen hayotligingda qilmayman. Shohlikni oʻgʻlingning qoʻlidan tortib olaman. 13 Shunda ham shohlikning hammasini tortib olmayman, qulim Dovudning haqi–hurmati uchun, Oʻzim tanlab olgan Quddus haqi–hurmati uchun bitta qabilani sening oʻgʻlingga qoldiraman.
Sulaymonning dushmanlari
14 Egamiz Sulaymonga Edomlik Hadadni dushman qilib qoʻydi. U Edom shohlari naslidan edi. 15 Ancha oldin Dovud Edomliklar bilan urush qilgan edi. Oʻsha jangda Isroil xalqidan halok boʻlganlarni dafn qilish uchun lashkarboshi Yoʻab Edomga bordi. 16 Isroil lashkari va Yoʻab Edomdagi erkak zotini bitta qoʻymay qirib tashlagunga qadar, olti oy u yerda qolgan edilar. 17 Shunda Hadadga va uning otasiga xizmat qilgan baʼzi Edomliklar Misrga qochib ketishgan edi. Oʻsha paytda Hadad kichkina bola edi. 18 Ular Midiyondan joʻnab, Poronga yetib kelishdi. Porondan ham odamlar ularga qoʻshildilar. Keyin Misrga — Misr shohi firʼavn huzuriga yetib kelishdi. Firʼavn Hadadga uy berdi, oziq–ovqat tayin etdi, yer berdi. 19 Hadad firʼavnning hurmatini qozondi. Firʼavn Hadadga qayinsinglisini — malika Taxpanasning singlisini nikohlab berdi. 20 Xotini Hadadga oʻgʻli Ganuvatni tugʻib berdi. Taxpanas bolani firʼavn xonadonida tarbiya qila boshladi. Ganuvat firʼavn xonadonida uning oʻgʻillari qatorida ulgʻaydi. 21 Hadad Misrda: “Dovud olamdan oʻtibdi, lashkarboshi Yoʻab ham vafot etibdi” degan xabarni eshitgach, firʼavnga dedi:
— Menga ijozat bersalar, oʻz yurtimga ketsam.
22 — Yurtimga ketaman, deysan, nima, mening yonimda biror narsaga muhtojlik sezyapsanmi? — deb soʻradi firʼavn.
— Yoʻq, aslo, lekin baribir, menga ijozat bersalar, — deb turib oldi Hadad.
23 Xudo Razoʻnni ham Sulaymonga dushman qilib qoʻydi. Razoʻn Elyodax deganning oʻgʻli edi. Razoʻn oʻz xoʻjayini, Zoʻvo shohi Hadadzarning dastidan qochib ketgan edi. 24 Dovud Zoʻvoliklarni qirgach , Razoʻn ham atrofiga bir bosqinchi guruhni toʻplab, oʻsha guruhga bosh boʻldi. Soʻng ular Damashqqa borib, u yerda joylashdilar. Damashqda oʻz hukmronligini oʻrnatdilar. 25 U ham Sulaymon hayot paytida Isroilga dushman boʻlib qoldi. Razoʻn Oramda shoh boʻlib turar ekan, Hadad kabi, Isroilga nafrat bilan qarab, doimo dushmanlik qilib keldi.
Yeribom Sulaymonga qarshi isyon koʻtaradi
26 Yana Sulaymonning aʼyonlaridan biri — Efrayim qabilasidan boʻlgan Yeribom degani ham shohga qarshi bosh koʻtardi. U Zarido shahridan Nabat deganning oʻgʻli edi. Yeribomning onasi beva ayol boʻlib, oti Zaruva edi. 27 Yeribom Sulaymonga qarshi bosh koʻtarganining sababi quyidagicha edi: Sulaymon Quddusning sharq tomonidagi Milloni mustahkamlab, otasi Dovud qalʼasining devorlarini tuzattirayotganda, 28 qurilishda gʻayrat bilan ishlayotgan Yeribomga nazari tushdi. Yeribom juda ham qobiliyatli yigit boʻlgani uchun Sulaymon uni Yusuf qabilasidan olingan barcha qarollarga nazoratchi qilib qoʻydi.
29 Bir kuni Yeribom Quddusdan tashqariga chiqqan edi, Shiloʻlik Oxiyo paygʻambar bilan yoʻlda uchrashib qoldi. Oxiyo paygʻambar yangi kiyimlar kiyib olgan ekan. U yerda ikkovidan boshqa hech kim yoʻq edi. 30 Shu payt Oxiyo ustidagi yangi kiyimlarini yechdi–yu, yirtib oʻn ikki boʻlakka boʻlib tashladi. 31 Keyin Yeribomga dedi:
— Oʻzingga oʻn boʻlagini ol. Isroil xalqining Xudosi — Egamiz ham shunday aytmoqda: “Men Sulaymonning qoʻlidan shohlikni tortib olaman va oʻnta qabilani senga beraman. 32 Qulim Dovudning haqi–hurmati uchun, Isroilning hamma qabilalari orasidan Oʻzim tanlab olgan Quddus shahri haqi–hurmati uchun bitta qabila Sulaymonniki boʻladi. 33 Sulaymon Mendan yuz oʻgirib, Sidonning xudosi Ashtaretga, Moʻabning xudosi Xamoʻshga, Ommonning xudosi Moʻlaxga sajda qila boshladi. Otasi Dovudga oʻxshamadi, oldimda toʻgʻri ishlar qilmadi, farmonlarimga va qonun–qoidalarimga rioya qilmadi, yoʻllarimdan yurmadi. 34 Ammo shohlikni undan tamomila tortib olmayman. Amr va farmonlarimga rioya qilgan va oʻzim tanlab olgan qulim Dovudning haqi–hurmati uchun Sulaymonni umrining oxirigacha shoh qilaman. 35 Shohlikni esa uning oʻgʻlidan tortib olib, oʻnta qabilani senga beraman. 36 Men oʻsha yerda ulugʻlanay deb, Oʻzim uchun Quddus shahrini tanlaganman. Qulim Dovudning chirogʻi Quddusda hech qachon oʻchmasin deb, Sulaymonning oʻgʻliga bitta qabilani beraman. 37 Men seni Isroil shohi qilaman, koʻngling qayerni istasa, oʻsha yerda shohlik qilaverasan. 38 Agar qulim Dovudga oʻxshab aytganlarimga itoat qilsang — yoʻllarimdan yursang, oldimda toʻgʻri ishlar qilsang, farmon va amrlarimga rioya qilsang, Men sen bilan boʻlaman. Isroilni senga berib, Dovudga qilganimday, xonadoning hukmronligini oʻzingdan keyin ham davom ettiraman. 39 Sulaymonning shu qilmishlari evaziga Dovudning naslini tahqirlayman, lekin to abad emas.”
40 Sulaymon Yeribomni oʻldirmoqchi boʻldi. Yeribom esa Misrga — Misr shohi Shishaxning yoniga qochib ketdi. U Sulaymon vafot etguncha Misrda qoldi.
Sulaymonning oʻlimi
41 Sulaymonning boshqa ishlari, butun faoliyati, uning donishmandligi haqida “Sulaymonning ishlari” kitobida yozib qoldirilgan. 42 Sulaymon Quddusda butun Isroil ustidan hukmdor edi. Uning hukmronligi qirq yil davom etdi. 43 Sulaymon olamdan oʻtdi. U otasi Dovud qalʼasida, ota–bobolari yoniga dafn qilindi. Uning oʻrniga oʻgʻli Raxabom shoh boʻldi.
