2–BOB
Dovudning Sulaymonga vasiyati
1 Dovudning umri oxirlab borayotgan edi. U oʻgʻli Sulaymonga shunday deb vasiyat qildi:
2 — Endi mening ham umrim oxirlab boryapti. Sen qatʼiy irodali, mardonavor boʻl. 3 Egang Xudo qoʻygan talablarni bajar. Musoning Tavrot kitobida yozilganiday, Uning yoʻlidan yurib, farmon va amrlariga, qonun–qoidalari va shartlariga rioya qil. Shunda nima qilsang ham, qayerga borsang ham, har doim baraka topasan. 4 Egamiz men haqimda aytgan mana bu vaʼdasini ado etadi: “Agar oʻgʻillaring Mening oldimda oʻz yoʻllaridan adashmay, butun qalbi bilan, jonu dili bilan sodiq boʻlib yursalar, sening naslingdan boʻlgan erkak zoti to abad Isroil taxtida oʻtiradi.” 5 Yana Zeruya oʻgʻli Yoʻab menga nima qilganini sen bilasan. U Isroilning ikkita lashkarboshisini — Nar oʻgʻli Abnur bilan Eter oʻgʻli Emosani oʻldirib, tinchlik paytida urush davridagiday qon toʻkdi . Chorigʻidan tortib, beligacha urushdagiday qonga bulgʻandi. 6 Yoʻab ajalidan besh kun burun oʻlsin, oʻliklar diyoriga tinchgina kirmasin. Shunga aqlingni ishlat. 7 Giladlik Borzulayning oʻgʻillariga sadoqatli boʻl. Ular sening dasturxoningdan taom yeydiganlar orasida boʻlsin. Chunki men akang Absalomdan qochib yurganimda, ular mening oldimda hoziru nozir boʻlishdi . 8 Esingda boʻlsin: yoningda Benyamin qabilasidan Boxurimlik Gera oʻgʻli Shimax ham bor. Moxanayimga qochib oʻtayotganimda, u meni yomon qargʻagan edi . Lekin keyinroq u meni kutib olish uchun Iordan daryosi boʻyiga chiqdi. Men Egamiz nomi bilan ont ichib, unga: “Seni oʻldirmayman”, degan edim . 9 Lekin sen uni aybsiz deb bilma. Sen aqlli odamsan, nima qilishni oʻzing bilasan. U qarib qolgan boʻlsa ham, oʻldirilishi kerak.
Dovudning oʻlimi
10 Nihoyat, Dovud olamdan oʻtib, Dovud qalʼasida, ota–bobolari yoniga dafn qilindi. 11 Dovud Isroilda qirq yil shohlik qildi: shundan yetti yili Xevronda, oʻttiz uch yili Quddusda oʻtdi. 12 Shunday qilib, Sulaymon otasi Dovud oʻrniga taxtga oʻtirdi. Uning shohligi mustahkam boʻldi.
Odoniyoning oʻlimi
13 Xaggitning oʻgʻli Odoniyo Sulaymonning onasi Botsheva huzuriga keldi.
— Tinchlikmi, bu yerga yaxshilik bilan keldingmi? — deb soʻradi Botsheva.
— Ha, yaxshilik bilan, — dedi Odoniyo. 14 — Sizda gapim bor edi.
— Gapiraver, — dedi Botsheva.
15 Odoniyo gap boshladi:
— Yaxshi bilasiz, men shoh boʻlishim kerak edi . Butun Isroil xalqi menga, boʻlajak shoh, deb koʻz tikib turgan edi. Lekin shohlik qoʻldan ketdi, Egamizning xohishi bilan ukamga nasib qilgan ekan. 16 Endi sizdan bir oʻtinchim bor, faqat yoʻq demang.
— Gapir, — dedi Botsheva.
17 — Iltimosim shuki, — dedi Odoniyo, — shoh Sulaymon bilan gaplashsangiz, Shunamlik Obishani menga xotinlikka bersa. Siz aytsangiz, yoʻq demaydi.
18 — Yaxshi, men shohga sen toʻgʻringda aytib koʻray–chi, — dedi Botsheva.
19 Botsheva, Odoniyo haqida gaplashay deb, shoh Sulaymon huzuriga ketdi. Shoh unga peshvoz chiqib, taʼzim qildi, keyin yana taxtiga oʻtirdi. Shohning onasi uchun ham taxt qoʻyib berishdi. Botsheva shohning oʻng tomoniga oʻtirdi.
20 — Senga bitta kichkinagina iltimosim bor, qaytarmagin, — dedi Botsheva.
— Soʻrang, onajon, tilagingiz bajo boʻlar, — dedi shoh.
21 — Shunamlik Obishani akang Odoniyoga xotinlikka bersang, — dedi Botsheva.
22 Sulaymon kinoyali ohangda onasiga dedi:
— Nimaga Odoniyo uchun siz faqat Shunamlik Obishani soʻrayapsiz? Odoniyo akam boʻlgandan keyin, u uchun shohlikni ham soʻrayvering. Axir, ruhoniy Abuatar, Zeruya oʻgʻli Yoʻab uning tarafini olishlarini bilasiz–ku!
23 Shoh Sulaymon Egamiz nomi bilan ont ichib, shunday dedi:
— Agar Odoniyoni shu gapi uchun oʻldirmasam, Xudo meni har qanday jazoga mubtalo qilsin, undan ham battarrogʻiga duchor qilsin. 24 Otam Dovudning taxtiga meni oʻtqazib, kuch–qudratimni oshirgan va Oʻzi aytganiday, mening sulolamni yaratgan Xudo shohid! Odoniyo shu bugunoq oʻldiriladi!
25 Shoh Sulaymon Binayoni joʻnatdi. Binayo Odoniyoni oʻldirdi.
Abuatarning badargʻa qilinishi va Yoʻabning oʻldirilishi
26 Ruhoniy Abuatarga esa Sulaymon shu gaplarni aytdi:
— Sen Onotoʻtga — oʻzingning yeringga joʻnab qol! Sen aslida oʻlimga loyiqsan! Lekin sen otam Dovudning oldida Egamiz Rabbiyning Sandigʻini olib borgan eding, otam bilan birga har narsaga bardosh bergan eding. Shuning uchun hozir seni oʻldirmayman!
27 Sulaymon Abuatarni Egamizning ruhoniyligidan mahrum qildi. Shunday qilib, Egamizning Shiloʻda Elax xonadoni haqida aytgan soʻzlari bajo boʻldi .
28 Bu xabarni Yoʻab ham eshitdi. Absalomga ergashmagan boʻlsa ham, Odoniyo isyon koʻtarganda, Yoʻab unga qoʻshilgan edi. Odoniyoning oʻlimi haqida eshitgan Yoʻab Egamizning Muqaddas chodiriga qochib bordi va qurbongohning burchagidan ushlab oldi . 29 “Yoʻab Egamizning Chodiriga qochib ketibdi, qurbongoh yonida ekan” degan xabarni Sulaymonga yetkazishdi. Sulaymon oʻsha zahoti Binayoni joʻnatib: “Bor, uni oʻldirib kel”, deb buyurdi. 30 Binayo Egamizning Chodiriga kelib, Yoʻabga: “Shohimiz seni, Chodirdan chiqsin, deyaptilar”, deb xabar berdi. Yoʻab esa: “Yoʻq, men shu yerda oʻlishni istayman”, deb javob qildi. Binayo: “Yoʻab menga shunday–shunday dedi”, deb shohga yetkazdi. 31 Shoh Binayoga:
— U nima degan boʻlsa, aytganini qil, — dedi, — uni oʻldirib, dafn qil, toki Yoʻab toʻkkan begunoh qonlarning javobgarligi mening va otam xonadonining gardanida qolmasin. 32 Egamiz uning qonini oʻzining boshiga yetkazsin. U otam Dovudga bildirmasdan, ikkita solih, oʻziga qaraganda yaxshi insonni oʻldirgan edi. Ulardan biri Isroil lashkarboshisi Nar oʻgʻli Abnur, ikkinchisi esa Yahudo lashkarboshisi Eter oʻgʻli Emosa edi. 33 Ikkovining qoni to abad Yoʻabning gardanida, uning nasli gardanida qolsin. Egamiz Dovudni, uning naslini, xonadonini va toj–taxtini to abad salomat qilsin!
34 Soʻng Binayo borib, Yoʻabni ham oʻldirdi. Yoʻab choʻl yaqinidagi oʻz uyida dafn qilindi. 35 Shoh Sulaymon Yoʻabning oʻrniga Binayoni lashkarboshi, Abuatarning oʻrniga Zodoʻxni ruhoniy qilib tayinladi.
Shimaxning oʻlimi
36 Shundan soʻng shoh odam yuborib, Shimaxni chaqirtirib keldi va unga shunday dedi:
— Quddusda oʻzingga bir uy qur va oʻsha yerda oʻtir. U yerdan hech qayerga chiqma. 37 Shuni bilib qoʻyki, oʻsha yerdan chiqib, Qidron soyligidan oʻtsang, oʻsha kuniyoq oʻliming muqarrardir. Oʻzingning boshingni oʻzing yeysan.
38 — Xoʻp boʻladi, shoh hazratlari, gapingiz toʻgʻri, — dedi Shimax shohga. — Nima buyursalar, men, qulingiz, bajo aylarman.
Shunday qilib, Shimax uzoq vaqt Quddusda yashab qoldi.
39 Lekin oradan uch yil oʻtib, bir voqea yuz berdi: Shimaxning ikki quli Gat shohi Oxishning yoniga qochib ketdi. Shoh Oxish Maxo deganning oʻgʻli edi. Shimaxga: “Qullaring Gatda ekan”, deb xabar berdilar. 40 Shimax eshagini egarladi va qullarini izlab Gatga — Oxish huzuriga yoʻl oldi. U yerga borib, qullarini qaytarib olib keldi. 41 Shundan keyin Sulaymonga: “Shimax Quddusdan Gatga borib, yana qaytib kelibdi”, deb xabar berdilar. 42 Shoh Shimaxni chaqirtirib kelib, unga shunday dedi:
— Senga: “Bilib qoʻy, Quddusdan chiqib, biror yerga borgan kuningoq oʻlishing muqarrar”, deb Egamiz nomi bilan ont ichdirib, qattiq ogohlantirmaganmidim?! Sen esa: “Xoʻp boʻladi! Gapingiz toʻgʻri” degan eding. 43 Nega Egamizga ichgan ontingga va mening amrimga itoat qilmading?
44 Shoh yana Shimaxga aytdi:
— Otam Dovudga qilgan yomonliklaringni oʻzing bilasan, yuragingda muhrlanib qolgan. Qilgan yomonliklaring uchun senga Egamizdan qaytsin! 45 Shoh Sulaymon esa Egamizning marhamatidan bahramand boʻlsin, Dovudning toj–taxti Egamizning oldida to abad mustahkam tursin!
46 Soʻng shoh Sulaymon Binayoga amr berdi, u chiqiboq, Shimaxni oʻldirdi. Shunday qilib, Sulaymonning shohligi xavf–xatardan xoli boʻlib, mustahkamlandi.
2–BOB
Dovudning Sulaymonga vasiyati
1 Dovudning umri oxirlab borayotgan edi. U oʻgʻli Sulaymonga shunday deb vasiyat qildi:
2 — Endi mening ham umrim oxirlab boryapti. Sen qatʼiy irodali, mardonavor boʻl. 3 Egang Xudo qoʻygan talablarni bajar. Musoning Tavrot kitobida yozilganiday, Uning yoʻlidan yurib, farmon va amrlariga, qonun–qoidalari va shartlariga rioya qil. Shunda nima qilsang ham, qayerga borsang ham, har doim baraka topasan. 4 Egamiz men haqimda aytgan mana bu vaʼdasini ado etadi: “Agar oʻgʻillaring Mening oldimda oʻz yoʻllaridan adashmay, butun qalbi bilan, jonu dili bilan sodiq boʻlib yursalar, sening naslingdan boʻlgan erkak zoti to abad Isroil taxtida oʻtiradi.” 5 Yana Zeruya oʻgʻli Yoʻab menga nima qilganini sen bilasan. U Isroilning ikkita lashkarboshisini — Nar oʻgʻli Abnur bilan Eter oʻgʻli Emosani oʻldirib, tinchlik paytida urush davridagiday qon toʻkdi . Chorigʻidan tortib, beligacha urushdagiday qonga bulgʻandi. 6 Yoʻab ajalidan besh kun burun oʻlsin, oʻliklar diyoriga tinchgina kirmasin. Shunga aqlingni ishlat. 7 Giladlik Borzulayning oʻgʻillariga sadoqatli boʻl. Ular sening dasturxoningdan taom yeydiganlar orasida boʻlsin. Chunki men akang Absalomdan qochib yurganimda, ular mening oldimda hoziru nozir boʻlishdi . 8 Esingda boʻlsin: yoningda Benyamin qabilasidan Boxurimlik Gera oʻgʻli Shimax ham bor. Moxanayimga qochib oʻtayotganimda, u meni yomon qargʻagan edi . Lekin keyinroq u meni kutib olish uchun Iordan daryosi boʻyiga chiqdi. Men Egamiz nomi bilan ont ichib, unga: “Seni oʻldirmayman”, degan edim . 9 Lekin sen uni aybsiz deb bilma. Sen aqlli odamsan, nima qilishni oʻzing bilasan. U qarib qolgan boʻlsa ham, oʻldirilishi kerak.
Dovudning oʻlimi
10 Nihoyat, Dovud olamdan oʻtib, Dovud qalʼasida, ota–bobolari yoniga dafn qilindi. 11 Dovud Isroilda qirq yil shohlik qildi: shundan yetti yili Xevronda, oʻttiz uch yili Quddusda oʻtdi. 12 Shunday qilib, Sulaymon otasi Dovud oʻrniga taxtga oʻtirdi. Uning shohligi mustahkam boʻldi.
Odoniyoning oʻlimi
13 Xaggitning oʻgʻli Odoniyo Sulaymonning onasi Botsheva huzuriga keldi.
— Tinchlikmi, bu yerga yaxshilik bilan keldingmi? — deb soʻradi Botsheva.
— Ha, yaxshilik bilan, — dedi Odoniyo. 14 — Sizda gapim bor edi.
— Gapiraver, — dedi Botsheva.
15 Odoniyo gap boshladi:
— Yaxshi bilasiz, men shoh boʻlishim kerak edi . Butun Isroil xalqi menga, boʻlajak shoh, deb koʻz tikib turgan edi. Lekin shohlik qoʻldan ketdi, Egamizning xohishi bilan ukamga nasib qilgan ekan. 16 Endi sizdan bir oʻtinchim bor, faqat yoʻq demang.
— Gapir, — dedi Botsheva.
17 — Iltimosim shuki, — dedi Odoniyo, — shoh Sulaymon bilan gaplashsangiz, Shunamlik Obishani menga xotinlikka bersa. Siz aytsangiz, yoʻq demaydi.
18 — Yaxshi, men shohga sen toʻgʻringda aytib koʻray–chi, — dedi Botsheva.
19 Botsheva, Odoniyo haqida gaplashay deb, shoh Sulaymon huzuriga ketdi. Shoh unga peshvoz chiqib, taʼzim qildi, keyin yana taxtiga oʻtirdi. Shohning onasi uchun ham taxt qoʻyib berishdi. Botsheva shohning oʻng tomoniga oʻtirdi.
20 — Senga bitta kichkinagina iltimosim bor, qaytarmagin, — dedi Botsheva.
— Soʻrang, onajon, tilagingiz bajo boʻlar, — dedi shoh.
21 — Shunamlik Obishani akang Odoniyoga xotinlikka bersang, — dedi Botsheva.
22 Sulaymon kinoyali ohangda onasiga dedi:
— Nimaga Odoniyo uchun siz faqat Shunamlik Obishani soʻrayapsiz? Odoniyo akam boʻlgandan keyin, u uchun shohlikni ham soʻrayvering. Axir, ruhoniy Abuatar, Zeruya oʻgʻli Yoʻab uning tarafini olishlarini bilasiz–ku!
23 Shoh Sulaymon Egamiz nomi bilan ont ichib, shunday dedi:
— Agar Odoniyoni shu gapi uchun oʻldirmasam, Xudo meni har qanday jazoga mubtalo qilsin, undan ham battarrogʻiga duchor qilsin. 24 Otam Dovudning taxtiga meni oʻtqazib, kuch–qudratimni oshirgan va Oʻzi aytganiday, mening sulolamni yaratgan Xudo shohid! Odoniyo shu bugunoq oʻldiriladi!
25 Shoh Sulaymon Binayoni joʻnatdi. Binayo Odoniyoni oʻldirdi.
Abuatarning badargʻa qilinishi va Yoʻabning oʻldirilishi
26 Ruhoniy Abuatarga esa Sulaymon shu gaplarni aytdi:
— Sen Onotoʻtga — oʻzingning yeringga joʻnab qol! Sen aslida oʻlimga loyiqsan! Lekin sen otam Dovudning oldida Egamiz Rabbiyning Sandigʻini olib borgan eding, otam bilan birga har narsaga bardosh bergan eding. Shuning uchun hozir seni oʻldirmayman!
27 Sulaymon Abuatarni Egamizning ruhoniyligidan mahrum qildi. Shunday qilib, Egamizning Shiloʻda Elax xonadoni haqida aytgan soʻzlari bajo boʻldi .
28 Bu xabarni Yoʻab ham eshitdi. Absalomga ergashmagan boʻlsa ham, Odoniyo isyon koʻtarganda, Yoʻab unga qoʻshilgan edi. Odoniyoning oʻlimi haqida eshitgan Yoʻab Egamizning Muqaddas chodiriga qochib bordi va qurbongohning burchagidan ushlab oldi . 29 “Yoʻab Egamizning Chodiriga qochib ketibdi, qurbongoh yonida ekan” degan xabarni Sulaymonga yetkazishdi. Sulaymon oʻsha zahoti Binayoni joʻnatib: “Bor, uni oʻldirib kel”, deb buyurdi. 30 Binayo Egamizning Chodiriga kelib, Yoʻabga: “Shohimiz seni, Chodirdan chiqsin, deyaptilar”, deb xabar berdi. Yoʻab esa: “Yoʻq, men shu yerda oʻlishni istayman”, deb javob qildi. Binayo: “Yoʻab menga shunday–shunday dedi”, deb shohga yetkazdi. 31 Shoh Binayoga:
— U nima degan boʻlsa, aytganini qil, — dedi, — uni oʻldirib, dafn qil, toki Yoʻab toʻkkan begunoh qonlarning javobgarligi mening va otam xonadonining gardanida qolmasin. 32 Egamiz uning qonini oʻzining boshiga yetkazsin. U otam Dovudga bildirmasdan, ikkita solih, oʻziga qaraganda yaxshi insonni oʻldirgan edi. Ulardan biri Isroil lashkarboshisi Nar oʻgʻli Abnur, ikkinchisi esa Yahudo lashkarboshisi Eter oʻgʻli Emosa edi. 33 Ikkovining qoni to abad Yoʻabning gardanida, uning nasli gardanida qolsin. Egamiz Dovudni, uning naslini, xonadonini va toj–taxtini to abad salomat qilsin!
34 Soʻng Binayo borib, Yoʻabni ham oʻldirdi. Yoʻab choʻl yaqinidagi oʻz uyida dafn qilindi. 35 Shoh Sulaymon Yoʻabning oʻrniga Binayoni lashkarboshi, Abuatarning oʻrniga Zodoʻxni ruhoniy qilib tayinladi.
Shimaxning oʻlimi
36 Shundan soʻng shoh odam yuborib, Shimaxni chaqirtirib keldi va unga shunday dedi:
— Quddusda oʻzingga bir uy qur va oʻsha yerda oʻtir. U yerdan hech qayerga chiqma. 37 Shuni bilib qoʻyki, oʻsha yerdan chiqib, Qidron soyligidan oʻtsang, oʻsha kuniyoq oʻliming muqarrardir. Oʻzingning boshingni oʻzing yeysan.
38 — Xoʻp boʻladi, shoh hazratlari, gapingiz toʻgʻri, — dedi Shimax shohga. — Nima buyursalar, men, qulingiz, bajo aylarman.
Shunday qilib, Shimax uzoq vaqt Quddusda yashab qoldi.
39 Lekin oradan uch yil oʻtib, bir voqea yuz berdi: Shimaxning ikki quli Gat shohi Oxishning yoniga qochib ketdi. Shoh Oxish Maxo deganning oʻgʻli edi. Shimaxga: “Qullaring Gatda ekan”, deb xabar berdilar. 40 Shimax eshagini egarladi va qullarini izlab Gatga — Oxish huzuriga yoʻl oldi. U yerga borib, qullarini qaytarib olib keldi. 41 Shundan keyin Sulaymonga: “Shimax Quddusdan Gatga borib, yana qaytib kelibdi”, deb xabar berdilar. 42 Shoh Shimaxni chaqirtirib kelib, unga shunday dedi:
— Senga: “Bilib qoʻy, Quddusdan chiqib, biror yerga borgan kuningoq oʻlishing muqarrar”, deb Egamiz nomi bilan ont ichdirib, qattiq ogohlantirmaganmidim?! Sen esa: “Xoʻp boʻladi! Gapingiz toʻgʻri” degan eding. 43 Nega Egamizga ichgan ontingga va mening amrimga itoat qilmading?
44 Shoh yana Shimaxga aytdi:
— Otam Dovudga qilgan yomonliklaringni oʻzing bilasan, yuragingda muhrlanib qolgan. Qilgan yomonliklaring uchun senga Egamizdan qaytsin! 45 Shoh Sulaymon esa Egamizning marhamatidan bahramand boʻlsin, Dovudning toj–taxti Egamizning oldida to abad mustahkam tursin!
46 Soʻng shoh Sulaymon Binayoga amr berdi, u chiqiboq, Shimaxni oʻldirdi. Shunday qilib, Sulaymonning shohligi xavf–xatardan xoli boʻlib, mustahkamlandi.
