14–BOB
1 Dono xotin oʻz oilasini mustahkamlaydi,
nodon xotin esa oilasini oʻzi buzadi.
2 Toʻgʻri yoʻldan yuradigan Egamizdan qoʻrqadi ,
egri yoʻldan yuradigan esa Uni rad etadi.
3 Ahmoqning soʻzlari oʻziga kaltak keltiradi,
dononiki esa uni himoya qiladi.
4 Hoʻkiz boʻlmasa oxur toza,
lekin hoʻkizning kuchi tufayli hosil koʻp boʻladi.
5 Sodiq guvoh yolgʻon gapirmaydi,
soxta guvoh yolgʻon gapirishdan toʻxtamaydi.
6 Mazax qiluvchi donolikni qidiradi, ammo topolmaydi,
idrokliga esa bilim olish oson.
7 Aqlsizdan uzoqlash,
chunki undan maʼnoli soʻz chiqmaydi.
8 Ziyrakning donoligi oʻz yoʻlini bilishidadir,
aqlsizning ahmoqligi esa uni yoʻldan adashtiradi.
9 Ahmoq odam ayb qurbonligi ustidan kuladi ,
toʻgʻri odam esa Xudoning marhamatiga sazovor boʻladi.
10 Yurak oʻz dardini oʻzi biladi,
uning shodligini ham hech kim toʻliq tushunmaydi.
11 Fosiqlarning uyi xaroba boʻladi,
solihlarning xonadoni esa gullab–yashnaydi.
12 Shunday yoʻl borki, insonga toʻgʻri boʻlib koʻrinadi,
ammo oxiri oʻlimga olib boradi.
13 Kulsa ham yurakda qaygʻu bor,
xursandchilikning oxiri gʻamdir.
14 Yuragi qingʻir oʻz egriligidan,
yaxshi odam esa toʻgʻriligidan mamnun.
15 Sodda har bir soʻzga ishonaveradi,
aqlli esa qadamini oʻylab bosadi.
16 Dono qoʻrqib yomonlikdan uzoqlashadi,
nodon esa jahli tez va beparvo .
17 Badjahl aqlsizlik qiladi,
badniyat nafratga uchraydi.
18 Soddalarning nasibasi — nodonlik,
aqllilarning toji esa ilmu maʼrifatdir.
19 Yomonlar yaxshilarning oldida,
fosiqlar solihlarning darvozasida taʼzim qiladi.
20 Kambagʻaldan qoʻshnilari ham nafratlanadi,
boyning esa oʻrtoqlari koʻp.
21 Qoʻshnisini xor qilgan — gunohkor,
muhtojga marhamat qilgan esa baxtlidir.
22 Niyati buzuqlar yoʻldan adashadi.
Yaxshi niyatlilar esa sevgi va sadoqatga sazovor boʻladi.
23 Har bir mehnatdan foyda bor,
quruq gap esa kambagʻallik keltiradi.
24 Oqillarning toji — donoligi,
aqlsizning nodonligi esa ahmoqligidir.
25 Rostgoʻy guvoh jonni qutqarsa,
yolgʻonchi guvoh aldaydi.
26 Egamizdan qoʻrqish — mustahkam qalʼa,
farzandlariga ham Oʻzi panohdir.
27 Egamizdan qoʻrqish hayot manbaidir,
bunday xislat odamni oʻlim tuzogʻidan asraydi.
28 Xalqning koʻpligi — shohning shuhrati,
kamligi esa hokimning halokatidir.
29 Sabr–toqatli odam aql–idroklidir,
jahldorlik ahmoqlikni bildiradi.
30 Xotirjam yurak tanaga hayot baxsh etadi,
hasadgoʻylik esa suyaklarni chiritadi.
31 Kambagʻalga zulm qilgan Yaratuvchini tahqirlagan boʻladi,
muhtojga yordam bergan esa Xudoni ulugʻlagan boʻladi.
32 Fosiq oʻz qilmishlari tufayli halokatga uchraydi,
solih esa oʻlimda ham panoh topadi.
33 Donolik oqilning qalbida yashaydi,
nodonlar orasida ham oʻzini bildiradi .
34 Solihlik xalqni yuksaltirsa,
gunoh sharmanda qiladi.
35 Donolik bilan ish qiladigan qul shohning marhamatiga sazovordir,
sharmandali ish qiladigan esa uning gʻazabiga uchraydi.
14–БОБ
1 Доно хотин ўз оиласини мустаҳкамлайди,
нодон хотин эса оиласини ўзи бузади.
2 Тўғри йўлдан юрадиган Эгамиздан қўрқади ,
эгри йўлдан юрадиган эса Уни рад этади.
3 Аҳмоқнинг сўзлари ўзига калтак келтиради,
дононики эса уни ҳимоя қилади.
4 Ҳўкиз бўлмаса охур тоза,
лекин ҳўкизнинг кучи туфайли ҳосил кўп бўлади.
5 Содиқ гувоҳ ёлғон гапирмайди,
сохта гувоҳ ёлғон гапиришдан тўхтамайди.
6 Мазах қилувчи доноликни қидиради, аммо тополмайди,
идроклига эса билим олиш осон.
7 Ақлсиздан узоқлаш,
чунки ундан маъноли сўз чиқмайди.
8 Зийракнинг донолиги ўз йўлини билишидадир,
ақлсизнинг аҳмоқлиги эса уни йўлдан адаштиради.
9 Аҳмоқ одам айб қурбонлиги устидан кулади ,
тўғри одам эса Худонинг марҳаматига сазовор бўлади.
10 Юрак ўз дардини ўзи билади,
унинг шодлигини ҳам ҳеч ким тўлиқ тушунмайди.
11 Фосиқларнинг уйи хароба бўлади,
солиҳларнинг хонадони эса гуллаб–яшнайди.
12 Шундай йўл борки, инсонга тўғри бўлиб кўринади,
аммо охири ўлимга олиб боради.
13 Кулса ҳам юракда қайғу бор,
хурсандчиликнинг охири ғамдир.
14 Юраги қинғир ўз эгрилигидан,
яхши одам эса тўғрилигидан мамнун.
15 Содда ҳар бир сўзга ишонаверади,
ақлли эса қадамини ўйлаб босади.
16 Доно қўрқиб ёмонликдан узоқлашади,
нодон эса жаҳли тез ва бепарво .
17 Баджаҳл ақлсизлик қилади,
бадният нафратга учрайди.
18 Соддаларнинг насибаси — нодонлик,
ақллиларнинг тожи эса илму маърифатдир.
19 Ёмонлар яхшиларнинг олдида,
фосиқлар солиҳларнинг дарвозасида таъзим қилади.
20 Камбағалдан қўшнилари ҳам нафратланади,
бойнинг эса ўртоқлари кўп.
21 Қўшнисини хор қилган — гуноҳкор,
муҳтожга марҳамат қилган эса бахтлидир.
22 Нияти бузуқлар йўлдан адашади.
Яхши ниятлилар эса севги ва садоқатга сазовор бўлади.
23 Ҳар бир меҳнатдан фойда бор,
қуруқ гап эса камбағаллик келтиради.
24 Оқилларнинг тожи — донолиги,
ақлсизнинг нодонлиги эса аҳмоқлигидир.
25 Ростгўй гувоҳ жонни қутқарса,
ёлғончи гувоҳ алдайди.
26 Эгамиздан қўрқиш — мустаҳкам қалъа,
фарзандларига ҳам Ўзи паноҳдир.
27 Эгамиздан қўрқиш ҳаёт манбаидир,
бундай хислат одамни ўлим тузоғидан асрайди.
28 Халқнинг кўплиги — шоҳнинг шуҳрати,
камлиги эса ҳокимнинг ҳалокатидир.
29 Сабр–тоқатли одам ақл–идроклидир,
жаҳлдорлик аҳмоқликни билдиради.
30 Хотиржам юрак танага ҳаёт бахш этади,
ҳасадгўйлик эса суякларни чиритади.
31 Камбағалга зулм қилган Яратувчини таҳқирлаган бўлади,
муҳтожга ёрдам берган эса Худони улуғлаган бўлади.
32 Фосиқ ўз қилмишлари туфайли ҳалокатга учрайди,
солиҳ эса ўлимда ҳам паноҳ топади.
33 Донолик оқилнинг қалбида яшайди,
нодонлар орасида ҳам ўзини билдиради .
34 Солиҳлик халқни юксалтирса,
гуноҳ шарманда қилади.
35 Донолик билан иш қиладиган қул шоҳнинг марҳаматига сазовордир,
шармандали иш қиладиган эса унинг ғазабига учрайди.
