12–BOB
Yovuz bogʻbonlar haqida masal
1 Iso xalqqa masallar orqali soʻzlay boshladi:
“Bir odam uzumzor barpo qilibdi. Atrof–tevaragini devor bilan oʻrab, uzum siqish chuqurini qazibdi, kuzatuv minorasini quribdi. Keyin uzumzorni bogʻbonlarga ijaraga berib, oʻzi safarga ketibdi.
2 Yigʻim–terim mavsumida, uzumzor hosilidan tegishli ulushini olish uchun oʻsha odam xizmatkorini bogʻbonlar oldiga yuboribdi. 3 Bogʻbonlar esa uni tutib olishibdi, kaltaklab, qup–quruq qaytarib yuborishibdi. 4 Uzumzor egasi yana boshqa bir xizmatkorini ularning oldiga yuboribdi. Ular bunisini ham boshiga urib, haqorat qilibdilar . 5 Yana boshqasini yoʻllabdi, unisini esa oʻldirishibdi. U yana xizmatkorlarini yuboraveribdi, ammo bogʻbonlar ularning baʼzilarini urib, baʼzilarini oʻldirishibdi.
6 Uzumzor egasining endi birgina odami qolibdi, u ham boʻlsa, sevikli oʻgʻli ekan. U: «Oʻgʻlimni hurmat etarlar» deb, bogʻbonlar oldiga uni yuboribdi. 7 Lekin ular bir–biriga:
— Bu merosxoʻr–ku! Uni oʻldiraylik, shunda merosi bizga qoladi, — deyishibdi. 8 Oʻgʻlini ushlab, oʻldirib, jasadini uzumzordan chiqarib tashlashibdi.
9 Xoʻsh, sizningcha, endi uzumzor egasi nima qilar ekan? U kelib bogʻbonlarni oʻldiradi, uzumzorni esa boshqalarga ijaraga beradi.
10 Nahotki sizlar Muqaddas bitiklardagi ushbu soʻzlarni hech oʻqimagan boʻlsangiz:
«Binokorlar rad etgan tosh
Binoning tamal toshi boʻldi.
11 Bu Egamizning qilgan ishidir,
Koʻz oldimizdagi ajoyibotdir.»”
12 Iso aytgan bu masal yahudiy yoʻlboshchilarga qarshi qaratilgan edi. Ular buni anglab yetdilar–u, Isoni qoʻlga olmoqchi boʻldilar. Ammo xalqdan qoʻrqqanlari uchun Unga qoʻl tekkizmay ketib qoldilar.
Xudoning haqi Xudoga
13 Isoni tilidan ilintirish uchun Uning oldiga farziylardan va Hirod tarafdorlaridan baʼzilarini yubordilar. 14 Ular kelib dedilar:
— Ustoz, odil ekaningizni bilamiz. Siz biror kishiga xushomadgoʻylik qilmaysiz. Odamlarga yuz–xotir qilmasdan, Xudoning yoʻlini toʻgʻri oʻrgatasiz. Ayting–chi, Qaysarga soliq toʻlashimiz toʻgʻrimi yoki yoʻqmi? Biz soliq toʻlaylikmi yoki toʻlamaylikmi?
15 Iso ularning ikkiyuzlamachiligini bilar edi.
— Nima, Meni sinab koʻrmoqchimisizlar? Menga bir dinor olib kelinglar, uni bir koʻrayin, — dedi.
16 Ular olib kelgach, Iso soʻradi:
— Bu tangadagi surat va yozuv kimniki?
— Qaysarniki, — dedi ular. 17 Iso ularga:
— Qaysarning haqini Qaysarga, Xudoning haqini Xudoga beringlar, — dedi.
Buni eshitganlar hayratda qoldilar.
Qiyomat haqida savol
18 Sadduqiylar oʻliklarning tirilishini inkor etardilar. Ularning baʼzilari Isoning oldiga kelib, xalq oldida Unga shunday savol berdilar:
19 — Ustoz! Muso bizga shunday yozib qoldirgan : agar birovning akasi farzand koʻrmay oʻtib ketsa, ukasi akasining xotiniga uylanib, akasi uchun farzandni dunyoga keltirsin. 20 Xoʻsh, yetti aka–uka boʻlgan ekan. Birinchisi uylanibdi, soʻng nasl qoldirmay oʻlib ketibdi. 21 Ikkinchisi ham oʻsha xotinni olib, farzand koʻrmay olamdan oʻtibdi. Uchinchisi ham shu koʻyga tushibdi. 22 Shuningdek, aka–ukalarning yettovi ham farzand koʻrmay olamdan oʻtibdi. Oxirida xotin ham qazo qilibdi. 23 Ayting–chi, Xudo odamlarni tiriltirganda xotin qaysi birining xotini hisoblanadi? Yettovi ham unga uylangan edilar–ku!
24 Iso ularga shunday javob berdi:
— Sizlar Muqaddas bitiklarni ham, Xudoning qudratini ham bilmaysizlar, ana shu sababdan adashyapsizlar. 25 Oʻliklar tirilganda uylanmaydilar, erga ham tegmaydilar, balki bamisoli samodagi farishtalarday boʻladilar. 26 Oʻliklarning tirilishi haqidagi masalaga kelsak: nahotki sizlar hech qachon Musoning kitobini oʻqimagan boʻlsangizlar?! Yonayotgan buta toʻgʻrisidagi voqeada Xudo Musoga: “Men Ibrohim, Isʼhoq va Yoqubning Xudosiman”, — degan–ku! 27 Axir, Xudo oʻliklarning emas, tiriklarning Xudosidir. Sizlar nihoyatda adashyapsizlar.
Eng muhim ilohiy amr
28 Tavrot tafsirchilaridan biri ularning munozara qilayotganini eshitib, Isoning ularga yaxshi javob berib turganini koʻrdi. U Isoning oldiga kelib:
— Amrlarning eng muhimi qaysi biri? — deb soʻradi. 29 Iso unga javob berib dedi:
— Eng muhim amr shudir: “Ey Isroil, quloq sol! Egamiz Xudo tanho Egadir . 30 Egangiz Xudoni butun qalbingiz bilan, jonu dilingiz bilan, butun ongingiz bilan, kuchingiz boricha seving.” 31 Eng muhim amrlardan ikkinchisi: “Oʻzgani oʻzingizni sevganday seving.” Bulardan buyukroq amr yoʻq.
32 — Yaxshi gapirdingiz, Ustoz, — dedi Isoga tafsirchi. — Xudo tanhodir, Undan boshqa Xudo yoʻq, deb toʻgʻri aytdingiz. 33 Uni butun qalbimiz, butun idrokimiz bilan, kuchimiz boricha sevishimiz kerak. Oʻzgani ham oʻzimizni sevganday sevishimiz kerak. Kuydiriladigan va boshqa qurbonliklar keltirishdan bu aʼloroqdir.
34 Iso uning oqilona javob berganini koʻrib:
— Siz Xudoning Shohligidan uzoqda emassiz, — dedi.
Shundan keyin hech kim Isoga savol berishga jurʼat etmadi.
Masih kimning oʻgʻli?
35 Iso Maʼbadda taʼlim berayotib, shunday savol berdi:
— Qanday qilib Tavrot tafsirchilari Masihni Dovudning Oʻgʻli deydilar? 36 Dovudning oʻzi Muqaddas Ruh ilhomi bilan deganki:
“Egamiz aytmoqda Rabbimga:
Dushmanlaringni oyoqlaring ostiga yiqitmagunimcha,
Sen Mening oʻng tomonimda oʻtirgin.”
37 Demak, Dovudning oʻzi Masihni Rabbim deb atagan boʻlsa, qanday qilib Masih Dovudning Oʻgʻli boʻladi?!
Bir talay olomon Isoni ishtiyoq bilan tinglar edi.
Iso soxta dindorlik toʻgʻrisida ogohlantiradi
38 Iso xalqqa nasihat qilib, yana shunday dedi:
— Tavrot tafsirchilaridan ehtiyot boʻlinglar! Ular uzun kiyimlar kiyishni yaxshi koʻradilar, bozorlarda yurganda ularga salom berishlarini, 39 sinagogalarda yaxshi joylarda oʻtirishni, ziyofatlarda toʻrda oʻtirishni yoqtiradilar. 40 Ammo beva ayollarning uy–joylarini tortib oladilar, xoʻja koʻrsinga uzoq duo oʻqiydilar. Bunday odamlar nihoyatda qattiq jazoga mubtalo boʻladilar.
Beva ayolning xayr–ehsoni
41 Iso Maʼbad xazinasi qarshisida oʻtirib, ehson qutisiga pul solayotgan odamlarni kuzatib turdi. Koʻp boylar anchagina pul tashladilar. 42 Bir kambagʻal beva ayol ham kelib, qiymati bir tiyinga toʻgʻri keladigan ikki chaqa tashladi.
43 Shunda Iso shogirdlarini yoniga chaqirib dedi:
— Sizlarga chinini aytayin, bu kambagʻal beva ayol xazinaga pul tashlaganlarning hammasidan ham koʻproq tashladi. 44 Chunki boylarning hammasi oʻzlarining ortiqcha pullaridan ehson qildilar. Bu ayol esa kambagʻalligiga qaramasdan, oʻzining bor–yoʻgʻini, roʻzgʻoriga ishlatiladigan hamma pulini tashladi.
12–БОБ
Ёвуз боғбонлар ҳақида масал
1 Исо халққа масаллар орқали сўзлай бошлади:
“Бир одам узумзор барпо қилибди. Атроф–теварагини девор билан ўраб, узум сиқиш чуқурини қазибди, кузатув минорасини қурибди. Кейин узумзорни боғбонларга ижарага бериб, ўзи сафарга кетибди.
2 Йиғим–терим мавсумида, узумзор ҳосилидан тегишли улушини олиш учун ўша одам хизматкорини боғбонлар олдига юборибди. 3 Боғбонлар эса уни тутиб олишибди, калтаклаб, қуп–қуруқ қайтариб юборишибди. 4 Узумзор эгаси яна бошқа бир хизматкорини уларнинг олдига юборибди. Улар бунисини ҳам бошига уриб, ҳақорат қилибдилар . 5 Яна бошқасини йўллабди, унисини эса ўлдиришибди. У яна хизматкорларини юбораверибди, аммо боғбонлар уларнинг баъзиларини уриб, баъзиларини ўлдиришибди.
6 Узумзор эгасининг энди биргина одами қолибди, у ҳам бўлса, севикли ўғли экан. У: «Ўғлимни ҳурмат этарлар» деб, боғбонлар олдига уни юборибди. 7 Лекин улар бир–бирига:
— Бу меросхўр–ку! Уни ўлдирайлик, шунда мероси бизга қолади, — дейишибди. 8 Ўғлини ушлаб, ўлдириб, жасадини узумзордан чиқариб ташлашибди.
9 Хўш, сизнингча, энди узумзор эгаси нима қилар экан? У келиб боғбонларни ўлдиради, узумзорни эса бошқаларга ижарага беради.
10 Наҳотки сизлар Муқаддас битиклардаги ушбу сўзларни ҳеч ўқимаган бўлсангиз:
«Бинокорлар рад этган тош
Бинонинг тамал тоши бўлди.
11 Бу Эгамизнинг қилган ишидир,
Кўз олдимиздаги ажойиботдир.»”
12 Исо айтган бу масал яҳудий йўлбошчиларга қарши қаратилган эди. Улар буни англаб етдилар–у, Исони қўлга олмоқчи бўлдилар. Аммо халқдан қўрққанлари учун Унга қўл теккизмай кетиб қолдилар.
Худонинг ҳақи Худога
13 Исони тилидан илинтириш учун Унинг олдига фарзийлардан ва Ҳирод тарафдорларидан баъзиларини юбордилар. 14 Улар келиб дедилар:
— Устоз, одил эканингизни биламиз. Сиз бирор кишига хушомадгўйлик қилмайсиз. Одамларга юз–хотир қилмасдан, Худонинг йўлини тўғри ўргатасиз. Айтинг–чи, Қайсарга солиқ тўлашимиз тўғрими ёки йўқми? Биз солиқ тўлайликми ёки тўламайликми?
15 Исо уларнинг иккиюзламачилигини билар эди.
— Нима, Мени синаб кўрмоқчимисизлар? Менга бир динор олиб келинглар, уни бир кўрайин, — деди.
16 Улар олиб келгач, Исо сўради:
— Бу тангадаги сурат ва ёзув кимники?
— Қайсарники, — деди улар. 17 Исо уларга:
— Қайсарнинг ҳақини Қайсарга, Худонинг ҳақини Худога беринглар, — деди.
Буни эшитганлар ҳайратда қолдилар.
Қиёмат ҳақида савол
18 Саддуқийлар ўликларнинг тирилишини инкор этардилар. Уларнинг баъзилари Исонинг олдига келиб, халқ олдида Унга шундай савол бердилар:
19 — Устоз! Мусо бизга шундай ёзиб қолдирган : агар бировнинг акаси фарзанд кўрмай ўтиб кетса, укаси акасининг хотинига уйланиб, акаси учун фарзандни дунёга келтирсин. 20 Хўш, етти ака–ука бўлган экан. Биринчиси уйланибди, сўнг насл қолдирмай ўлиб кетибди. 21 Иккинчиси ҳам ўша хотинни олиб, фарзанд кўрмай оламдан ўтибди. Учинчиси ҳам шу кўйга тушибди. 22 Шунингдек, ака–укаларнинг еттови ҳам фарзанд кўрмай оламдан ўтибди. Охирида хотин ҳам қазо қилибди. 23 Айтинг–чи, Худо одамларни тирилтирганда хотин қайси бирининг хотини ҳисобланади? Еттови ҳам унга уйланган эдилар–ку!
24 Исо уларга шундай жавоб берди:
— Сизлар Муқаддас битикларни ҳам, Худонинг қудратини ҳам билмайсизлар, ана шу сабабдан адашяпсизлар. 25 Ўликлар тирилганда уйланмайдилар, эрга ҳам тегмайдилар, балки бамисоли самодаги фаришталардай бўладилар. 26 Ўликларнинг тирилиши ҳақидаги масалага келсак: наҳотки сизлар ҳеч қачон Мусонинг китобини ўқимаган бўлсангизлар?! Ёнаётган бута тўғрисидаги воқеада Худо Мусога: “Мен Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқубнинг Худосиман”, — деган–ку! 27 Ахир, Худо ўликларнинг эмас, тирикларнинг Худосидир. Сизлар ниҳоятда адашяпсизлар.
Энг муҳим илоҳий амр
28 Таврот тафсирчиларидан бири уларнинг мунозара қилаётганини эшитиб, Исонинг уларга яхши жавоб бериб турганини кўрди. У Исонинг олдига келиб:
— Амрларнинг энг муҳими қайси бири? — деб сўради. 29 Исо унга жавоб бериб деди:
— Энг муҳим амр шудир: “Эй Исроил, қулоқ сол! Эгамиз Худо танҳо Эгадир . 30 Эгангиз Худони бутун қалбингиз билан, жону дилингиз билан, бутун онгингиз билан, кучингиз борича севинг.” 31 Энг муҳим амрлардан иккинчиси: “Ўзгани ўзингизни севгандай севинг.” Булардан буюкроқ амр йўқ.
32 — Яхши гапирдингиз, Устоз, — деди Исога тафсирчи. — Худо танҳодир, Ундан бошқа Худо йўқ, деб тўғри айтдингиз. 33 Уни бутун қалбимиз, бутун идрокимиз билан, кучимиз борича севишимиз керак. Ўзгани ҳам ўзимизни севгандай севишимиз керак. Куйдириладиган ва бошқа қурбонликлар келтиришдан бу аълороқдир.
34 Исо унинг оқилона жавоб берганини кўриб:
— Сиз Худонинг Шоҳлигидан узоқда эмассиз, — деди.
Шундан кейин ҳеч ким Исога савол беришга журъат этмади.
Масиҳ кимнинг ўғли?
35 Исо Маъбадда таълим бераётиб, шундай савол берди:
— Қандай қилиб Таврот тафсирчилари Масиҳни Довуднинг Ўғли дейдилар? 36 Довуднинг ўзи Муқаддас Руҳ илҳоми билан деганки:
“Эгамиз айтмоқда Раббимга:
Душманларингни оёқларинг остига йиқитмагунимча,
Сен Менинг ўнг томонимда ўтиргин.”
37 Демак, Довуднинг ўзи Масиҳни Раббим деб атаган бўлса, қандай қилиб Масиҳ Довуднинг Ўғли бўлади?!
Бир талай оломон Исони иштиёқ билан тинглар эди.
Исо сохта диндорлик тўғрисида огоҳлантиради
38 Исо халққа насиҳат қилиб, яна шундай деди:
— Таврот тафсирчиларидан эҳтиёт бўлинглар! Улар узун кийимлар кийишни яхши кўрадилар, бозорларда юрганда уларга салом беришларини, 39 синагогаларда яхши жойларда ўтиришни, зиёфатларда тўрда ўтиришни ёқтирадилар. 40 Аммо бева аёлларнинг уй–жойларини тортиб оладилар, хўжа кўрсинга узоқ дуо ўқийдилар. Бундай одамлар ниҳоятда қаттиқ жазога мубтало бўладилар.
Бева аёлнинг хайр–эҳсони
41 Исо Маъбад хазинаси қаршисида ўтириб, эҳсон қутисига пул солаётган одамларни кузатиб турди. Кўп бойлар анчагина пул ташладилар. 42 Бир камбағал бева аёл ҳам келиб, қиймати бир тийинга тўғри келадиган икки чақа ташлади.
43 Шунда Исо шогирдларини ёнига чақириб деди:
— Сизларга чинини айтайин, бу камбағал бева аёл хазинага пул ташлаганларнинг ҳаммасидан ҳам кўпроқ ташлади. 44 Чунки бойларнинг ҳаммаси ўзларининг ортиқча пулларидан эҳсон қилдилар. Бу аёл эса камбағаллигига қарамасдан, ўзининг бор–йўғини, рўзғорига ишлатиладиган ҳамма пулини ташлади.
