18–BOB
Ilyos va Baalning paygʻambarlari
1 Oradan ancha kunlar oʻtdi. Nihoyat, qurgʻoqchilikning uchinchi yili Ilyosga Egamiz shu soʻzlarni ayon qildi:
— Axabning huzuriga bor. Men yer yuziga yomgʻir yogʻdiraman.
2 Ilyos Axabga koʻringani ketdi. Bu vaqtda Samariyada dahshatli ocharchilik hukm surardi.
3 Axab saroy boshqaruvchisi Obodiyoni chaqirdi. Obodiyo Egamizdan juda qoʻrqardi. 4 Izabel Egamizning paygʻambarlarini oʻldirayotganda, Obodiyo yuzta paygʻambarni gʻorga olib ketgan va ellikta–ellikta qilib oʻsha yerda yashirgan, ularni non–suv bilan taʼminlab turgandi. 5 Axab Obodiyoga dedi:
— Yurtdagi hamma buloqlar va soyliklarga bor, oʻt–oʻlan topib, otlarni, xachirlarni boqaylik, mol–holdan ayrilib qolmaylik tagʻin.
6 Ikkovi aylanib chiqish uchun yurt hududini taqsimlab olishdi. Axab bir yoʻldan oʻzi alohida ketdi. Obodiyo ham oʻzi alohida boshqa yoʻldan ketdi.
7 Obodiyo yoʻlda ketayotganda, roʻparasidan Ilyos chiqib qoldi. Obodiyo Ilyosni tanidi va yetti bukilib taʼzim qilib:
— Sizmisiz, toʻram Ilyos? — deb soʻradi.
8 — Ha, menman, — deb javob berdi Ilyos unga. — Bor, xoʻjayiningga: “Ilyos shu yerda”, deb ayt.
9 — Mening qanday aybim borki, siz men, qulingizni Axabning qoʻliga topshiryapsiz?! — dedi Obodiyo. — Meni oʻldirish uchunmi?! 10 Egangiz Xudo shohid! Birorta shohlik yoki xalq yoʻqki, xoʻjayinim sizni axtarib topish uchun oʻsha yerlarga biror odamni joʻnatmagan boʻlsin. Oʻsha shohliklardan, xalqlardan: “Ilyos bu yerda yoʻq”, deb javob kelgandan keyin ham ularga sizni topa olmaganlari haqida qasam ichdirdi. 11 Endi esa siz: “Bor, xoʻjayiningga, Ilyos shu yerda, deb ayt”, deyapsiz. 12 Yoningizdan ketishim bilanoq, Egamizning Ruhi sizni biror joyga olib ketadi. Qayergaligini esa men bilolmay qolaman. Men Axabning huzuriga borib xabar berdim ham deylik. U esa sizni topa olmasa, oʻsha zahoti meni oʻldiradi. Lekin men, qulingiz, bolaligimdan Egamizdan qoʻrqaman. 13 Izabel Egamizning paygʻambarlarini oʻldirayotganda, men Egamizning paygʻambarlaridan yuztasini ellikta–ellikta qilib gʻorlarda yashirdim, ularga non–suv berib turdim. Nahotki mana shu qilgan ishlarim haqida toʻram eshitmagan boʻlsalar?! 14 Endi esa siz menga: “Bor, Ilyos shu yerda, deb xoʻjayiningga ayt”, deyapsiz. U meni oʻldiradi–ku!
15 — Men xizmat qilayotgan Sarvari Olam shohid! Bugun men unga albatta koʻrinaman, — dedi Ilyos.
16 Shundan keyin Obodiyo Axabning yoniga borib, uni voqeadan xabardor qildi. Axab esa Ilyosni kutib olish uchun ketdi. 17 Axab Ilyosni koʻrdi–yu: “Isroilga balo keltiradigan senmisan hali?!” deb doʻq urdi.
18 — Isroilga balo keltiradigan men emas, — deya javob berdi Ilyos. — Aksincha, sen va otangning xonadoni Egamizning amrlaridan yuz oʻgirdingizlar, Baalga sajda qilib, Isroilga balo keltirdingizlar. 19 Endi birortasiga buyur: butun Isroil xalqini, Baalning Izabel dasturxonidan taom yeydigan 450 nafar paygʻambarini, Asheraning 400 nafar paygʻambarini menga Karmil togʻi yoniga toʻplab bersin.
20 Axab jamiki Isroil xalqini, paygʻambarlarni Karmil togʻi yoniga toʻpladi. 21 Ilyos xalqning roʻparasiga chiqib, ularga tanbeh berdi:
— Qachongacha ikki kemaning uchini tutib yurasizlar?! Agar Egamiz Xudo boʻlsa, Unga ergashinglar. Bordi–yu, Baal Xudo boʻlsa, unga sajda qilinglar.
Xalqdan sado chiqmadi. 22 Ilyos yana xalqqa qarab gapira boshladi:
— Egamizning paygʻambarlaridan yolgʻiz men qoldim, Baalning paygʻambarlari esa 450 kishi. 23 Endi bizga ikkita buqa keltiringlar. Baalning paygʻambarlari bitta buqani tanlab olib nimtalasin, keyin oʻtinlarning ustiga qoʻyishsin, lekin olov yoqishmasin. Men ham buqaning bittasini tayyorlab oʻtinlarning ustiga qoʻyaman, lekin olov yoqmayman. 24 Baalning paygʻambarlari iltijo qilib, Baalni chaqirishsin. Men ham iltijo qilib, Egamizni chaqiraman. Kimning Xudosi alanga orqali javob bersa, Xudo Oʻshadir.
Xalqqa bu gap juda maʼqul keldi. 25 Ilyos Baalning paygʻambarlariga dedi:
— Sizlar koʻpchiliksiz, bitta buqani tanlab olib, avval sizlar nimtalanglar. Keyin xudoyingizga iltijo qilib, chaqiringlar, lekin olov yoqmanglar.
26 Baalning paygʻambarlari oʻzlari tanlab olgan buqani nimtalab, tayyorlab qoʻydilar. Keyin ertalabdan peshingacha: “Ey Baal, bizga javob ber!” deb oʻzlarining xudosiga iltijo qilib, chaqirdilar. Lekin na biron sado keldi, na birortasi javob berdi. Ular oʻzlari qurgan qurbongohning atrofida sakrayverdilar.
27 Peshin vaqti boʻldi. Ilyos endi ularning ustidan kula boshladi:
— Balandroq ovoz bilan chaqiringlar. Axir, u xudo–ku, balki xayol surib oʻtirgandir, yo biror narsa bilan mashgʻuldir, yoki yoʻlda kelayotgandir, yoki uxlab yotgan boʻlsa, uygʻotish kerakdir.
28 Xullas, ular baland ovoz bilan baqiraverdilar. Keyin, odatlariga koʻra, oʻzlariga pichoq va nayza sanchib, qon oqizdilar. 29 Peshin vaqti oʻtib ketdi. Kechki qurbonlik paytiga qadar ular jazavaga tushib baqiraverdilar. Lekin na bir sado boʻldi, na birorta alomat, na bir javob boʻldi.
30 Ilyos: “Menga yaqinroq kelinglar”, — deb hamma odamlarni chaqirdi. Xalq Ilyosning yoniga keldi. Shu payt Ilyos Egamizning buzilgan qurbongohini qayta tiklay boshladi. 31 Ilyos oʻn ikkita tosh oldi. Bu toshlar Yoqubning oʻgʻillaridan kelib chiqqan qabilalarni anglatardi. Yoqubga Egamiz: “Sening noming Isroil boʻladi” degan soʻzlarni ayon qilgan edi . 32 Ilyos oʻsha toshlarni ishlatib, Egamizga atab qurbongoh qurdi. Qurbongoh atrofida bir togʻora bugʻdoy sigʻadigan xandaq qazidi. 33 Soʻng oʻtinlarni qalashtirdi, buqani nimtalab, oʻtinlar ustiga qoʻydi.
— Toʻrtta koʻzada toʻldirib suv olib kelinglar, — dedi Ilyos odamlarga. — Suvni kuydiriladigan qurbonlikning va oʻtinlarning ustidan toʻkinglar.
34 Keyin: “Yana takrorlanglar!” deb buyurdi Ilyos odamlarga. Odamlar yana toʻrt koʻza suv quydilar. “Uchinchi marta ham takrorlanglar!” — dedi. Uchinchi marta ham toʻrt koʻza suv quydilar. 35 Shunda qurbongohning atrofida suv oqa boshladi, xandaq ham suvga toʻldi.
36 Kechki qurbonlik payti boʻlganda, Ilyos paygʻambar qurbongohga yaqin kelib, xitob qildi:
— Ey Ibrohimning, Isʼhoqning va Yoqubning Xudosi — Egamiz! Bugun Sening Isroilda Xudo ekanliging, men esa Sening quling ekanligim ayon boʻlsin. Bularning hammasini Sening amringga binoan bajo qilganim ayon boʻlsin. 37 Menga javob ber, ey Egamiz! Menga javob ber, mana bu xalq Sening Xudo ekaningni, ularning dilini Sen Oʻzingga moyil qiluvchi ekaningni bilsin.
38 Oʻsha zahoti Egamiz olov yubordi. Olov kuydirishga atalgan qurbonlikni, oʻtinlarni, toshlarni va tuproqni yamlamay yutib yubordi. Xandaqdagi suvni ham olov tortib ketdi. 39 Bu hodisani kuzatib turgan xalq yuz tuban muk tushib: “Egamiz — Xudodir, Egamiz — Xudodir”, — dedi.
40 Shundan soʻng Ilyos odamlarga: “Baalning paygʻambarlarini ushlanglar, birortasi ham qochib ketmasin!” deb buyurdi. Odamlar Baalning paygʻambarlarini ushladilar. Ilyos ularni Xishon daryosiga olib tushib, oʻsha yerda oʻldirdi.
Qurgʻoqchilik tugaydi
41 Shu voqeadan keyin Ilyos Axabga: “Bor, endi yeb–ichaver, qattiq yomgʻir yogʻadi, yomgʻir yaqinlashayotganini eshityapman”, dedi. 42 Axab tamaddi qilib olish uchun ketdi. Ilyos esa Karmilning tepasiga chiqdi. Peshanasi yerga tekkudek choʻkkalab oʻtirdi. 43 Keyin xizmatkoriga:
— Bor, dengiz tomonga qara–chi, — dedi. Xizmatkor ketdi.
— Hech narsa yoʻq ekan, — dedi u qaytib kelib.
Ilyos xizmatkoriga yetti marta: “Dengizga qara!” deb buyurdi. 44 Xizmatkor yettinchi marta ham borib qaradi.
— Ana, dengizdan kichkina bir bulut chiqib kelyapti, kattaligi odamning kafticha keladi, — dedi u, nihoyat.
Ilyos xizmatkoriga buyurdi:
— Tez borib, Axabga ayt, aravasini qoʻshib joʻnasin. Tagʻin yomgʻirda qolib ketmasin.
45 Shu payt birdan osmonni qop–qora bulut qopladi, shamol esib, shiddat bilan yomgʻir yogʻa boshladi. Axab esa aravasiga oʻtirib, Yizrilga yoʻl oldi. 46 Egamiz Ilyosga alohida kuch–qudrat ato qildi. U toʻnining etagini beliga qistirdi–da, Yizrilga qarab yugurib, Axabdan ilgarilab ketdi.
18–БОБ
Илёс ва Баалнинг пайғамбарлари
1 Орадан анча кунлар ўтди. Ниҳоят, қурғоқчиликнинг учинчи йили Илёсга Эгамиз шу сўзларни аён қилди:
— Ахабнинг ҳузурига бор. Мен ер юзига ёмғир ёғдираман.
2 Илёс Ахабга кўрингани кетди. Бу вақтда Самарияда даҳшатли очарчилик ҳукм сурарди.
3 Ахаб сарой бошқарувчиси Ободиёни чақирди. Ободиё Эгамиздан жуда қўрқарди. 4 Изабел Эгамизнинг пайғамбарларини ўлдираётганда, Ободиё юзта пайғамбарни ғорга олиб кетган ва элликта–элликта қилиб ўша ерда яширган, уларни нон–сув билан таъминлаб турганди. 5 Ахаб Ободиёга деди:
— Юртдаги ҳамма булоқлар ва сойликларга бор, ўт–ўлан топиб, отларни, хачирларни боқайлик, мол–ҳолдан айрилиб қолмайлик тағин.
6 Иккови айланиб чиқиш учун юрт ҳудудини тақсимлаб олишди. Ахаб бир йўлдан ўзи алоҳида кетди. Ободиё ҳам ўзи алоҳида бошқа йўлдан кетди.
7 Ободиё йўлда кетаётганда, рўпарасидан Илёс чиқиб қолди. Ободиё Илёсни таниди ва етти букилиб таъзим қилиб:
— Сизмисиз, тўрам Илёс? — деб сўради.
8 — Ҳа, менман, — деб жавоб берди Илёс унга. — Бор, хўжайинингга: “Илёс шу ерда”, деб айт.
9 — Менинг қандай айбим борки, сиз мен, қулингизни Ахабнинг қўлига топширяпсиз?! — деди Ободиё. — Мени ўлдириш учунми?! 10 Эгангиз Худо шоҳид! Бирорта шоҳлик ёки халқ йўқки, хўжайиним сизни ахтариб топиш учун ўша ерларга бирор одамни жўнатмаган бўлсин. Ўша шоҳликлардан, халқлардан: “Илёс бу ерда йўқ”, деб жавоб келгандан кейин ҳам уларга сизни топа олмаганлари ҳақида қасам ичдирди. 11 Энди эса сиз: “Бор, хўжайинингга, Илёс шу ерда, деб айт”, деяпсиз. 12 Ёнингиздан кетишим биланоқ, Эгамизнинг Руҳи сизни бирор жойга олиб кетади. Қаергалигини эса мен билолмай қоламан. Мен Ахабнинг ҳузурига бориб хабар бердим ҳам дейлик. У эса сизни топа олмаса, ўша заҳоти мени ўлдиради. Лекин мен, қулингиз, болалигимдан Эгамиздан қўрқаман. 13 Изабел Эгамизнинг пайғамбарларини ўлдираётганда, мен Эгамизнинг пайғамбарларидан юзтасини элликта–элликта қилиб ғорларда яширдим, уларга нон–сув бериб турдим. Наҳотки мана шу қилган ишларим ҳақида тўрам эшитмаган бўлсалар?! 14 Энди эса сиз менга: “Бор, Илёс шу ерда, деб хўжайинингга айт”, деяпсиз. У мени ўлдиради–ку!
15 — Мен хизмат қилаётган Сарвари Олам шоҳид! Бугун мен унга албатта кўринаман, — деди Илёс.
16 Шундан кейин Ободиё Ахабнинг ёнига бориб, уни воқеадан хабардор қилди. Ахаб эса Илёсни кутиб олиш учун кетди. 17 Ахаб Илёсни кўрди–ю: “Исроилга бало келтирадиган сенмисан ҳали?!” деб дўқ урди.
18 — Исроилга бало келтирадиган мен эмас, — дея жавоб берди Илёс. — Аксинча, сен ва отангнинг хонадони Эгамизнинг амрларидан юз ўгирдингизлар, Баалга сажда қилиб, Исроилга бало келтирдингизлар. 19 Энди бирортасига буюр: бутун Исроил халқини, Баалнинг Изабел дастурхонидан таом ейдиган 450 нафар пайғамбарини, Ашеранинг 400 нафар пайғамбарини менга Кармил тоғи ёнига тўплаб берсин.
20 Ахаб жамики Исроил халқини, пайғамбарларни Кармил тоғи ёнига тўплади. 21 Илёс халқнинг рўпарасига чиқиб, уларга танбеҳ берди:
— Қачонгача икки кеманинг учини тутиб юрасизлар?! Агар Эгамиз Худо бўлса, Унга эргашинглар. Борди–ю, Баал Худо бўлса, унга сажда қилинглар.
Халқдан садо чиқмади. 22 Илёс яна халққа қараб гапира бошлади:
— Эгамизнинг пайғамбарларидан ёлғиз мен қолдим, Баалнинг пайғамбарлари эса 450 киши. 23 Энди бизга иккита буқа келтиринглар. Баалнинг пайғамбарлари битта буқани танлаб олиб нимталасин, кейин ўтинларнинг устига қўйишсин, лекин олов ёқишмасин. Мен ҳам буқанинг биттасини тайёрлаб ўтинларнинг устига қўяман, лекин олов ёқмайман. 24 Баалнинг пайғамбарлари илтижо қилиб, Баални чақиришсин. Мен ҳам илтижо қилиб, Эгамизни чақираман. Кимнинг Худоси аланга орқали жавоб берса, Худо Ўшадир.
Халққа бу гап жуда маъқул келди. 25 Илёс Баалнинг пайғамбарларига деди:
— Сизлар кўпчиликсиз, битта буқани танлаб олиб, аввал сизлар нимталанглар. Кейин худойингизга илтижо қилиб, чақиринглар, лекин олов ёқманглар.
26 Баалнинг пайғамбарлари ўзлари танлаб олган буқани нимталаб, тайёрлаб қўйдилар. Кейин эрталабдан пешингача: “Эй Баал, бизга жавоб бер!” деб ўзларининг худосига илтижо қилиб, чақирдилар. Лекин на бирон садо келди, на бирортаси жавоб берди. Улар ўзлари қурган қурбонгоҳнинг атрофида сакрайвердилар.
27 Пешин вақти бўлди. Илёс энди уларнинг устидан кула бошлади:
— Баландроқ овоз билан чақиринглар. Ахир, у худо–ку, балки хаёл суриб ўтиргандир, ё бирор нарса билан машғулдир, ёки йўлда келаётгандир, ёки ухлаб ётган бўлса, уйғотиш керакдир.
28 Хуллас, улар баланд овоз билан бақиравердилар. Кейин, одатларига кўра, ўзларига пичоқ ва найза санчиб, қон оқиздилар. 29 Пешин вақти ўтиб кетди. Кечки қурбонлик пайтига қадар улар жазавага тушиб бақиравердилар. Лекин на бир садо бўлди, на бирорта аломат, на бир жавоб бўлди.
30 Илёс: “Менга яқинроқ келинглар”, — деб ҳамма одамларни чақирди. Халқ Илёснинг ёнига келди. Шу пайт Илёс Эгамизнинг бузилган қурбонгоҳини қайта тиклай бошлади. 31 Илёс ўн иккита тош олди. Бу тошлар Ёқубнинг ўғилларидан келиб чиққан қабилаларни англатарди. Ёқубга Эгамиз: “Сенинг номинг Исроил бўлади” деган сўзларни аён қилган эди . 32 Илёс ўша тошларни ишлатиб, Эгамизга атаб қурбонгоҳ қурди. Қурбонгоҳ атрофида бир тоғора буғдой сиғадиган хандақ қазиди. 33 Сўнг ўтинларни қалаштирди, буқани нимталаб, ўтинлар устига қўйди.
— Тўртта кўзада тўлдириб сув олиб келинглар, — деди Илёс одамларга. — Сувни куйдириладиган қурбонликнинг ва ўтинларнинг устидан тўкинглар.
34 Кейин: “Яна такрорланглар!” деб буюрди Илёс одамларга. Одамлар яна тўрт кўза сув қуйдилар. “Учинчи марта ҳам такрорланглар!” — деди. Учинчи марта ҳам тўрт кўза сув қуйдилар. 35 Шунда қурбонгоҳнинг атрофида сув оқа бошлади, хандақ ҳам сувга тўлди.
36 Кечки қурбонлик пайти бўлганда, Илёс пайғамбар қурбонгоҳга яқин келиб, хитоб қилди:
— Эй Иброҳимнинг, Исҳоқнинг ва Ёқубнинг Худоси — Эгамиз! Бугун Сенинг Исроилда Худо эканлигинг, мен эса Сенинг қулинг эканлигим аён бўлсин. Буларнинг ҳаммасини Сенинг амрингга биноан бажо қилганим аён бўлсин. 37 Менга жавоб бер, эй Эгамиз! Менга жавоб бер, мана бу халқ Сенинг Худо эканингни, уларнинг дилини Сен Ўзингга мойил қилувчи эканингни билсин.
38 Ўша заҳоти Эгамиз олов юборди. Олов куйдиришга аталган қурбонликни, ўтинларни, тошларни ва тупроқни ямламай ютиб юборди. Хандақдаги сувни ҳам олов тортиб кетди. 39 Бу ҳодисани кузатиб турган халқ юз тубан мук тушиб: “Эгамиз — Худодир, Эгамиз — Худодир”, — деди.
40 Шундан сўнг Илёс одамларга: “Баалнинг пайғамбарларини ушланглар, бирортаси ҳам қочиб кетмасин!” деб буюрди. Одамлар Баалнинг пайғамбарларини ушладилар. Илёс уларни Хишон дарёсига олиб тушиб, ўша ерда ўлдирди.
Қурғоқчилик тугайди
41 Шу воқеадан кейин Илёс Ахабга: “Бор, энди еб–ичавер, қаттиқ ёмғир ёғади, ёмғир яқинлашаётганини эшитяпман”, деди. 42 Ахаб тамадди қилиб олиш учун кетди. Илёс эса Кармилнинг тепасига чиқди. Пешанаси ерга теккудек чўккалаб ўтирди. 43 Кейин хизматкорига:
— Бор, денгиз томонга қара–чи, — деди. Хизматкор кетди.
— Ҳеч нарса йўқ экан, — деди у қайтиб келиб.
Илёс хизматкорига етти марта: “Денгизга қара!” деб буюрди. 44 Хизматкор еттинчи марта ҳам бориб қаради.
— Ана, денгиздан кичкина бир булут чиқиб келяпти, катталиги одамнинг кафтича келади, — деди у, ниҳоят.
Илёс хизматкорига буюрди:
— Тез бориб, Ахабга айт, аравасини қўшиб жўнасин. Тағин ёмғирда қолиб кетмасин.
45 Шу пайт бирдан осмонни қоп–қора булут қоплади, шамол эсиб, шиддат билан ёмғир ёға бошлади. Ахаб эса аравасига ўтириб, Йизрилга йўл олди. 46 Эгамиз Илёсга алоҳида куч–қудрат ато қилди. У тўнининг этагини белига қистирди–да, Йизрилга қараб югуриб, Ахабдан илгарилаб кетди.
