32–BOB
Ossuriyaliklar Quddusga xavf soladi
1 Shoh Hizqiyo sadoqat bilan bajargan bu ishlaridan keyin, Ossuriya shohi Sanxariv Yahudoga bostirib keldi. U mustahkam shaharlarni egallab olish maqsadida ularni qamal qildi. 2 Sanxariv Quddusga hujum qilmoqchi boʻlganini Hizqiyo bilgach, 3 lashkarboshilari va jangchilariga maslahat soldi. Ular shahar tashqarisidagi buloqlar oqimini toʻxtatishga qaror qildilar. 4 Bir talay xaloyiq toʻplanib: “Nimaga endi Ossuriya shohi kelib, moʻl–koʻl suvga ega boʻlar ekan”, deya hamma buloqlarni va hududdan oqib oʻtgan irmoqni toʻxtatdi. 5 Hizqiyo qatʼiyat bilan ishga kirishib, buzilgan devorni qurdirdi, devor ustiga minoralar oʻrnatdi. Shahar devorining tashqarisidan yana bir devor koʻtartirdi. Shuningdek, Dovud qalʼasining sharq tomonidagi Milloni tuzattirdi, koʻplab qurol–aslaha va qalqonlar yasattirdi. 6 Shahardagi hamma erkaklar ustidan lashkarboshilar tayinlab, ularni shahar darvozasi oldidagi maydonga toʻpladi. Hammalariga dalda berib, shunday dedi: 7 “Dadil va botir boʻlinglar, qoʻrqmanglar. Ossuriya shohi va uning toʻdalari oldida vahimaga tushmanglar, chunki buyuk kuch biz tomonda, ular tomonda emas. 8 Ular tomonda insoniy qudrat boʻlsa, biz tomonda Egamiz Xudodir. U bizga yordam beradi, biz uchun jang qiladi.” Yahudo shohi Hizqiyoning soʻzlaridan xalq ruhlanib ketdi.
9 Ossuriya shohi Sanxariv jamiki lashkari bilan Laxish shahrini qamal qilgan paytda, oʻz aʼyonlarini Quddusga — Yahudo shohi Hizqiyo va Quddus aholisi oldiga quyidagi xabar bilan joʻnatdi:
10 “Ossuriya shohi Sanxariv shunday demoqda: sizlar oʻzi nimangizga ishonyapsizlar? Nimaga qamalda qolgan Quddusda hanuz oʻtiribsizlar? 11 Ossuriya shohi qoʻlidan Egamiz Xudo bizni qutqaradi, deb Hizqiyo sizlarni aldamasin. U sizlarni ochligu tashnalikdan halok qilmoqchi! 12 Egangizning sajdagohlarini va qurbongohlarini yoʻq qilgan Hizqiyoning oʻzi emasmi?! U Yahudo xalqiga va Quddusliklarga: «Faqat bitta qurbongoh oldida sajda qilinglar, yolgʻiz oʻshaning ustida qurbonliklar keltiringlar», deb aytgan ekan . 13 Nahotki men va otalarim boshqa yurtlarning xalqlarini nimalar qilganini bilmasangiz?! Oʻsha xalqlarning xudolari qani?! Birortasi oʻz yurtini mening qoʻlimdan qutqara oldimi?! 14 Mening ota–bobolarim yer yuzidan supurib tashlagan qaysi bir xalqning xudosi oʻz yurtini mening qoʻlimdan qutqara olibdiki, Xudoyingiz sizni qutqara olsa?! 15 Endi Hizqiyoning aldovlariga uchmanglar, u sizlarni yoʻldan urmasin. Unga ishonmanglar, biror xalqning yoki shohlikning xudosi oʻz xalqini mening qoʻlimdan yoki otalarimning qoʻlidan qutqara olmagan. Xudoyingiz kim boʻlibdiki, sizlarni mening qoʻlimdan qutqara olsa.”
16 Sanxarivning aʼyonlari gapida davom etib, Parvardigor Egamiz va Uning quli Hizqiyoni haqoratladilar. 17 Shoh Sanxariv yozgan maktubida ham Isroil xalqining Xudosi — Egamizni tahqirlab, Uni shunday soʻzlar bilan masxara qilgan edi: “Boshqa yurtlarning xudolari oʻz xalqlarini mening qoʻlimdan qutqara olmagani singari, Hizqiyoning xudosi ham oʻz xalqini mening qoʻlimdan qutqara olmaydi.” 18 Aʼyonlar bu gaplarini ibroniy tilida devor ustida turgan Quddus xalqiga baqirib aytdilar. Ular Quddusni qoʻlga kiritish niyatida aholini vahimaga solib, qoʻrqitib qoʻymoqchi edilar. 19 Quddus Xudosini boshqa xalqlarning xudolari qatorida koʻrdilar, U toʻgʻrida xuddi inson qoʻli bilan yaratilgan butlar haqida gapirganday gapirdilar.
20 Shoh Hizqiyo va Omiz oʻgʻli Ishayo paygʻambar Xudoga iltijo qilib yordam soʻradilar. 21 Egamiz farishtasini joʻnatgan edi, farishta Ossuriya shohi qarorgohidagi hamma bahodir jangchilarni, lashkarboshilarni va aʼyonlarni qirib tashladi. Sanxariv sharmandalarcha oʻz yurtiga qaytib ketdi. U oʻz xudosining uyiga kirganda, oʻgʻillarining baʼzilari unga qilich urib oʻldirdilar.
22 Shunday qilib, Egamiz shoh Hizqiyoni va Quddus aholisini Ossuriya shohi Sanxarivning qoʻlidan va butun gʻanimlari qoʻlidan qutqardi. Yahudo xalqiga Egamiz har tarafdan osoyishtalik ato qildi . 23 Koʻp odamlar Quddusga tashrif buyurib, Egamizga nazrlar, Yahudo shohi Hizqiyoga qimmatbaho tortiqlar olib keldilar. Oʻsha paytdan boshlab hamma xalqlar Hizqiyoni yuksak darajada hurmat qiladigan boʻldilar.
Shoh Hizqiyoning xastaligi
24 Oʻsha kunlari Hizqiyo tuzalmas xastalikka yoʻliqib, oʻlim toʻshagiga yotib qoldi. U Egamizga ibodat qilgan edi, Egamiz unga javob berib, xastaligidan tuzalishini tasdiqlaydigan bir alomat koʻrsatdi. 25 Ammo Hizqiyo noshukurchilik qilib, oʻzini magʻrur tutgani uchun oʻz boshiga hamda Yahudo va Quddus ustiga Egamizning gʻazabini keltirdi. 26 Nihoyat, Hizqiyo va Quddus aholisi yuragidagi magʻrurligidan tavba qildi. Shu sababdan Egamiz shoh Hizqiyo davrida xalqqa gʻazabini sochmadi.
Shoh Hizqiyoning boyligi va hashamati
27 Hizqiyo boy–badavlat boʻlib, yuksak obroʻga erishdi. U oʻzining kumushlari, oltin, qimmatbaho toshlari, ziravorlari, qalqonlari va hamma qimmatli buyumlari uchun xazinalar qurdirdi. 28 Bugʻdoy, sharob va zaytun moylari uchun omborxonalar, barcha turdagi mollari uchun ogʻilxonalar, qoʻylari uchun qoʻtonlar qurdirdi. 29 Koʻplab shaharlar bunyod etib, poda va suruvlarini koʻpaytirdi, chunki Xudo unga behad boylik bergan edi. 30 Hizqiyo Gixoʻn bulogʻining yuqori qismini berkitib, qazdirgan quvur orqali suvni Quddus ichiga olib kirdi . U hamma ishlarida muvaffaqiyatga erishdi. 31 Biroq Bobil shahzodalari Yahudo yurtida yuz bergan moʻjizali alomat toʻgʻrisida soʻrash uchun oʻz elchilarini Hizqiyo huzuriga joʻnatganlarida , Xudo Hizqiyoni oʻz holiga qoʻyib qoʻygandi. Xudo Hizqiyoni sinab, uning dilidagi asl niyatlarini bilmoqchi edi.
32 Hizqiyoning boshqa ishlari, qilgan yaxshiliklari “Yahudo va Isroil shohlari kitobi”dagi “Omiz oʻgʻli Ishayo paygʻambarning vahiysi”da yozilgan. 33 Hizqiyo olamdan oʻtib, Dovud nasli xilxonasining toʻriga dafn qilindi . Hizqiyo vafot etganda, butun Yahudo xalqi va Quddus aholisi unga izzat–hurmat koʻrsatdi. Uning oʻrniga oʻgʻli Manashe shoh boʻldi.
32–БОБ
Оссурияликлар Қуддусга хавф солади
1 Шоҳ Ҳизқиё садоқат билан бажарган бу ишларидан кейин, Оссурия шоҳи Санхарив Яҳудога бостириб келди. У мустаҳкам шаҳарларни эгаллаб олиш мақсадида уларни қамал қилди. 2 Санхарив Қуддусга ҳужум қилмоқчи бўлганини Ҳизқиё билгач, 3 лашкарбошилари ва жангчиларига маслаҳат солди. Улар шаҳар ташқарисидаги булоқлар оқимини тўхтатишга қарор қилдилар. 4 Бир талай халойиқ тўпланиб: “Нимага энди Оссурия шоҳи келиб, мўл–кўл сувга эга бўлар экан”, дея ҳамма булоқларни ва ҳудуддан оқиб ўтган ирмоқни тўхтатди. 5 Ҳизқиё қатъият билан ишга киришиб, бузилган деворни қурдирди, девор устига миноралар ўрнатди. Шаҳар деворининг ташқарисидан яна бир девор кўтартирди. Шунингдек, Довуд қалъасининг шарқ томонидаги Миллони тузаттирди, кўплаб қурол–аслаҳа ва қалқонлар ясаттирди. 6 Шаҳардаги ҳамма эркаклар устидан лашкарбошилар тайинлаб, уларни шаҳар дарвозаси олдидаги майдонга тўплади. Ҳаммаларига далда бериб, шундай деди: 7 “Дадил ва ботир бўлинглар, қўрқманглар. Оссурия шоҳи ва унинг тўдалари олдида ваҳимага тушманглар, чунки буюк куч биз томонда, улар томонда эмас. 8 Улар томонда инсоний қудрат бўлса, биз томонда Эгамиз Худодир. У бизга ёрдам беради, биз учун жанг қилади.” Яҳудо шоҳи Ҳизқиёнинг сўзларидан халқ руҳланиб кетди.
9 Оссурия шоҳи Санхарив жамики лашкари билан Лахиш шаҳрини қамал қилган пайтда, ўз аъёнларини Қуддусга — Яҳудо шоҳи Ҳизқиё ва Қуддус аҳолиси олдига қуйидаги хабар билан жўнатди:
10 “Оссурия шоҳи Санхарив шундай демоқда: сизлар ўзи нимангизга ишоняпсизлар? Нимага қамалда қолган Қуддусда ҳануз ўтирибсизлар? 11 Оссурия шоҳи қўлидан Эгамиз Худо бизни қутқаради, деб Ҳизқиё сизларни алдамасин. У сизларни очлигу ташналикдан ҳалок қилмоқчи! 12 Эгангизнинг саждагоҳларини ва қурбонгоҳларини йўқ қилган Ҳизқиёнинг ўзи эмасми?! У Яҳудо халқига ва Қуддусликларга: «Фақат битта қурбонгоҳ олдида сажда қилинглар, ёлғиз ўшанинг устида қурбонликлар келтиринглар», деб айтган экан . 13 Наҳотки мен ва оталарим бошқа юртларнинг халқларини нималар қилганини билмасангиз?! Ўша халқларнинг худолари қани?! Бирортаси ўз юртини менинг қўлимдан қутқара олдими?! 14 Менинг ота–боболарим ер юзидан супуриб ташлаган қайси бир халқнинг худоси ўз юртини менинг қўлимдан қутқара олибдики, Худойингиз сизни қутқара олса?! 15 Энди Ҳизқиёнинг алдовларига учманглар, у сизларни йўлдан урмасин. Унга ишонманглар, бирор халқнинг ёки шоҳликнинг худоси ўз халқини менинг қўлимдан ёки оталаримнинг қўлидан қутқара олмаган. Худойингиз ким бўлибдики, сизларни менинг қўлимдан қутқара олса.”
16 Санхаривнинг аъёнлари гапида давом этиб, Парвардигор Эгамиз ва Унинг қули Ҳизқиёни ҳақоратладилар. 17 Шоҳ Санхарив ёзган мактубида ҳам Исроил халқининг Худоси — Эгамизни таҳқирлаб, Уни шундай сўзлар билан масхара қилган эди: “Бошқа юртларнинг худолари ўз халқларини менинг қўлимдан қутқара олмагани сингари, Ҳизқиёнинг худоси ҳам ўз халқини менинг қўлимдан қутқара олмайди.” 18 Аъёнлар бу гапларини иброний тилида девор устида турган Қуддус халқига бақириб айтдилар. Улар Қуддусни қўлга киритиш ниятида аҳолини ваҳимага солиб, қўрқитиб қўймоқчи эдилар. 19 Қуддус Худосини бошқа халқларнинг худолари қаторида кўрдилар, У тўғрида худди инсон қўли билан яратилган бутлар ҳақида гапиргандай гапирдилар.
20 Шоҳ Ҳизқиё ва Омиз ўғли Ишаё пайғамбар Худога илтижо қилиб ёрдам сўрадилар. 21 Эгамиз фариштасини жўнатган эди, фаришта Оссурия шоҳи қароргоҳидаги ҳамма баҳодир жангчиларни, лашкарбошиларни ва аъёнларни қириб ташлади. Санхарив шармандаларча ўз юртига қайтиб кетди. У ўз худосининг уйига кирганда, ўғилларининг баъзилари унга қилич уриб ўлдирдилар.
22 Шундай қилиб, Эгамиз шоҳ Ҳизқиёни ва Қуддус аҳолисини Оссурия шоҳи Санхаривнинг қўлидан ва бутун ғанимлари қўлидан қутқарди. Яҳудо халқига Эгамиз ҳар тарафдан осойишталик ато қилди . 23 Кўп одамлар Қуддусга ташриф буюриб, Эгамизга назрлар, Яҳудо шоҳи Ҳизқиёга қимматбаҳо тортиқлар олиб келдилар. Ўша пайтдан бошлаб ҳамма халқлар Ҳизқиёни юксак даражада ҳурмат қиладиган бўлдилар.
Шоҳ Ҳизқиёнинг хасталиги
24 Ўша кунлари Ҳизқиё тузалмас хасталикка йўлиқиб, ўлим тўшагига ётиб қолди. У Эгамизга ибодат қилган эди, Эгамиз унга жавоб бериб, хасталигидан тузалишини тасдиқлайдиган бир аломат кўрсатди. 25 Аммо Ҳизқиё ношукурчилик қилиб, ўзини мағрур тутгани учун ўз бошига ҳамда Яҳудо ва Қуддус устига Эгамизнинг ғазабини келтирди. 26 Ниҳоят, Ҳизқиё ва Қуддус аҳолиси юрагидаги мағрурлигидан тавба қилди. Шу сабабдан Эгамиз шоҳ Ҳизқиё даврида халққа ғазабини сочмади.
Шоҳ Ҳизқиёнинг бойлиги ва ҳашамати
27 Ҳизқиё бой–бадавлат бўлиб, юксак обрўга эришди. У ўзининг кумушлари, олтин, қимматбаҳо тошлари, зираворлари, қалқонлари ва ҳамма қимматли буюмлари учун хазиналар қурдирди. 28 Буғдой, шароб ва зайтун мойлари учун омборхоналар, барча турдаги моллари учун оғилхоналар, қўйлари учун қўтонлар қурдирди. 29 Кўплаб шаҳарлар бунёд этиб, пода ва сурувларини кўпайтирди, чунки Худо унга беҳад бойлик берган эди. 30 Ҳизқиё Гихўн булоғининг юқори қисмини беркитиб, қаздирган қувур орқали сувни Қуддус ичига олиб кирди . У ҳамма ишларида муваффақиятга эришди. 31 Бироқ Бобил шаҳзодалари Яҳудо юртида юз берган мўъжизали аломат тўғрисида сўраш учун ўз элчиларини Ҳизқиё ҳузурига жўнатганларида , Худо Ҳизқиёни ўз ҳолига қўйиб қўйганди. Худо Ҳизқиёни синаб, унинг дилидаги асл ниятларини билмоқчи эди.
32 Ҳизқиёнинг бошқа ишлари, қилган яхшиликлари “Яҳудо ва Исроил шоҳлари китоби”даги “Омиз ўғли Ишаё пайғамбарнинг ваҳийси”да ёзилган. 33 Ҳизқиё оламдан ўтиб, Довуд насли хилхонасининг тўрига дафн қилинди . Ҳизқиё вафот этганда, бутун Яҳудо халқи ва Қуддус аҳолиси унга иззат–ҳурмат кўрсатди. Унинг ўрнига ўғли Манаше шоҳ бўлди.
