32–BOB
Yeremiyo dala sotib oladi
1 Yahudo shohi Zidqiyo hukmronligining oʻninchi yilida Yeremiyoga Egamizning soʻzi ayon boʻldi. Oʻsha yili Bobil shohi Navuxadnazar hukmronligining oʻn sakkizinchi yili boʻlib, 2 ayni vaqtda u lashkarlari bilan Quddusni qamal qilib turgan edi. Yeremiyo esa Yahudo shohi saroyidagi soqchilar hovlisiga qamab qoʻyilgan edi. 3 Shoh Zidqiyoning oʻzi Yeremiyoni oʻsha yerga qamatib, shunday degan edi: “Nega sen oʻzingcha bashorat qilib yuribsan?! Axir, sen shunday deb aytyapsan: «Egamiz aytmoqda: Men bu shaharni Bobil shohining qoʻliga topshiraman, shahar taslim boʻladi. 4 Yahudo shohi Zidqiyo ham Bobilliklarning qoʻlidan qochib qutulolmaydi. U Bobil shohining qoʻliga topshiriladi. U shoh Navuxadnazarni oʻz koʻzi bilan koʻradi, Navuxadnazar u bilan yuzma–yuz gaplashadi. 5 Navuxadnazar Zidqiyoni Bobilga olib ketadi. Men Zidqiyoni jazolamagunimcha Zidqiyo oʻsha yerda qoladi, — deb aytmoqda Egamiz. — Agar Bobilliklarga qarshi jang qilsangizlar, magʻlub boʻlasizlar.»”
6 Yeremiyo shunday deb aytdi: “Egamiz menga Oʻz soʻzini ayon qilib dedi: 7 «Ey Yeremiyo, sening oldingga Shallum amakingning oʻgʻli Xanomil keladi. U senga: ‘Onotoʻtdagi dalamni sotib ol. Sen eng yaqin qarindoshim boʻlganing uchun dalamni sotib olish huquqiga egasan ’, deb aytadi.»
8 Keyin, xuddi Egamiz aytganidek, soqchilar hovlisiga amakivachcham Xanomil kirib keldi. U menga shunday dedi: «Benyamin hududida joylashgan Onotoʻtdagi dalamni sotib olsang, degan edim. Sen yaqin qarindoshim boʻlganing uchun dalamni oʻzingga mulk qilib olish huquqiga egasan. Dalamni sotib ola qol.» Shunda menga haqiqatan ham Egamiz gapirganini bildim.
9 Men amakivachcham Xanomildan Onotoʻtdagi dalani sotib olib, unga 43 misqol kumushni oʻlchab berdim. 10 Keyin vasiqaga qoʻl qoʻyib, uni muhrladim , hammasini guvohlar oldida qildim, kumushni tarozida oʻlchab berdim. 11 Soʻng muddat va shartlari bayon qilingan vasiqaning muhrlangan nusxasini, shuningdek, muhrlanmagan ochiq nusxani 12 Boruxga berdim. Borux Neriyoning oʻgʻli, Maxsiyoning nevarasi edi. Soqchilar hovlisida oʻtirgan hamma yahudiylar, vasiqaga qoʻl qoʻygan guvohlar va amakivachcham Xanomil buning shohidi boʻldilar. 13 Men ularning oldida Boruxga shunday dedim: 14 «Isroil xalqining Xudosi — Sarvari Olam demoqda: bu vasiqaning ikkala nusxasini, muhrlangan va ochiq nusxalarini olib, xumchaga solib qoʻy, toki ular uzoq yillar davomida saqlanib qolsin. 15 Zero, Isroil xalqining Xudosi — Sarvari Olam demoqda: bu yurtda odamlar yana uylar, dalalar va uzumzorlar sotib oladigan boʻlishadi.»
Yeremiyoning ibodati
16 Men vasiqani Neriyo oʻgʻli Boruxga berganimdan soʻng, Egamizga ibodat qildim:
17 Yo Egam Rabbiy! Sen Oʻz qudrating va ajoyibotlaring bilan yeru osmonni yaratding. Sening qoʻlingdan kelmaydigan narsa yoʻq. 18 Sen minglab avlodlarga Oʻzingning sodiq sevgingni koʻrsatasan, ammo otalarning gunohlari uchun bolalarni jazolaysan. Ey buyuk va qudratli Xudo! Sarvari Olamdir Sening noming. 19 Sen dono rejalar tuzib, buyuk ishlar qilasan. Foniy bandalar qilayotgan barcha ishlarni kuzatib turasan. Ularni qilmishiga yarasha jazolaysan, qilgan ishiga yarasha taqdirlaysan. 20 Sen Misrda yodda qoladigan alomatu moʻjizalar koʻrsatding. Hozirgi kunda ham Isroil va butun odamzod orasida Sening noming nihoyatda mashhur.
21 Alomatu moʻjizalaring, Oʻz qudratingu ajoyibotlaring, buyuk bir dahshating bilan Sen Oʻz xalqingni Misrdan olib chiqqan eding. 22 Ota–bobolariga vaʼda qilgan, sut va asal oqib yotgan yurtni ularga bergan eding. 23 Ular bu yurtga kelib, uni mulk qilib oldilar. Ammo Senga boʻysunmadilar, qonunlaringga rioya qilmadilar. Buyurgan amrlaringni bajarmadilar. Shu sababdan Sen bu falokatlarning hammasini ularning boshiga solding.
24 Ana endi Bobilliklar Quddusga hujum qilyaptilar. Quddusni qoʻlga kiritish uchun shahar devoriga qiyalatib tuproq uyyaptilar . Qirgʻin, ocharchilik va oʻlat dastidan shahar taslim boʻladi. Oʻzing koʻrib turganingdek, aytganlaringning bari bajo boʻlyapti. 25 Ey Egam Rabbiy, shahar Bobilliklarga taslim boʻlayotgan shunday bir paytda Sen menga: «Guvohlar oldida kumushga dala sotib ol», deding–a!”
26 Egamiz Yeremiyoga Oʻz soʻzini ayon qildi: 27 “Men Egangizman. Men barcha tirik jonning Xudosiman. Qoʻlimdan kelmaydigan ish yoʻq! 28 Shunday ekan, Men bu shaharni Bobilliklarga, Bobil shohi Navuxadnazarga taslim qilib beraman, — deb aytmoqda Egamiz. — Ular shaharni qoʻlga kiritadilar. 29 Sizlarga hujum qilib kelayotgan oʻsha Bobilliklar shaharga oʻt qoʻyadilar. Quddusdagi uylarni yondirib tashlaydilar! Axir, Quddus aholisi uylarining tomlari ustida Baalga qurbonliklar kuydirib, boshqa xudolarga sharob nazrlarini keltirib, Meni gʻazablantirdi.”
30 Egamiz shunday demoqda: “Isroil va Yahudo xalqlari yoshligidan beri oldimda faqat qabihlik qilishadi. Qachon qarasa, Isroil xalqi oʻz ishlari bilan Meni gʻazablantirib yuradi. 31 Bu shahar bino boʻlgandan buyon, to bugunga qadar, shahar aholisi Meni qattiq gʻazablantirib kelmoqda. Men ularni huzurimdan daf qilaman, 32 chunki Isroil va Yahudo xalqlari — shohlariyu aʼyonlari, ruhoniylariyu paygʻambarlari, Yahudo va Quddusda yashagan hamma odamlar qilgan yovuzliklari bilan jahlimni chiqardilar. 33 Ular Menga yuz burmay, orqa oʻgirdilar. Men ularni toʻgʻri yoʻlga solmoqchi boʻlib astoydil harakat qilgandim, ammo ular Menga quloq solmadilar, oʻzlariga saboq olmadilar. 34 Mening nomim bilan atalgan uyga jirkanch butlarini oʻrnatib, uyimni harom qildilar. 35 Xinnum soyligida Baalga sajdagohlar qurdilar. U yerda oʻgʻil–qizlarini Moʻlaxga qurbonlik qilib, olovda kuydirdilar . Men ularga bunday jirkanch ishni amr qilmaganman, bu hatto xayolimga ham kelmagan. Natijada bu qilmishlari tufayli Yahudo xalqi jazoga loyiq boʻldi.
Egamizning umidbaxsh vaʼdasi
36 Ey Yeremiyo, sen bu shahar haqida: «Quddus shahri qirgʻin, ocharchilik va oʻlat dastidan Bobil shohining qoʻliga topshiriladi», deb aytyapsan. Bu gaping toʻgʻri. Ammo Men, Isroil xalqining Xudosi — Egangiz, aytamanki, 37 xalqimni qahr–gʻazab va qattiq jahl ustida turli yurtlarga tarqatib yuborganimdan keyin, ularni yigʻib olaman. Ularni yana mana shu yerga olib kelaman. Ular bu yerda osoyishta umr kechiradilar. 38 Ular Mening xalqim boʻladi, Men esa ularning Xudosi boʻlaman. 39 Ular Mendan har doim qoʻrqsin deb, ularni yakdil qilaman, hammasini hayotning bir maqsadi tomon yoʻnaltiraman. Shunda oʻzlariga ham, bolalariga ham yaxshi boʻladi. 40 Men ular bilan abadiy ahd tuzaman. Ularga doim yaxshilik qilishdan qochmayman. Mendan yuz oʻgirib ketmasliklari uchun ularning yuraklariga Mendan qoʻrqish hissini solib qoʻyaman. 41 Men ularga yaxshilik qilganimdan xursand boʻlaman, ularni jonu dilim bilan bu yurtda albatta mustahkam oʻrnashtiraman.”
42 Egamiz shunday demoqda: “Men bu xalqning boshiga katta falokatni qanday yogʻdirgan boʻlsam, vaʼda qilgan barcha ezguliklarimni ham ustilariga xuddi shunday yogʻdiraman. 43 Odamlar bu yurt haqida: «Ha, yurtimiz Bobilliklarga taslim boʻldi, odamlar va hayvonlarsiz huvullab qoldi», deb aytishyapti. Ammo shunday kun keladiki, bu yurtdagi dalalar yana sotiladigan boʻladi. 44 Odamlar bu dalalarni kumushga sotib oladilar, guvohlar oldida vasiqalarga qoʻl qoʻyib, muhr bosadilar. Bunday hodisa Benyamin hududida, Quddus atrofida, Yahudo shaharlarida, qirlarda, gʻarbdagi qir etaklarida va Nagav choʻlida sodir boʻladi. Axir, Men xalqimni yana farovonlikka erishtiraman .” Egamizning kalomi shudir.
32–БОБ
Еремиё дала сотиб олади
1 Яҳудо шоҳи Зидқиё ҳукмронлигининг ўнинчи йилида Еремиёга Эгамизнинг сўзи аён бўлди. Ўша йили Бобил шоҳи Навухадназар ҳукмронлигининг ўн саккизинчи йили бўлиб, 2 айни вақтда у лашкарлари билан Қуддусни қамал қилиб турган эди. Еремиё эса Яҳудо шоҳи саройидаги соқчилар ҳовлисига қамаб қўйилган эди. 3 Шоҳ Зидқиёнинг ўзи Еремиёни ўша ерга қаматиб, шундай деган эди: “Нега сен ўзингча башорат қилиб юрибсан?! Ахир, сен шундай деб айтяпсан: «Эгамиз айтмоқда: Мен бу шаҳарни Бобил шоҳининг қўлига топшираман, шаҳар таслим бўлади. 4 Яҳудо шоҳи Зидқиё ҳам Бобилликларнинг қўлидан қочиб қутулолмайди. У Бобил шоҳининг қўлига топширилади. У шоҳ Навухадназарни ўз кўзи билан кўради, Навухадназар у билан юзма–юз гаплашади. 5 Навухадназар Зидқиёни Бобилга олиб кетади. Мен Зидқиёни жазоламагунимча Зидқиё ўша ерда қолади, — деб айтмоқда Эгамиз. — Агар Бобилликларга қарши жанг қилсангизлар, мағлуб бўласизлар.»”
6 Еремиё шундай деб айтди: “Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилиб деди: 7 «Эй Еремиё, сенинг олдингга Шаллум амакингнинг ўғли Ханомил келади. У сенга: ‘Онотўтдаги даламни сотиб ол. Сен энг яқин қариндошим бўлганинг учун даламни сотиб олиш ҳуқуқига эгасан ’, деб айтади.»
8 Кейин, худди Эгамиз айтганидек, соқчилар ҳовлисига амакиваччам Ханомил кириб келди. У менга шундай деди: «Бенямин ҳудудида жойлашган Онотўтдаги даламни сотиб олсанг, деган эдим. Сен яқин қариндошим бўлганинг учун даламни ўзингга мулк қилиб олиш ҳуқуқига эгасан. Даламни сотиб ола қол.» Шунда менга ҳақиқатан ҳам Эгамиз гапирганини билдим.
9 Мен амакиваччам Ханомилдан Онотўтдаги далани сотиб олиб, унга 43 мисқол кумушни ўлчаб бердим. 10 Кейин васиқага қўл қўйиб, уни муҳрладим , ҳаммасини гувоҳлар олдида қилдим, кумушни тарозида ўлчаб бердим. 11 Сўнг муддат ва шартлари баён қилинган васиқанинг муҳрланган нусхасини, шунингдек, муҳрланмаган очиқ нусхани 12 Борухга бердим. Борух Нериёнинг ўғли, Махсиёнинг невараси эди. Соқчилар ҳовлисида ўтирган ҳамма яҳудийлар, васиқага қўл қўйган гувоҳлар ва амакиваччам Ханомил бунинг шоҳиди бўлдилар. 13 Мен уларнинг олдида Борухга шундай дедим: 14 «Исроил халқининг Худоси — Сарвари Олам демоқда: бу васиқанинг иккала нусхасини, муҳрланган ва очиқ нусхаларини олиб, хумчага солиб қўй, токи улар узоқ йиллар давомида сақланиб қолсин. 15 Зеро, Исроил халқининг Худоси — Сарвари Олам демоқда: бу юртда одамлар яна уйлар, далалар ва узумзорлар сотиб оладиган бўлишади.»
Еремиёнинг ибодати
16 Мен васиқани Нериё ўғли Борухга берганимдан сўнг, Эгамизга ибодат қилдим:
17 Ё Эгам Раббий! Сен Ўз қудратинг ва ажойиботларинг билан еру осмонни яратдинг. Сенинг қўлингдан келмайдиган нарса йўқ. 18 Сен минглаб авлодларга Ўзингнинг содиқ севгингни кўрсатасан, аммо оталарнинг гуноҳлари учун болаларни жазолайсан. Эй буюк ва қудратли Худо! Сарвари Оламдир Сенинг номинг. 19 Сен доно режалар тузиб, буюк ишлар қиласан. Фоний бандалар қилаётган барча ишларни кузатиб турасан. Уларни қилмишига яраша жазолайсан, қилган ишига яраша тақдирлайсан. 20 Сен Мисрда ёдда қоладиган аломату мўъжизалар кўрсатдинг. Ҳозирги кунда ҳам Исроил ва бутун одамзод орасида Сенинг номинг ниҳоятда машҳур.
21 Аломату мўъжизаларинг, Ўз қудратингу ажойиботларинг, буюк бир даҳшатинг билан Сен Ўз халқингни Мисрдан олиб чиққан эдинг. 22 Ота–боболарига ваъда қилган, сут ва асал оқиб ётган юртни уларга берган эдинг. 23 Улар бу юртга келиб, уни мулк қилиб олдилар. Аммо Сенга бўйсунмадилар, қонунларингга риоя қилмадилар. Буюрган амрларингни бажармадилар. Шу сабабдан Сен бу фалокатларнинг ҳаммасини уларнинг бошига солдинг.
24 Ана энди Бобилликлар Қуддусга ҳужум қиляптилар. Қуддусни қўлга киритиш учун шаҳар деворига қиялатиб тупроқ уйяптилар . Қирғин, очарчилик ва ўлат дастидан шаҳар таслим бўлади. Ўзинг кўриб турганингдек, айтганларингнинг бари бажо бўляпти. 25 Эй Эгам Раббий, шаҳар Бобилликларга таслим бўлаётган шундай бир пайтда Сен менга: «Гувоҳлар олдида кумушга дала сотиб ол», дединг–а!”
26 Эгамиз Еремиёга Ўз сўзини аён қилди: 27 “Мен Эгангизман. Мен барча тирик жоннинг Худосиман. Қўлимдан келмайдиган иш йўқ! 28 Шундай экан, Мен бу шаҳарни Бобилликларга, Бобил шоҳи Навухадназарга таслим қилиб бераман, — деб айтмоқда Эгамиз. — Улар шаҳарни қўлга киритадилар. 29 Сизларга ҳужум қилиб келаётган ўша Бобилликлар шаҳарга ўт қўядилар. Қуддусдаги уйларни ёндириб ташлайдилар! Ахир, Қуддус аҳолиси уйларининг томлари устида Баалга қурбонликлар куйдириб, бошқа худоларга шароб назрларини келтириб, Мени ғазаблантирди.”
30 Эгамиз шундай демоқда: “Исроил ва Яҳудо халқлари ёшлигидан бери олдимда фақат қабиҳлик қилишади. Қачон қараса, Исроил халқи ўз ишлари билан Мени ғазаблантириб юради. 31 Бу шаҳар бино бўлгандан буён, то бугунга қадар, шаҳар аҳолиси Мени қаттиқ ғазаблантириб келмоқда. Мен уларни ҳузуримдан даф қиламан, 32 чунки Исроил ва Яҳудо халқлари — шоҳларию аъёнлари, руҳонийларию пайғамбарлари, Яҳудо ва Қуддусда яшаган ҳамма одамлар қилган ёвузликлари билан жаҳлимни чиқардилар. 33 Улар Менга юз бурмай, орқа ўгирдилар. Мен уларни тўғри йўлга солмоқчи бўлиб астойдил ҳаракат қилгандим, аммо улар Менга қулоқ солмадилар, ўзларига сабоқ олмадилар. 34 Менинг номим билан аталган уйга жирканч бутларини ўрнатиб, уйимни ҳаром қилдилар. 35 Хиннум сойлигида Баалга саждагоҳлар қурдилар. У ерда ўғил–қизларини Мўлахга қурбонлик қилиб, оловда куйдирдилар . Мен уларга бундай жирканч ишни амр қилмаганман, бу ҳатто хаёлимга ҳам келмаган. Натижада бу қилмишлари туфайли Яҳудо халқи жазога лойиқ бўлди.
Эгамизнинг умидбахш ваъдаси
36 Эй Еремиё, сен бу шаҳар ҳақида: «Қуддус шаҳри қирғин, очарчилик ва ўлат дастидан Бобил шоҳининг қўлига топширилади», деб айтяпсан. Бу гапинг тўғри. Аммо Мен, Исроил халқининг Худоси — Эгангиз, айтаманки, 37 халқимни қаҳр–ғазаб ва қаттиқ жаҳл устида турли юртларга тарқатиб юборганимдан кейин, уларни йиғиб оламан. Уларни яна мана шу ерга олиб келаман. Улар бу ерда осойишта умр кечирадилар. 38 Улар Менинг халқим бўлади, Мен эса уларнинг Худоси бўламан. 39 Улар Мендан ҳар доим қўрқсин деб, уларни якдил қиламан, ҳаммасини ҳаётнинг бир мақсади томон йўналтираман. Шунда ўзларига ҳам, болаларига ҳам яхши бўлади. 40 Мен улар билан абадий аҳд тузаман. Уларга доим яхшилик қилишдан қочмайман. Мендан юз ўгириб кетмасликлари учун уларнинг юракларига Мендан қўрқиш ҳиссини солиб қўяман. 41 Мен уларга яхшилик қилганимдан хурсанд бўламан, уларни жону дилим билан бу юртда албатта мустаҳкам ўрнаштираман.”
42 Эгамиз шундай демоқда: “Мен бу халқнинг бошига катта фалокатни қандай ёғдирган бўлсам, ваъда қилган барча эзгуликларимни ҳам устиларига худди шундай ёғдираман. 43 Одамлар бу юрт ҳақида: «Ҳа, юртимиз Бобилликларга таслим бўлди, одамлар ва ҳайвонларсиз ҳувиллаб қолди», деб айтишяпти. Аммо шундай кун келадики, бу юртдаги далалар яна сотиладиган бўлади. 44 Одамлар бу далаларни кумушга сотиб оладилар, гувоҳлар олдида васиқаларга қўл қўйиб, муҳр босадилар. Бундай ҳодиса Бенямин ҳудудида, Қуддус атрофида, Яҳудо шаҳарларида, қирларда, ғарбдаги қир этакларида ва Нагав чўлида содир бўлади. Ахир, Мен халқимни яна фаровонликка эриштираман .” Эгамизнинг каломи шудир.
