33–BOB
Yahudo shohi Manashe
1 Manashe oʻn ikki yoshida shoh boʻlib, Quddusda ellik besh yil hukmronlik qildi. 2 U Egamiz oldida qabih ishlar qildi. Egamiz Oʻz xalqi Isroilning oldidan quvib yuborgan xalqlarning jirkanch odatlariga ergashdi. 3 Otasi Hizqiyo buzib tashlagan sajdagohlarni qaytadan barpo etdi, Baalga atab qurbongohlar qurdi, Asheraga atab ustunlar oʻrnatdi. Barcha samoviy jismlarga sajda etib xizmat qildi. 4 Manashe Egamizning to abad ulugʻlanishi kerak boʻlgan uyida begona xudolarga atab, qurbongohlar qurdi. 5 Egamiz uyining ikkala hovlisida ham jamiki samoviy jismlarga sajda qilish uchun qurbongohlar barpo qildirdi. 6 Oʻgʻillarini Xinnum soyligida qurbonlik qilib, olovda kuydirdi , follar ochtirdi, taʼbirchilarga eʼtiqod qildi, sehr–jodu bilan shugʻullandi, arvoh chaqiruvchilarga maslahat soldi. Egamiz oldida koʻp qabih ishlar qilib, Uni gʻazablantirdi. 7 Oʻzi yasattirgan butni Xudoning uyiga oʻrnatdi. Xudo bu uy toʻgʻrisida Dovud bilan uning oʻgʻli Sulaymonga shunday degan edi : “Men bu uyni va Quddusni Isroil qavmlari yashaydigan maskanlar orasidan tanlab olganman. Men to abad oʻsha yerda ulugʻlanaman. 8 Ular amrlarimni bitta qoldirmay bajarsalar, qulim Muso orqali bergan qonun–qoida va talablarimga rioya qilsalar, Isroil xalqining ota–bobolariga Men bergan yerdan haydalishlariga yoʻl qoʻymayman.” 9 Manashe Yahudo xalqini va Quddus ahlini shu qadar yoʻldan ozdirdiki, ular Kanʼon yurtidan Egamiz yoʻqotib yuborgan xalqlardan ham koʻra, koʻproq qabih ishlar qildilar.
Shoh Manashe tavba qiladi
10 Egamiz shoh Manasheni va uning xalqini ogohlantirdi, lekin ular quloq solmadilar. 11 Shuning uchun Egamiz ularga qarshi Ossuriya lashkarboshilarini joʻnatdi. Ular Manasheni asirga oldilar, burnidan halqa oʻtkazib, uni zanjirband qildilar va Bobilga olib keldilar. 12 U kulfatda qolgach, Egasi Xudodan shafqat soʻrab iltijo qildi, ota–bobolarining Xudosiga boʻyin egdi. 13 Iltijo qilganda, Xudo Manashening iltijosini qabul qildi, uni yana Quddusga — oʻz shohligiga qaytardi. Shunda Manashe, Egamiz haqiqatan ham Xudo ekanligini bildi.
14 Shundan keyin Manashe Dovud qalʼasining sharq tomonidagi tashqi devorini tuzatib, uni baland qilib koʻtartirdi. Bu devor Qidron soyligidagi Gixoʻn bulogʻidan to shimoldagi Baliq darvozasigacha va shahardagi Ofel tepaligining atrofi boʻylab qurilgan edi. Manashe Yahudoning hamma mustahkam shaharlariga lashkarboshilar tayinladi. 15 Egamizning uyidan begona xudolarning tasvirlarini va oʻzi oʻrnatgan butni olib tashladi, Egamizning uyi turgan togʻda va Quddusning boshqa joylarida oʻzi qurdirgan qurbongohlarni buzdirib, shahar tashqarisiga chiqartirdi. 16 Soʻng Egamizning qurbongohini qaytadan qurdirib, qurbongoh ustida tinchlik qurbonliklari va shukrona qurbonliklarini atadi. Yahudo xalqiga: “Isroil xalqining Xudosi — Egamizga sajda qilinglar”, deb farmon berdi. 17 Xalq boshqa sajdagohlarda qurbonlik qilishda davom etdi. Ammo qilgan barcha qurbonliklarini ular Egasi Xudoga atar edilar.
Manashe hukmronligining soʻnggi davrlari
18 Manashening boshqa ishlari, Xudoga qilgan ibodati, Isroil xalqining Xudosi — Egamiz nomidan valiylar unga bergan xabarlar “Isroil shohlari tarixi” kitobida yozilgan. 19 Uning iltijosi va Xudoning bergan javobi, tavba qilmasdan oldin qilgan hamma gunohlari va Xudoga qilgan xiyonati, qurdirgan sajdagohlari, sigʻingan butlari va Asheraning ustunlari toʻgʻrisida valiylar kitobida yozilgan. 20 Manashe olamdan oʻtib, oʻz uyida dafn qilindi. Oʻrniga oʻgʻli Omon shoh boʻldi.
Yahudo shohi Omon
21 Omon shoh boʻlganda, yigirma ikki yoshda edi. U Quddusda ikki yil hukmronlik qildi. 22 Omon ham, otasi Manashe kabi, Egamiz oldida qabih ishlar qildi. Otasi Manashe yasattirgan hamma butlarga qurbonlik qilib, xizmat etdi. 23 Otasi Manashe Egamizga boʻyin eggan boʻlsa, Omon Egamizga boʻyin egmadi, otasidan ham koʻproq gunoh orttirdi.
24 Omonning aʼyonlari fitna uyushtirib, uni oʻz saroyida oʻldirdilar. 25 Yahudo xalqi oʻz shohi Omonga fitna uyushtirganlarning hammasini oʻldirib, oʻrniga oʻgʻli Yoʻshiyoni shoh qilib koʻtardi.
33–БОБ
Яҳудо шоҳи Манаше
1 Манаше ўн икки ёшида шоҳ бўлиб, Қуддусда эллик беш йил ҳукмронлик қилди. 2 У Эгамиз олдида қабиҳ ишлар қилди. Эгамиз Ўз халқи Исроилнинг олдидан қувиб юборган халқларнинг жирканч одатларига эргашди. 3 Отаси Ҳизқиё бузиб ташлаган саждагоҳларни қайтадан барпо этди, Баалга атаб қурбонгоҳлар қурди, Ашерага атаб устунлар ўрнатди. Барча самовий жисмларга сажда этиб хизмат қилди. 4 Манаше Эгамизнинг то абад улуғланиши керак бўлган уйида бегона худоларга атаб, қурбонгоҳлар қурди. 5 Эгамиз уйининг иккала ҳовлисида ҳам жамики самовий жисмларга сажда қилиш учун қурбонгоҳлар барпо қилдирди. 6 Ўғилларини Хиннум сойлигида қурбонлик қилиб, оловда куйдирди , фоллар очтирди, таъбирчиларга эътиқод қилди, сеҳр–жоду билан шуғулланди, арвоҳ чақирувчиларга маслаҳат солди. Эгамиз олдида кўп қабиҳ ишлар қилиб, Уни ғазаблантирди. 7 Ўзи ясаттирган бутни Худонинг уйига ўрнатди. Худо бу уй тўғрисида Довуд билан унинг ўғли Сулаймонга шундай деган эди : “Мен бу уйни ва Қуддусни Исроил қавмлари яшайдиган масканлар орасидан танлаб олганман. Мен то абад ўша ерда улуғланаман. 8 Улар амрларимни битта қолдирмай бажарсалар, қулим Мусо орқали берган қонун–қоида ва талабларимга риоя қилсалар, Исроил халқининг ота–боболарига Мен берган ердан ҳайдалишларига йўл қўймайман.” 9 Манаше Яҳудо халқини ва Қуддус аҳлини шу қадар йўлдан оздирдики, улар Канъон юртидан Эгамиз йўқотиб юборган халқлардан ҳам кўра, кўпроқ қабиҳ ишлар қилдилар.
Шоҳ Манаше тавба қилади
10 Эгамиз шоҳ Манашени ва унинг халқини огоҳлантирди, лекин улар қулоқ солмадилар. 11 Шунинг учун Эгамиз уларга қарши Оссурия лашкарбошиларини жўнатди. Улар Манашени асирга олдилар, бурнидан ҳалқа ўтказиб, уни занжирбанд қилдилар ва Бобилга олиб келдилар. 12 У кулфатда қолгач, Эгаси Худодан шафқат сўраб илтижо қилди, ота–боболарининг Худосига бўйин эгди. 13 Илтижо қилганда, Худо Манашенинг илтижосини қабул қилди, уни яна Қуддусга — ўз шоҳлигига қайтарди. Шунда Манаше, Эгамиз ҳақиқатан ҳам Худо эканлигини билди.
14 Шундан кейин Манаше Довуд қалъасининг шарқ томонидаги ташқи деворини тузатиб, уни баланд қилиб кўтартирди. Бу девор Қидрон сойлигидаги Гихўн булоғидан то шимолдаги Балиқ дарвозасигача ва шаҳардаги Офел тепалигининг атрофи бўйлаб қурилган эди. Манаше Яҳудонинг ҳамма мустаҳкам шаҳарларига лашкарбошилар тайинлади. 15 Эгамизнинг уйидан бегона худоларнинг тасвирларини ва ўзи ўрнатган бутни олиб ташлади, Эгамизнинг уйи турган тоғда ва Қуддуснинг бошқа жойларида ўзи қурдирган қурбонгоҳларни буздириб, шаҳар ташқарисига чиқартирди. 16 Сўнг Эгамизнинг қурбонгоҳини қайтадан қурдириб, қурбонгоҳ устида тинчлик қурбонликлари ва шукрона қурбонликларини атади. Яҳудо халқига: “Исроил халқининг Худоси — Эгамизга сажда қилинглар”, деб фармон берди. 17 Халқ бошқа саждагоҳларда қурбонлик қилишда давом этди. Аммо қилган барча қурбонликларини улар Эгаси Худога атар эдилар.
Манаше ҳукмронлигининг сўнгги даврлари
18 Манашенинг бошқа ишлари, Худога қилган ибодати, Исроил халқининг Худоси — Эгамиз номидан валийлар унга берган хабарлар “Исроил шоҳлари тарихи” китобида ёзилган. 19 Унинг илтижоси ва Худонинг берган жавоби, тавба қилмасдан олдин қилган ҳамма гуноҳлари ва Худога қилган хиёнати, қурдирган саждагоҳлари, сиғинган бутлари ва Ашеранинг устунлари тўғрисида валийлар китобида ёзилган. 20 Манаше оламдан ўтиб, ўз уйида дафн қилинди. Ўрнига ўғли Омон шоҳ бўлди.
Яҳудо шоҳи Омон
21 Омон шоҳ бўлганда, йигирма икки ёшда эди. У Қуддусда икки йил ҳукмронлик қилди. 22 Омон ҳам, отаси Манаше каби, Эгамиз олдида қабиҳ ишлар қилди. Отаси Манаше ясаттирган ҳамма бутларга қурбонлик қилиб, хизмат этди. 23 Отаси Манаше Эгамизга бўйин эгган бўлса, Омон Эгамизга бўйин эгмади, отасидан ҳам кўпроқ гуноҳ орттирди.
24 Омоннинг аъёнлари фитна уюштириб, уни ўз саройида ўлдирдилар. 25 Яҳудо халқи ўз шоҳи Омонга фитна уюштирганларнинг ҳаммасини ўлдириб, ўрнига ўғли Йўшиёни шоҳ қилиб кўтарди.
