1–BOB
Muqaddima
1-3 Hurmatli Teofilus! Oʻzingizga maʼlumki, koʻp odamlar oramizda Xudoning qilgan ishlari tafsilotini yozishga kirishganlar. Bu voqealarni yozishda ular boʻlib oʻtgan hodisalarni boshidan koʻrgan va ularni bizga yetkazgan odamlarning soʻzlarini asos qilib olganlar. Shuning uchun men ham hammasini boshidan sinchiklab tekshirganimdan keyingina, bu voqealarning tafsilotini tartib bilan sizga yozib berishga qaror qildim, 4 toki sizga oʻrgatilgan taʼlimotning haqiqiyligiga oʻzingiz ishonch hosil qiling.
Yahyo choʻmdiruvchining tugʻilishi haqida karomat
5 Yahudiya shohi Hirod davrida Zakariyo degan bir ruhoniy bor edi. U ruhoniy Abiyo urugʻidan kelib chiqqandi, xotini Elisabet ham ruhoniylar naslidan edi. 6 Ikkovi ham Xudo oldida solih boʻlib, Egamizning amru farmonlariga bekami–koʻst rioya qilishardi. 7 Elisabet bepusht boʻlgani uchun ularning farzandi yoʻq edi. Buning ustiga, ikkovi ham keksayib qolgan edilar.
8 Zakariyoning ruhoniylar boʻlinmasi Maʼbadda navbatchilik qilayotgan kunlarning birida, Zakariyo Xudoning huzurida ruhoniylik vazifasini bajarayotgan edi. 9 Ruhoniylarning odati boʻyicha, Egamizning Maʼbadiga kirib, xushboʻy tutatqilar tutatish qurʼasi unga tushgandi. 10 Tutatqi tutatish vaqtida katta bir olomon tashqarida ibodat qilayotgan edi. 11 Shu payt Egamizning bir farishtasi Zakariyoga zohir boʻldi. Farishta tutatqi qurbongohining oʻng tomonida turardi. 12 Zakariyo uni koʻrib, qoʻrqqanidan oʻzini yoʻqotib qoʻydi.
13 Farishta unga dedi:
— Zakariyo, qoʻrqma, sening iltijolaring ijobat boʻldi. Xotining Elisabet senga bir oʻgʻil tugʻib beradi. Uning ismini Yahyo qoʻyasan. 14 U senga shodlik va quvonch keltiradi, uning tugʻilganidan koʻpchilik xursand boʻladi. 15 U Egamizning nazarida ulugʻ boʻladi, sharobu oʻtkir ichimliklarni ogʻziga olmaydi. Onasining qornidayoq Muqaddas Ruhga toʻladi. 16 Isroil xalqidan boʻlgan koʻplarni u Egasi Xudoga qaytaradi. 17 U Ilyos paygʻambarning ruhi va qudratiga toʻlib , Rabbimiz Masihdan oldin keladi. Rabbimizga tayyor bir xalqni taqdim qilish uchun otalarning yuraklarini farzandlariga moyil qiladi, itoatsizlarning fikrini solihlar donoligi tomon buradi.
18 Zakariyo farishtaga dedi:
— Men bunga qanday amin boʻlaman? Axir, men keksayib qolganman, xotinim ham qarib qolgan boʻlsa?
19 Farishta unga shunday javob berdi:
— Men Xudoning huzurida turadigan Jabroilman. Sen bilan gaplashgani, senga bu Xushxabarni eʼlon qilgani yuborilganman. 20 Senga aytganlarim oʻz vaqtida bajo boʻladi. Ammo mening soʻzlarimga ishonmaganing uchun tildan qolasan. Aytganlarim bajo boʻlmaguncha, gapirolmaysan.
21 Shu orada Zakariyoni kutib turgan xalq uning Maʼbadda imillab qolganiga hayron boʻldi. 22 Nihoyat, Zakariyo tashqariga chiqdi, ammo soʻzlamoqqa tili aylanmadi. Xalq uning Maʼbadda vahiy koʻrganligini tushundi. Zakariyo soqov boʻlib qolgani uchun xalq bilan imo–ishoralar orqali soʻzlashishga majbur boʻldi.
23 Maʼbaddagi xizmat muddati tugagach, Zakariyo uyiga qaytib bordi. 24 Oradan koʻp oʻtmay, xotini Elisabet homilador boʻldi. U dastlabki besh oy davomida uyidan chiqmay yurdi. U shunday derdi: 25 “Buni men uchun Egam qildi. U menga marhamat koʻrsatib, xalq orasida meni sharmandalikdan qutqardi.”
Iso Masihning tugʻilishi haqida karomat
26 Elisabetning homilasi olti oylik boʻlganda, Xudo farishta Jabroilni Jalilaning Nosira degan shahriga, 27 Dovud avlodidan Yusuf ismli yigitga unashtirilgan bir qizga yubordi. Qizning oti Maryam edi. 28 Farishta uning oldiga borib:
— Salom, ey Xudo yorlaqagan qiz! Egamiz sen bilandir , — dedi.
29 Maryam farishtaning soʻzlaridan sarosimaga tushdi . “Bunday salomlashuv nimani bildirar ekan?” deb oʻylanib qoldi.
30 Farishta unga dedi:
— Maryam, qoʻrqma, sen Xudodan inoyat topding. 31 Sen homilador boʻlib, oʻgʻil tugʻasan. Uning ismini Iso qoʻyasan. 32 U buyuk boʻladi. Uni Xudoyi Taoloning Oʻgʻli deb atashadi. Egamiz Xudo Unga bobosi Dovudning taxtini beradi. 33 U to abad Isroil xalqi ustidan hukmronlik qiladi, hukmronligining oxiri boʻlmaydi.
34 — Men hali er koʻrmagan boʻlsam, bu qanday boʻladi? — deb soʻradi farishtadan Maryam. 35 Farishta javob berdi:
— Muqaddas Ruh seni qamrab oladi, Xudoyi Taoloning qudrati seni qoplaydi. Shu bois tugʻadigan oʻgʻling muqaddas boʻladi, U Xudoning Oʻgʻli deb ataladi . 36 Mana, qarindoshing Elisabet ham qariligida homilador boʻldi, u oʻgʻil tugʻadi. Homilasi olti oylik. Odamlar esa uni bepusht deb aytardilar. 37 Xudo uchun imkonsiz narsa yoʻq!
38 — Men Egamning bandasiman. Hammasi siz aytganingizday boʻlsin, — deb javob berdi Maryam. Shundan keyin farishta ketdi.
Maryam Elisabetni yoʻqlab boradi
39 Koʻp oʻtmay Maryam shoshilganicha Yahudiya qirlaridagi shaharga yoʻl oldi. 40 U Zakariyoning uyiga kirib, Elisabet bilan salomlashdi. 41 Elisabet Maryamning salomini eshitgani zahoti qornidagi bolasi oʻynoqlab ketdi. Elisabet Muqaddas Ruhga toʻlib, 42 baland ovozda shunday xitob qildi:
— Sen ayollar ichra muboraksan, qorningdagi Bola ham muborakdir! 43 Men kim boʻlibmanki, Rabbim Masihning onasi mening huzurimga kelibdi! 44 Sening saloming qulogʻimga yetishi bilanoq, qornimdagi bola quvonchdan oʻynoqlab ketdi. 45 Naqadar baxtlisan! Chunki Egamiz aytganlarini amalga oshirishiga sen ishonding.
46 Maryam shunday dedi:
“Butun vujudim bilan Egamni ulugʻlayman,
47 Najotkorim Xudodan koʻnglim shod–xurram.
48 Axir, U menday arzimas bandasiga nazar soldi.
Jamiki nasllar endi meni baxtli deb ataydi.
49 Zotan, qudratli Xudo men uchun buyuk ishlar qildi,
Muqaddasdir Uning nomi.
50 Undan qoʻrqqanlarga
U nasllar osha marhamat qiladi.
51 U Oʻzining qudratini koʻrsatdi,
Yuragi takabburlarni toʻzgʻitib tashladi.
52 Hukmdorlarni taxtlaridan tushirdi,
Faqirlarni esa yuksaltirdi.
53 Ochlarni neʼmatlar ila toʻydirdi,
Boylarni esa quruq joʻnatdi.
54-55 Ota–bobolarimizga bergan vaʼdasi boʻyicha,
Ibrohimga, uning nasliga
Shafqat qilishni to abad yodida tutdi.
Quli Isroilga yordam berdi.”
56 Shunday qilib, Maryam Elisabetnikida uch oycha qoldi, keyin uyiga qaytib ketdi.
Yahyo choʻmdiruvchining tugʻilishi
57 Elisabetning oy–kuni yetib, oʻgʻil tugʻdi. 58 Qoʻni–qoʻshni va qarindoshlari Egamizning unga koʻrsatgan buyuk marhamatini eshitib, u bilan birga quvonishdi. 59 Ular sakkizinchi kuni bolani sunnat qilgani olib borishdi . Unga Zakariyo deb otasining ismini qoʻymoqchi boʻlishdi. 60 Bunga bolaning onasi eʼtiroz bildirib:
— Yoʻq, ismini Yahyo qoʻyamiz, — dedi. 61 Lekin boshqalar:
— Qarindosh–urugʻing orasida bu ism bilan atalgan hech kim yoʻq–ku, — deyishdi unga.
62 Shu payt otasiga imo–ishora qilib, undan bolaga qanday ism qoʻymoqchi ekanligini soʻrashdi. 63 Zakariyo imo–ishora orqali bir taxtacha soʻradi va: “Uning ismi Yahyo boʻladi”, deb yozdi. Hamma hayron qoldi. 64 Shu payt Zakariyo yana tilga kirib, gapira boshladi va Xudoga hamdu sano aytdi.
65 Hamma qoʻshnilari hayratda qoldi, butun Yahudiya qirlarida bu voqea ovoza boʻlib ketdi. 66 Bu haqda eshitganlarning hammasi: “Ajabo, bu bola kim boʻlarkin?” deya mulohaza qilishardi. Chunki Egamizning qudrati unda namoyon edi.
Zakariyoning bashorati
67 Chaqaloqning otasi Zakariyo Muqaddas Ruhga toʻlib, bashorat qila boshladi:
68 “Isroil xalqining Xudosi — Egamizga hamdu sanolar boʻlsin!
U bizga yordamga keldi, Oʻz xalqini asoratdan xalos qildi.
69-70 Azaldan bizga vaʼda berganday,
Muqaddas paygʻambarlari orqali aytganday,
Quli Dovud xonadonidan
Bizga qudratli Najotkorni yubordi.
71 Toki U bizni dushmanlarimizdan qutqarsin,
Bizdan nafratlanadiganlarning hammasidan xalos etsin.
72 Shunday qilib, Xudo ota–bobolarimizga iltifot ayladi,
Muqaddas ahdini yodida tutdi.
73 Bobokalonimiz Ibrohimga bergan oʻsha qasamyodiga koʻra,
74 Xudo bizni yovlarimiz qoʻlidan qutqardi,
Endi biz Unga qoʻrqmasdan xizmat qila olamiz.
75 Butun umrimiz davomida
Uning oldida muqaddas va solih boʻla olamiz.
76 Sen ham, bolajonim,
Xudoyi Taoloning paygʻambari deb atalasan.
Zero, sen Rabbimiz Masihdan oldin yurasan,
U yuradigan yoʻlni hozirlaysan.
77 Xalqiga najot topishlarini eʼlon qilasan,
Xudo ularning gunohlarini kechirishini aytasan.
78 Zero, Xudoyimiz mehr–shafqatga boy,
U samodan bizga ufq Nurini sochadi.
79 Zulmatda, oʻlim soyasida oʻtirganlarni yoritadi,
Tinchlikka olib boradigan yoʻlni bizga koʻrsatadi.”
80 Bola ulgʻayib, ruhan kuchaydi. Isroil xalqiga xizmat qiladigan vaqti kelmaguncha, choʻlda yashadi.
1–БОБ
Муқаддима
1-3 Ҳурматли Теофилус! Ўзингизга маълумки, кўп одамлар орамизда Худонинг қилган ишлари тафсилотини ёзишга киришганлар. Бу воқеаларни ёзишда улар бўлиб ўтган ҳодисаларни бошидан кўрган ва уларни бизга етказган одамларнинг сўзларини асос қилиб олганлар. Шунинг учун мен ҳам ҳаммасини бошидан синчиклаб текширганимдан кейингина, бу воқеаларнинг тафсилотини тартиб билан сизга ёзиб беришга қарор қилдим, 4 токи сизга ўргатилган таълимотнинг ҳақиқийлигига ўзингиз ишонч ҳосил қилинг.
Яҳё чўмдирувчининг туғилиши ҳақида каромат
5 Яҳудия шоҳи Ҳирод даврида Закариё деган бир руҳоний бор эди. У руҳоний Абиё уруғидан келиб чиққанди, хотини Элисабет ҳам руҳонийлар наслидан эди. 6 Иккови ҳам Худо олдида солиҳ бўлиб, Эгамизнинг амру фармонларига беками–кўст риоя қилишарди. 7 Элисабет бепушт бўлгани учун уларнинг фарзанди йўқ эди. Бунинг устига, иккови ҳам кексайиб қолган эдилар.
8 Закариёнинг руҳонийлар бўлинмаси Маъбадда навбатчилик қилаётган кунларнинг бирида, Закариё Худонинг ҳузурида руҳонийлик вазифасини бажараётган эди. 9 Руҳонийларнинг одати бўйича, Эгамизнинг Маъбадига кириб, хушбўй тутатқилар тутатиш қуръаси унга тушганди. 10 Тутатқи тутатиш вақтида катта бир оломон ташқарида ибодат қилаётган эди. 11 Шу пайт Эгамизнинг бир фариштаси Закариёга зоҳир бўлди. Фаришта тутатқи қурбонгоҳининг ўнг томонида турарди. 12 Закариё уни кўриб, қўрққанидан ўзини йўқотиб қўйди.
13 Фаришта унга деди:
— Закариё, қўрқма, сенинг илтижоларинг ижобат бўлди. Хотининг Элисабет сенга бир ўғил туғиб беради. Унинг исмини Яҳё қўясан. 14 У сенга шодлик ва қувонч келтиради, унинг туғилганидан кўпчилик хурсанд бўлади. 15 У Эгамизнинг назарида улуғ бўлади, шаробу ўткир ичимликларни оғзига олмайди. Онасининг қорнидаёқ Муқаддас Руҳга тўлади. 16 Исроил халқидан бўлган кўпларни у Эгаси Худога қайтаради. 17 У Илёс пайғамбарнинг руҳи ва қудратига тўлиб , Раббимиз Масиҳдан олдин келади. Раббимизга тайёр бир халқни тақдим қилиш учун оталарнинг юракларини фарзандларига мойил қилади, итоатсизларнинг фикрини солиҳлар донолиги томон буради.
18 Закариё фариштага деди:
— Мен бунга қандай амин бўламан? Ахир, мен кексайиб қолганман, хотиним ҳам қариб қолган бўлса?
19 Фаришта унга шундай жавоб берди:
— Мен Худонинг ҳузурида турадиган Жаброилман. Сен билан гаплашгани, сенга бу Хушхабарни эълон қилгани юборилганман. 20 Сенга айтганларим ўз вақтида бажо бўлади. Аммо менинг сўзларимга ишонмаганинг учун тилдан қоласан. Айтганларим бажо бўлмагунча, гапиролмайсан.
21 Шу орада Закариёни кутиб турган халқ унинг Маъбадда имиллаб қолганига ҳайрон бўлди. 22 Ниҳоят, Закариё ташқарига чиқди, аммо сўзламоққа тили айланмади. Халқ унинг Маъбадда ваҳий кўрганлигини тушунди. Закариё соқов бўлиб қолгани учун халқ билан имо–ишоралар орқали сўзлашишга мажбур бўлди.
23 Маъбаддаги хизмат муддати тугагач, Закариё уйига қайтиб борди. 24 Орадан кўп ўтмай, хотини Элисабет ҳомиладор бўлди. У дастлабки беш ой давомида уйидан чиқмай юрди. У шундай дерди: 25 “Буни мен учун Эгам қилди. У менга марҳамат кўрсатиб, халқ орасида мени шармандаликдан қутқарди.”
Исо Масиҳнинг туғилиши ҳақида каромат
26 Элисабетнинг ҳомиласи олти ойлик бўлганда, Худо фаришта Жаброилни Жалиланинг Носира деган шаҳрига, 27 Довуд авлодидан Юсуф исмли йигитга унаштирилган бир қизга юборди. Қизнинг оти Марям эди. 28 Фаришта унинг олдига бориб:
— Салом, эй Худо ёрлақаган қиз! Эгамиз сен биландир , — деди.
29 Марям фариштанинг сўзларидан саросимага тушди . “Бундай саломлашув нимани билдирар экан?” деб ўйланиб қолди.
30 Фаришта унга деди:
— Марям, қўрқма, сен Худодан иноят топдинг. 31 Сен ҳомиладор бўлиб, ўғил туғасан. Унинг исмини Исо қўясан. 32 У буюк бўлади. Уни Худойи Таолонинг Ўғли деб аташади. Эгамиз Худо Унга бобоси Довуднинг тахтини беради. 33 У то абад Исроил халқи устидан ҳукмронлик қилади, ҳукмронлигининг охири бўлмайди.
34 — Мен ҳали эр кўрмаган бўлсам, бу қандай бўлади? — деб сўради фариштадан Марям. 35 Фаришта жавоб берди:
— Муқаддас Руҳ сени қамраб олади, Худойи Таолонинг қудрати сени қоплайди. Шу боис туғадиган ўғлинг муқаддас бўлади, У Худонинг Ўғли деб аталади . 36 Мана, қариндошинг Элисабет ҳам қарилигида ҳомиладор бўлди, у ўғил туғади. Ҳомиласи олти ойлик. Одамлар эса уни бепушт деб айтардилар. 37 Худо учун имконсиз нарса йўқ!
38 — Мен Эгамнинг бандасиман. Ҳаммаси сиз айтганингиздай бўлсин, — деб жавоб берди Марям. Шундан кейин фаришта кетди.
Марям Элисабетни йўқлаб боради
39 Кўп ўтмай Марям шошилганича Яҳудия қирларидаги шаҳарга йўл олди. 40 У Закариёнинг уйига кириб, Элисабет билан саломлашди. 41 Элисабет Марямнинг саломини эшитгани заҳоти қорнидаги боласи ўйноқлаб кетди. Элисабет Муқаддас Руҳга тўлиб, 42 баланд овозда шундай хитоб қилди:
— Сен аёллар ичра мубораксан, қорнингдаги Бола ҳам муборакдир! 43 Мен ким бўлибманки, Раббим Масиҳнинг онаси менинг ҳузуримга келибди! 44 Сенинг саломинг қулоғимга етиши биланоқ, қорнимдаги бола қувончдан ўйноқлаб кетди. 45 Нақадар бахтлисан! Чунки Эгамиз айтганларини амалга оширишига сен ишондинг.
46 Марям шундай деди:
“Бутун вужудим билан Эгамни улуғлайман,
47 Нажоткорим Худодан кўнглим шод–хуррам.
48 Ахир, У мендай арзимас бандасига назар солди.
Жамики насллар энди мени бахтли деб атайди.
49 Зотан, қудратли Худо мен учун буюк ишлар қилди,
Муқаддасдир Унинг номи.
50 Ундан қўрққанларга
У насллар оша марҳамат қилади.
51 У Ўзининг қудратини кўрсатди,
Юраги такаббурларни тўзғитиб ташлади.
52 Ҳукмдорларни тахтларидан туширди,
Фақирларни эса юксалтирди.
53 Очларни неъматлар ила тўйдирди,
Бойларни эса қуруқ жўнатди.
54-55 Ота–боболаримизга берган ваъдаси бўйича,
Иброҳимга, унинг наслига
Шафқат қилишни то абад ёдида тутди.
Қули Исроилга ёрдам берди.”
56 Шундай қилиб, Марям Элисабетникида уч ойча қолди, кейин уйига қайтиб кетди.
Яҳё чўмдирувчининг туғилиши
57 Элисабетнинг ой–куни етиб, ўғил туғди. 58 Қўни–қўшни ва қариндошлари Эгамизнинг унга кўрсатган буюк марҳаматини эшитиб, у билан бирга қувонишди. 59 Улар саккизинчи куни болани суннат қилгани олиб боришди . Унга Закариё деб отасининг исмини қўймоқчи бўлишди. 60 Бунга боланинг онаси эътироз билдириб:
— Йўқ, исмини Яҳё қўямиз, — деди. 61 Лекин бошқалар:
— Қариндош–уруғинг орасида бу исм билан аталган ҳеч ким йўқ–ку, — дейишди унга.
62 Шу пайт отасига имо–ишора қилиб, ундан болага қандай исм қўймоқчи эканлигини сўрашди. 63 Закариё имо–ишора орқали бир тахтача сўради ва: “Унинг исми Яҳё бўлади”, деб ёзди. Ҳамма ҳайрон қолди. 64 Шу пайт Закариё яна тилга кириб, гапира бошлади ва Худога ҳамду сано айтди.
65 Ҳамма қўшнилари ҳайратда қолди, бутун Яҳудия қирларида бу воқеа овоза бўлиб кетди. 66 Бу ҳақда эшитганларнинг ҳаммаси: “Ажабо, бу бола ким бўларкин?” дея мулоҳаза қилишарди. Чунки Эгамизнинг қудрати унда намоён эди.
Закариёнинг башорати
67 Чақалоқнинг отаси Закариё Муқаддас Руҳга тўлиб, башорат қила бошлади:
68 “Исроил халқининг Худоси — Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!
У бизга ёрдамга келди, Ўз халқини асоратдан халос қилди.
69-70 Азалдан бизга ваъда бергандай,
Муқаддас пайғамбарлари орқали айтгандай,
Қули Довуд хонадонидан
Бизга қудратли Нажоткорни юборди.
71 Токи У бизни душманларимиздан қутқарсин,
Биздан нафратланадиганларнинг ҳаммасидан халос этсин.
72 Шундай қилиб, Худо ота–боболаримизга илтифот айлади,
Муқаддас аҳдини ёдида тутди.
73 Бобокалонимиз Иброҳимга берган ўша қасамёдига кўра,
74 Худо бизни ёвларимиз қўлидан қутқарди,
Энди биз Унга қўрқмасдан хизмат қила оламиз.
75 Бутун умримиз давомида
Унинг олдида муқаддас ва солиҳ бўла оламиз.
76 Сен ҳам, болажоним,
Худойи Таолонинг пайғамбари деб аталасан.
Зеро, сен Раббимиз Масиҳдан олдин юрасан,
У юрадиган йўлни ҳозирлайсан.
77 Халқига нажот топишларини эълон қиласан,
Худо уларнинг гуноҳларини кечиришини айтасан.
78 Зеро, Худойимиз меҳр–шафқатга бой,
У самодан бизга уфқ Нурини сочади.
79 Зулматда, ўлим соясида ўтирганларни ёритади,
Тинчликка олиб борадиган йўлни бизга кўрсатади.”
80 Бола улғайиб, руҳан кучайди. Исроил халқига хизмат қиладиган вақти келмагунча, чўлда яшади.
