47–BOB
1-2 Yusuf akalaridan beshtasini firʼavn huzuriga olib borib, unga shunday dedi: “Mening otam bilan aka–ukalarim mol–qoʻylarini, butun mulkini olib, Kanʼon yurtidan kelishdi. Ular hozir Goʻshen yerlarida .” Soʻng Yusuf akalarini firʼavnga tanishtirdi. 3 Firʼavn ulardan:
— Kasb–koringiz nima? — deb soʻradi.
— Biz, qullaringizning kasbi choʻpon, ota–bobolarimiz ham choʻpon oʻtishgan, — deb javob berishdi ular firʼavnga. 4 — Biz, Misrda istiqomat qilib tursak, deb keldik. Chunki qoʻy–echkilarimiz uchun Kanʼonda yaylov yoʻq, u yerda ogʻir qahatchilik. Siz, janobi oliylaridan iltimosimiz shuki, biz, qullaringizga, Goʻshen yerlarida istiqomat qilib turishimiz uchun ijozat bersangiz.
5 Shunda firʼavn Yusufga dedi:
— Otang, aka–ukalaring sening oldingga kelishgan ekan, 6 ana, Misr yurti ularniki. Ularni yurtning eng yaxshi yeriga — Goʻshen yerlariga joylashtir. Agar ularning orasida uddaburonlari boʻlsa, mening chorvamni ham ularga topshirib qoʻy.
7 Soʻng Yusuf otasi Yoqubni boshlab kelib, firʼavn huzuriga olib kirdi. Yoqub firʼavnni duo qildi .
8 — Yoshingiz nechada? — deb soʻradi firʼavn Yoqubdan.
9 — Bir yuz oʻttiz yildan beri bu dunyoda mehmonman, — dedi Yoqub firʼavnga. — Ota–bobolarim ham bu dunyodan mehmon boʻlib oʻtdilar. Lekin mening hayotim tez va qiyinchilik bilan kechdi, men hali ota–bobolarim yoshiga yetmadim.
10 Shundan keyin Yoqub firʼavnni yana duo qilib, uning huzuridan chiqdi. 11 Firʼavn amr berganday, Yusuf otasini, akalarini Misrdagi eng yaxshi yerlarga — Ramzes shahri yaqinidagi yerlarga joylashtirdi. 12 Yusuf otasini, aka–ukalarini, otasining jamiki xonadoni ahlini, ularning soniga qarab, oziq–ovqat bilan taʼminladi.
Qahatchilik
13 Qahatchilik tobora kuchayib boraverdi. Qahatchilik Misr va Kanʼon yurtini xarob qildi. 14 Yusuf donni kumushga almashtirib, Misrdagi va Kanʼondagi bor kumushlarni yigʻib oldi. U kumushlarni firʼavnning xazinasiga olib kelib toʻplayverdi. 15 Misr va Kanʼon xalqlari kumushlarini sarf qilib boʻldi. Hamma Misrliklar Yusufning huzuriga kelishardi. “Kumushlarimiz tugadi, lekin bizga don bersinlar! Janoblarining koʻz oʻngilarida oʻlib ketmaylik!” deb yalinishardi. 16 Yusuf esa ularga: “Agar kumushlaringiz tugagan boʻlsa, mol–holingizni olib kelinglar, evaziga don beraman”, deb javob qilardi. 17 Shunday qilib, ular chorvasini Yusufga olib kelishardi. Yusuf ularning otlarini, qoʻy–echkilarini, podalarini, eshaklarini olib, evaziga don berardi. Oʻsha yili Yusuf ularning chorvasini olib, evaziga yegulik berdi. 18 Kelgusi yili ular yana Yusufning huzuriga kelib, hasrat qilishdi: “Biz janobi oliylaridan yashirib nima ham qilardik: kumushlarimiz tugagan, mol–qoʻylarimiz oʻzlariniki boʻldi. Janobi oliylariga tanamizu yerimizdan tashqari beradigan narsamiz qolmadi. 19 Janoblarining koʻzi oldida oʻzimiz ham, yerimiz ham nobud boʻlib ketmasin. Oʻzimizni ham, yerlarimizni ham sotib olib, evaziga don bersinlar. Biz yerlarimizni firʼavnga berib, oʻzimiz unga qul boʻlishga tayyormiz. Hoziroq bizga don–dun bersalar, toki oʻlmay tirik qolaylik, yerlarimiz tashlandiq boʻlib qolmasin.”
20 Shunday qilib, Yusuf Misrdagi jamiki yerlarni firʼavn uchun sotib oldi. Qahatchilik nihoyatda kuchayganidan, hamma Misrliklar dalalarini Yusufga sotdilar. Ularning hamma yerlari firʼavnniki boʻlib qoldi. 21 Shu tariqa Misrning bu chetidan u chetigacha boʻlgan butun xalq firʼavnga qul boʻlib qoldi . 22 Yusuf faqat ruhoniylarning yerlarinigina sotib olmadi. Chunki ularga firʼavn tomonidan oziq–ovqat tayinlangan boʻlib, yerlarini sotishlariga zarurat yoʻq edi. 23 Shundan soʻng Yusuf xalqqa aytdi:
— Oʻzlaringiz ham, yerlaringiz ham endi firʼavnniki. Mana sizlarga urugʻ, dalaga ekinglar. 24 Hosilni yigʻib olganlaringizda, beshdan birini firʼavnga berasizlar, beshdan toʻrt qismi oʻzlaringizniki boʻladi, kelgusi yil hosili uchun urugʻlik qilasizlar, bola–chaqalaringiz bilan yeb, tirikchilik qilasizlar.
25 — Siz bizga iltifot koʻrsatdingiz, siz bizning hayotimizni saqlab qoldingiz, janobi oliylari! — deb aytdi xalq. — Shuning uchun biz firʼavnga qul boʻlamiz.
26 Firʼavn hosilning beshdan birini oladigan boʻldi. Yusuf buni butun Misr yurti boʻylab qonun qilib qoʻydi. Bu qonun bugungacha bor. Faqat ruhoniylarning yerlarigina firʼavnning mulki boʻlmadi, xolos.
Yoqubning oxirgi vasiyati
27 Shunday qilib, Yoqub nasli Misrning Goʻshen yerlariga oʻrnashib qoldi. Yoqub nasli u yerda mulk orttirdi, aholisi koʻpayib bordi. 28 Yoqub Misr yurtida 17 yil yashadi. U 147 yil umr koʻrdi.
29 Yoqubning umri oxirlab qoldi. U oʻgʻli Yusufni chaqirib shunday dedi:
— Agar mendan rozi boʻlsang, qoʻlingni sonim ostiga qoʻyib , “Sizning vasiyatingizni bajaraman”, deb qasam ich . Oxirgi vasiyatim shuki, meni Misrda dafn qilmagin. 30 Bu olamdan oʻtganimdan keyin, jasadimni Misrdan olib ketib, ota–bobolarimning xilxonasiga dafn qil.
Yusuf: “Aytganingizday qilaman”, deb vaʼda berdi. 31 Yoqub: “Mening oldimda qasam ich”, deb talab qildi. Yusuf qasam ichdi. Yoqub oʻz toʻshagi ustida sajda qildi.
47–БОБ
1-2 Юсуф акаларидан бештасини фиръавн ҳузурига олиб бориб, унга шундай деди: “Менинг отам билан ака–укаларим мол–қўйларини, бутун мулкини олиб, Канъон юртидан келишди. Улар ҳозир Гўшен ерларида .” Сўнг Юсуф акаларини фиръавнга таништирди. 3 Фиръавн улардан:
— Касб–корингиз нима? — деб сўради.
— Биз, қулларингизнинг касби чўпон, ота–боболаримиз ҳам чўпон ўтишган, — деб жавоб беришди улар фиръавнга. 4 — Биз, Мисрда истиқомат қилиб турсак, деб келдик. Чунки қўй–эчкиларимиз учун Канъонда яйлов йўқ, у ерда оғир қаҳатчилик. Сиз, жаноби олийларидан илтимосимиз шуки, биз, қулларингизга, Гўшен ерларида истиқомат қилиб туришимиз учун ижозат берсангиз.
5 Шунда фиръавн Юсуфга деди:
— Отанг, ака–укаларинг сенинг олдингга келишган экан, 6 ана, Миср юрти уларники. Уларни юртнинг энг яхши ерига — Гўшен ерларига жойлаштир. Агар уларнинг орасида уддабуронлари бўлса, менинг чорвамни ҳам уларга топшириб қўй.
7 Сўнг Юсуф отаси Ёқубни бошлаб келиб, фиръавн ҳузурига олиб кирди. Ёқуб фиръавнни дуо қилди .
8 — Ёшингиз нечада? — деб сўради фиръавн Ёқубдан.
9 — Бир юз ўттиз йилдан бери бу дунёда меҳмонман, — деди Ёқуб фиръавнга. — Ота–боболарим ҳам бу дунёдан меҳмон бўлиб ўтдилар. Лекин менинг ҳаётим тез ва қийинчилик билан кечди, мен ҳали ота–боболарим ёшига етмадим.
10 Шундан кейин Ёқуб фиръавнни яна дуо қилиб, унинг ҳузуридан чиқди. 11 Фиръавн амр бергандай, Юсуф отасини, акаларини Мисрдаги энг яхши ерларга — Рамзес шаҳри яқинидаги ерларга жойлаштирди. 12 Юсуф отасини, ака–укаларини, отасининг жамики хонадони аҳлини, уларнинг сонига қараб, озиқ–овқат билан таъминлади.
Қаҳатчилик
13 Қаҳатчилик тобора кучайиб бораверди. Қаҳатчилик Миср ва Канъон юртини хароб қилди. 14 Юсуф донни кумушга алмаштириб, Мисрдаги ва Канъондаги бор кумушларни йиғиб олди. У кумушларни фиръавннинг хазинасига олиб келиб тўплайверди. 15 Миср ва Канъон халқлари кумушларини сарф қилиб бўлди. Ҳамма Мисрликлар Юсуфнинг ҳузурига келишарди. “Кумушларимиз тугади, лекин бизга дон берсинлар! Жанобларининг кўз ўнгиларида ўлиб кетмайлик!” деб ялинишарди. 16 Юсуф эса уларга: “Агар кумушларингиз тугаган бўлса, мол–ҳолингизни олиб келинглар, эвазига дон бераман”, деб жавоб қиларди. 17 Шундай қилиб, улар чорвасини Юсуфга олиб келишарди. Юсуф уларнинг отларини, қўй–эчкиларини, подаларини, эшакларини олиб, эвазига дон берарди. Ўша йили Юсуф уларнинг чорвасини олиб, эвазига егулик берди. 18 Келгуси йили улар яна Юсуфнинг ҳузурига келиб, ҳасрат қилишди: “Биз жаноби олийларидан яшириб нима ҳам қилардик: кумушларимиз тугаган, мол–қўйларимиз ўзлариники бўлди. Жаноби олийларига танамизу еримиздан ташқари берадиган нарсамиз қолмади. 19 Жанобларининг кўзи олдида ўзимиз ҳам, еримиз ҳам нобуд бўлиб кетмасин. Ўзимизни ҳам, ерларимизни ҳам сотиб олиб, эвазига дон берсинлар. Биз ерларимизни фиръавнга бериб, ўзимиз унга қул бўлишга тайёрмиз. Ҳозироқ бизга дон–дун берсалар, токи ўлмай тирик қолайлик, ерларимиз ташландиқ бўлиб қолмасин.”
20 Шундай қилиб, Юсуф Мисрдаги жамики ерларни фиръавн учун сотиб олди. Қаҳатчилик ниҳоятда кучайганидан, ҳамма Мисрликлар далаларини Юсуфга сотдилар. Уларнинг ҳамма ерлари фиръавнники бўлиб қолди. 21 Шу тариқа Мисрнинг бу четидан у четигача бўлган бутун халқ фиръавнга қул бўлиб қолди . 22 Юсуф фақат руҳонийларнинг ерларинигина сотиб олмади. Чунки уларга фиръавн томонидан озиқ–овқат тайинланган бўлиб, ерларини сотишларига зарурат йўқ эди. 23 Шундан сўнг Юсуф халққа айтди:
— Ўзларингиз ҳам, ерларингиз ҳам энди фиръавнники. Мана сизларга уруғ, далага экинглар. 24 Ҳосилни йиғиб олганларингизда, бешдан бирини фиръавнга берасизлар, бешдан тўрт қисми ўзларингизники бўлади, келгуси йил ҳосили учун уруғлик қиласизлар, бола–чақаларингиз билан еб, тирикчилик қиласизлар.
25 — Сиз бизга илтифот кўрсатдингиз, сиз бизнинг ҳаётимизни сақлаб қолдингиз, жаноби олийлари! — деб айтди халқ. — Шунинг учун биз фиръавнга қул бўламиз.
26 Фиръавн ҳосилнинг бешдан бирини оладиган бўлди. Юсуф буни бутун Миср юрти бўйлаб қонун қилиб қўйди. Бу қонун бугунгача бор. Фақат руҳонийларнинг ерларигина фиръавннинг мулки бўлмади, холос.
Ёқубнинг охирги васияти
27 Шундай қилиб, Ёқуб насли Мисрнинг Гўшен ерларига ўрнашиб қолди. Ёқуб насли у ерда мулк орттирди, аҳолиси кўпайиб борди. 28 Ёқуб Миср юртида 17 йил яшади. У 147 йил умр кўрди.
29 Ёқубнинг умри охирлаб қолди. У ўғли Юсуфни чақириб шундай деди:
— Агар мендан рози бўлсанг, қўлингни соним остига қўйиб , “Сизнинг васиятингизни бажараман”, деб қасам ич . Охирги васиятим шуки, мени Мисрда дафн қилмагин. 30 Бу оламдан ўтганимдан кейин, жасадимни Мисрдан олиб кетиб, ота–боболаримнинг хилхонасига дафн қил.
Юсуф: “Айтганингиздай қиламан”, деб ваъда берди. 31 Ёқуб: “Менинг олдимда қасам ич”, деб талаб қилди. Юсуф қасам ичди. Ёқуб ўз тўшаги устида сажда қилди.
