22–BOB
Mulkni himoya qilish toʻgʻrisida qonun–qoidalar
1 Birortasi mol yoki qoʻyni oʻgʻirlab, soʻysa yoki sotsa, molning evaziga oʻgʻri beshta mol, qoʻyning evaziga toʻrtta qoʻy toʻlasin. 2-4 Oʻgʻirlangan hayvonni oʻgʻri qaytarishi kerak boʻlsa–yu, lekin tovon toʻlay olmasa, u oʻgʻirlagan hayvon evaziga qul qilib sotilsin. Oʻgʻirlangan hayvon tiriklayin oʻgʻrining qoʻlida topilsa, topilgan hayvon mol boʻladimi yo eshak yoki qoʻy boʻladimi, ikki baravar qilib tovon toʻlasin.
Birortasi kechasi devor teshayotgan oʻgʻrini koʻrib qolib, oʻgʻrini urib oʻldirib qoʻysa, oʻgʻrini oʻldirgan odam aybdor emas. Agar oʻgʻrilik kunduzi sodir boʻlsa, qon toʻkkan odam aybdor boʻladi.
5 Agar birortasi birovning dalasiga yoki uzumzoriga chorvasini oʻtlatgani qoʻyib yuborsa, chorva ekinzorni yoki uzumzorni payhon qilsa, chorva egasi oʻzining dalasidan yoki uzumzoridan yaxshi hosilini dalaning egasiga qaytarib berishi lozim.
6 Agar birortasi olov yoqsa, olov changalzor boʻylab birovning dalasiga oʻtib, oʻsayotgan donni yoki oʻrib, bogʻlab qoʻyilgan gʻallani yondirib yuborsa, olov yoqqan odam hamma zararni qoplashi lozim.
7 Birortasi pulini yoki buyumini qoʻshnisiga saqlash uchun bersa, ammo shular qoʻshnisining uyidan oʻgʻirlanib, oʻgʻri topilsa, oʻgʻri ikki baravar qilib toʻlashi kerak. 8 Oʻgʻri topilmasa, uy egasi hakamlar huzuriga kelib:
— Qoʻshnimning mulkiga qoʻlimni tekkizmaganman, — deb qasam ichsin.
9 Kimdir yoʻqotib qoʻygan biror buyumi, moli, eshagi, qoʻyi, kiyimi toʻgʻrisida qoʻshnisi bilan janjallashib qolsa, bu meniki, deb daʼvo qilsa, ikkovi ham, ajrim qilamiz deb, hakamlar huzuriga borsin. Hakamlar aybdor deb topgan odam buyum egasiga ikki baravar tovon toʻlashi kerak.
10 Birortasi qoʻshnisiga eshagini yo molini yoki qoʻyini yoxud boshqa hayvonini qarab turgani bersa–yu, oʻsha hayvon oʻlib qolsa, yoki shikastlansa, yoki oʻgʻirlab olib ketilgan boʻlsa, lekin guvoh boʻlmasa , 11 olgan odam hayvon egasiga: «Xudo haqi, aybim yoʻq», deb qasam ichsin. Hayvon egasi qasamga ishonsin, qoʻshnisi tovon toʻlamasin. 12 Bordi–yu, oʻsha hayvon qoʻshnisining aybi bilan oʻgʻirlangan boʻlsa, qoʻshnisi hayvon egasiga tovon toʻlasin. 13 Agarda hayvonni biror yirtqich tilka–pora qilgan boʻlsa, dalil qilib burdalarini koʻrsatsin. Burdalangan boʻlaklari uchun u tovon toʻlamaydi.
14 Birortasi boshqasining hayvonini soʻrab olgan boʻlsa–yu, hayvon shikastlansa yoki oʻlsa, lekin oʻsha paytda egasi hayvonning oldida boʻlmasa, soʻrab olgan odam hayvon uchun tovon toʻlasin. 15 Agar oʻshanda egasi oʻz hayvoni yonida boʻlsa, tovon toʻlamasin. Agar hayvon yollab olingan boʻlsa, yollangan bahosi toʻlansin.
Axloq va din toʻgʻrisida qonun–qoidalar
16 Kimki voyaga yetgan va unashtirilmagan qizni zoʻrlab, u bilan yotsa, oʻsha odam u qiz uchun qalin bersin, oʻsha qizga uylansin. 17 Agar otasi qizni oʻsha odamga berishga rozi boʻlmasa, oʻsha odam voyaga yetgan qizlarga beriladigan miqdordagi pulni qizning oilasiga toʻlasin.
18 Jodugarlarni tirik qoldirmanglar.
19 Hayvon bilan jinsiy aloqa qilgan odamning jazosi oʻlimdir.
20 Faqat Men, Egangizgagina qurbonlik keltiringlar. Mendan boshqa xudolarga qurbonlik keltirgan odamni oʻlimga hukm qilinglar.
21 Musofirni ezib, unga zulm oʻtkazmanglar. Oʻzlaringiz ham Misrda musofir boʻlgan edingizlar.
22 Bevalarga va yetimlarga jabr qilmanglar. 23 Agar shunday qilsangiz, ular Menga yolvoradilar. Men ularning nolalarini eshitaman. 24 Men qattiq gʻazablanib, erkaklaringizga qirgʻin keltiraman. Oqibatda xotinlaringiz beva, bolalaringiz yetim boʻlib qoladi.
25 Mening xalqimdan birorta kambagʻalga qarz bersangiz, qarz beruvchi sifatida uni siquvga olmanglar, undan foiz talab qilmanglar. 26 Agar qoʻshningizning toʻnini garovga olgan boʻlsangiz, kun botmasdan oldin toʻnini qaytarib bering. 27 Oʻsha toʻn qoʻshningizning bittayu bitta yopinchigʻidir. Boʻlmasa, qoʻshningiz nimani yopinib uxlaydi?! U Menga yolvorganda, eshitaman. Men rahmdilman.
28 Men, Xudoyingizni xoʻrlamanglar, oqsoqollaringizdan birontasini ham qargʻamanglar.
29 Xirmoningizning hosilidan, zaytun moyi va sharobdan Menga nazr qilishni kechiktirmanglar.
Toʻngʻich oʻgʻillaringizni Menga bagʻishlanglar . 30 Mol va qoʻy–echkilaringizning birinchi erkak bolasini ham Menga bagʻishlanglar. Ular yetti kun onasi bilan boʻlsin, sakkizinchi kuni esa ularni Menga nazr qilinglar.
31 Sizlar Mening muqaddas xalqim boʻlinglar. Dalada yirtqich tilka–pora qilgan hayvonning goʻshtini oʻzlaringiz yemanglar, itlarga beringlar.
22–БОБ
Мулкни ҳимоя қилиш тўғрисида қонун–қоидалар
1 Бирортаси мол ёки қўйни ўғирлаб, сўйса ёки сотса, молнинг эвазига ўғри бешта мол, қўйнинг эвазига тўртта қўй тўласин. 2-4 Ўғирланган ҳайвонни ўғри қайтариши керак бўлса–ю, лекин товон тўлай олмаса, у ўғирлаган ҳайвон эвазига қул қилиб сотилсин. Ўғирланган ҳайвон тириклайин ўғрининг қўлида топилса, топилган ҳайвон мол бўладими ё эшак ёки қўй бўладими, икки баравар қилиб товон тўласин.
Бирортаси кечаси девор тешаётган ўғрини кўриб қолиб, ўғрини уриб ўлдириб қўйса, ўғрини ўлдирган одам айбдор эмас. Агар ўғрилик кундузи содир бўлса, қон тўккан одам айбдор бўлади.
5 Агар бирортаси бировнинг даласига ёки узумзорига чорвасини ўтлатгани қўйиб юборса, чорва экинзорни ёки узумзорни пайҳон қилса, чорва эгаси ўзининг даласидан ёки узумзоридан яхши ҳосилини даланинг эгасига қайтариб бериши лозим.
6 Агар бирортаси олов ёқса, олов чангалзор бўйлаб бировнинг даласига ўтиб, ўсаётган донни ёки ўриб, боғлаб қўйилган ғаллани ёндириб юборса, олов ёққан одам ҳамма зарарни қоплаши лозим.
7 Бирортаси пулини ёки буюмини қўшнисига сақлаш учун берса, аммо шулар қўшнисининг уйидан ўғирланиб, ўғри топилса, ўғри икки баравар қилиб тўлаши керак. 8 Ўғри топилмаса, уй эгаси ҳакамлар ҳузурига келиб:
— Қўшнимнинг мулкига қўлимни теккизмаганман, — деб қасам ичсин.
9 Кимдир йўқотиб қўйган бирор буюми, моли, эшаги, қўйи, кийими тўғрисида қўшниси билан жанжаллашиб қолса, бу меники, деб даъво қилса, иккови ҳам, ажрим қиламиз деб, ҳакамлар ҳузурига борсин. Ҳакамлар айбдор деб топган одам буюм эгасига икки баравар товон тўлаши керак.
10 Бирортаси қўшнисига эшагини ё молини ёки қўйини ёхуд бошқа ҳайвонини қараб тургани берса–ю, ўша ҳайвон ўлиб қолса, ёки шикастланса, ёки ўғирлаб олиб кетилган бўлса, лекин гувоҳ бўлмаса , 11 олган одам ҳайвон эгасига: «Худо ҳақи, айбим йўқ», деб қасам ичсин. Ҳайвон эгаси қасамга ишонсин, қўшниси товон тўламасин. 12 Борди–ю, ўша ҳайвон қўшнисининг айби билан ўғирланган бўлса, қўшниси ҳайвон эгасига товон тўласин. 13 Агарда ҳайвонни бирор йиртқич тилка–пора қилган бўлса, далил қилиб бурдаларини кўрсатсин. Бурдаланган бўлаклари учун у товон тўламайди.
14 Бирортаси бошқасининг ҳайвонини сўраб олган бўлса–ю, ҳайвон шикастланса ёки ўлса, лекин ўша пайтда эгаси ҳайвоннинг олдида бўлмаса, сўраб олган одам ҳайвон учун товон тўласин. 15 Агар ўшанда эгаси ўз ҳайвони ёнида бўлса, товон тўламасин. Агар ҳайвон ёллаб олинган бўлса, ёлланган баҳоси тўлансин.
Ахлоқ ва дин тўғрисида қонун–қоидалар
16 Кимки вояга етган ва унаштирилмаган қизни зўрлаб, у билан ётса, ўша одам у қиз учун қалин берсин, ўша қизга уйлансин. 17 Агар отаси қизни ўша одамга беришга рози бўлмаса, ўша одам вояга етган қизларга бериладиган миқдордаги пулни қизнинг оиласига тўласин.
18 Жодугарларни тирик қолдирманглар.
19 Ҳайвон билан жинсий алоқа қилган одамнинг жазоси ўлимдир.
20 Фақат Мен, Эгангизгагина қурбонлик келтиринглар. Мендан бошқа худоларга қурбонлик келтирган одамни ўлимга ҳукм қилинглар.
21 Мусофирни эзиб, унга зулм ўтказманглар. Ўзларингиз ҳам Мисрда мусофир бўлган эдингизлар.
22 Беваларга ва етимларга жабр қилманглар. 23 Агар шундай қилсангиз, улар Менга ёлворадилар. Мен уларнинг нолаларини эшитаман. 24 Мен қаттиқ ғазабланиб, эркакларингизга қирғин келтираман. Оқибатда хотинларингиз бева, болаларингиз етим бўлиб қолади.
25 Менинг халқимдан бирорта камбағалга қарз берсангиз, қарз берувчи сифатида уни сиқувга олманглар, ундан фоиз талаб қилманглар. 26 Агар қўшнингизнинг тўнини гаровга олган бўлсангиз, кун ботмасдан олдин тўнини қайтариб беринг. 27 Ўша тўн қўшнингизнинг биттаю битта ёпинчиғидир. Бўлмаса, қўшнингиз нимани ёпиниб ухлайди?! У Менга ёлворганда, эшитаман. Мен раҳмдилман.
28 Мен, Худойингизни хўрламанглар, оқсоқолларингиздан биронтасини ҳам қарғаманглар.
29 Хирмонингизнинг ҳосилидан, зайтун мойи ва шаробдан Менга назр қилишни кечиктирманглар.
Тўнғич ўғилларингизни Менга бағишланглар . 30 Мол ва қўй–эчкиларингизнинг биринчи эркак боласини ҳам Менга бағишланглар. Улар етти кун онаси билан бўлсин, саккизинчи куни эса уларни Менга назр қилинглар.
31 Сизлар Менинг муқаддас халқим бўлинглар. Далада йиртқич тилка–пора қилган ҳайвоннинг гўштини ўзларингиз еманглар, итларга беринглар.
