6–BOB
Iso 5000 kishini toʻydiradi
1 Shundan keyin Iso qayiqda Jalila koʻlining narigi qirgʻogʻiga suzib oʻtdi (Jalila koʻlini Tiberiyas koʻli deb ham atashardi). 2 Bir talay xaloyiq Isoning orqasidan ergashib borardi. Chunki Iso moʻjizali alomatlar orqali xastalarni sogʻaytirganini ular koʻrgan edilar. 3 U shogirdlari bilan toqqa chiqib oʻtirdi. 4 Yahudiylarning Fisih bayrami yaqinlashayotgan edi.
5 Iso qarasa, bir talay xaloyiq U tomonga kelayotgan ekan. Iso Filipdan:
— Bu odamlarni toʻygʻazish uchun qayerdan non sotib olamiz? — deb soʻradi. 6 Iso bu gapni Filipni sinab koʻrish uchun aytayotgan edi, aslida nima qilishni Oʻzi bilar edi.
7 Filip shunday javob berdi:
— Bularning har biriga bir burda non berish uchun ikki yuz kumush tangaga non sotib olsak ham yetmaydi!
8 Shunda shogirdlaridan biri, Butrusning ukasi Endrus Isoga dedi:
9 — Bu yerdagi bir bolada beshta arpa non bilan ikkita baliq bor ekan. Lekin shuncha odamga bu nima ham boʻlar edi?!
10 — Odamlarni yerga oʻtqazinglar, — dedi Iso.
U yer qalin maysazor edi. Odamlarning hammasi yerga oʻtirishdi. Olomon orasida taxminan besh mingga yaqin erkak bor edi. 11 Iso nonlarni olib, shukrona duosini oʻqidi. Soʻng oʻtirganlarning hammasiga tarqatdi . Baliqlarni ham xuddi shunday qildi. Odamlar istaganlaricha yedilar.
12 Hammalari yeb toʻyganlaridan keyin, Iso shogirdlariga shunday dedi:
— Ortib qolgan non burdalarini yigʻib olinglar, isrof boʻlmasin.
13 Shogirdlar yeyilgan beshta arpa nondan ortib qolgan burdalarni yigʻib olishdi, oʻn ikkita savat toʻldi. 14 Shunda odamlar Isoning qilgan moʻjizali alomatini koʻrib:
— Haqiqatan ham dunyoga kelishi kerak boʻlgan paygʻambar mana shu Kishi ekan, — dedilar. 15 Ular Isoni zoʻrlik bilan shoh qilib koʻtarmoqchi boʻldilar. Buni bilgan Iso yolgʻiz Oʻzi toqqa chiqib ketdi.
Iso suv ustida yuradi
16 Kechki payt Isoning shogirdlari koʻl boʻyiga bordilar. 17 Qorongʻi tushgan, Iso esa hali ham ularning oldiga kelmagan edi. Shogirdlar qayiqqa tushib, koʻlning narigi tomonidagi Kafarnahumga qarab yoʻl oldilar. 18 Kuchli shamol esib, koʻl toʻlqinlanib ketayotgan edi. 19 Ular qirgʻoqdan besh chaqirimcha masofani suzganlaridan keyin, koʻl yuzida yurib kelayotgan Isoni koʻrishdi. U qayiqqa yaqinlashayotgan edi, shogirdlar qattiq vahimaga tushishdi.
20 — Qoʻrqmanglar, bu Menman! — dedi ularga Iso.
21 Ular Isoni qayiqqa olmoqchi boʻldilar. Oʻsha zahoti qayiq ular borayotgan qirgʻoqqa yetib toʻxtadi.
Iso — hayot noni
22 Ertasi kuni xalq Isoni qidira boshladi. Odamlar u yerda faqat bir qayiq borligini va shogirdlar Isoni qoldirib, oʻzlari qayiqda suzib ketganlarini bilishardi. 23 Shu payt Tiberiyasdan boshqa qayiqlar kelib qoldi. Qayiqlar toʻxtagan joy Rabbimiz Iso Oʻz shukrona duosini oʻqigan va xalq non yegan yerga yaqin edi. 24 Odamlar Iso bilan shogirdlarining u yerda yoʻqligini koʻrgach, qayiqlarga tushib, Isoni qidirib Kafarnahumga suzib kelishdi. 25 Ular Isoni koʻlning narigi boʻyidan topib, Undan soʻrashdi:
— Ustoz, Siz qachon bu yerga keldingiz?
26 Iso ularga shunday javob berdi:
— Sizlarga chinini aytayin: sizlar moʻjizali alomatlarni koʻrganingiz uchun emas, balki non yeb toʻyganingiz uchun Meni qidiryapsizlar. 27 Siz oʻtkinchi ozuqa uchun emas, abadiy hayotga boshlovchi boqiy ozuqa uchun harakat qilinglar. Bunday ozuqani sizlarga Inson Oʻgʻli beradi. Zotan, Otamiz Xudoning Oʻzi bu vazifa uchun Uni maʼqul deb topdi.
28 Odamlar Isoga shunday savol berishdi:
— Xudoga maʼqul ishlarni bajarish uchun nima qilishimiz kerak?
29 Iso dedi:
— Xudoga maʼqul ish qilmoqchi boʻlsangizlar, Xudo yuborgan Zotga ishoninglar.
30 Ular Isoga javoban shunday dedilar:
— Sizga ishonishimiz uchun birorta alomat koʻrsating. Qani, biz uchun nima ish qilasiz? 31 Axir, ota–bobolarimiz sahroda manna yeganlar. Muqaddas bitiklarda: “Xudo ularga yesin deb, osmondan non berdi” , deb yozilgan–ku.
32 Iso ularga dedi:
— Sizlarga chinini aytayin, sizlarga osmondan non bergan Muso emas. Osmondan tushgan haqiqiy nonni sizlarga Mening Otam beradi. 33 Otam Xudo beradigan non osmondan tushib, dunyoga hayot baxsh etadi.
34 Odamlar Isoga shunday dedilar:
— Hazrat, bunday nonni bizga doim berib turing!
35 Iso javoban dedi:
— Men hayot noniman. Mening oldimga kelgan odam sira och qolmaydi, Menga ishongan odam hech qachon chanqamaydi. 36 Ammo Men sizlarga aytganimday, sizlar Meni koʻrgan boʻlsangizlar ham, ishonmayapsizlar. 37 Samoviy Otam Menga bergan har bir odam Mening oldimga keladi. Oldimga kelgan bironta odamni Men aslo haydab yubormayman. 38 Men Oʻz irodamni emas, balki Meni yuborgan Otamning irodasini ado etish uchun osmondan tushganman. 39 Otamning irodasi shundan iboratki, U Menga berganlardan birontasining ham yoʻqolishiga Men yoʻl qoʻymasligim kerak, balki oxiratda ularning hammasini tiriltirishim kerak. 40 Ha, Oʻgʻilga koʻz tikkan va Unga ishongan har bir odam abadiy hayotga ega boʻlishi Otamning irodasidir. Men bunday odamlarni oxiratda tiriltiraman.
41 Iso: “Men osmondan tushgan nonman” degani uchun yahudiylar Undan norozi boʻla boshlashdi. 42 Ular oʻzaro shunday deb aytishardi:
— Bu Yusufning oʻgʻli Iso–ku! Ota–onasini taniymiz, qanday qilib: “Men osmondan tushdim”, deb aytishga haddi sigʻdi?!
43 — Bunday gaplaringizni bas qilinglar! — dedi ularga Iso. 44 — Agar Meni yuborgan Ota birovni jalb qilmasa, u Menga kelolmaydi. Oldimga kelgan odamni esa Men oxiratda tiriltiraman. 45 Paygʻambarlar bitiklarida: “Ularning hammasiga Xudo taʼlim beradi” , deb yozilgan. Otaga quloq solgan, Undan oʻrgangan har bir odam Mening oldimga keladi. 46 Aslida hech kim hech qachon samoviy Otani koʻrgan emas, birgina Xudodan boʻlgan Zot Otani koʻrgan. 47 Sizlarga chinini aytaman: kim Menga ishonsa, abadiy hayotga ega boʻladi. 48 Men hayot noniman. 49 Ota–bobolaringiz sahroda manna yegandilar, shunga qaramay oʻlib ketdilar. 50 Ammo osmondan tushadigan bu non esa shunday xislatga egaki, undan yegan odam oʻlmaydi. 51 Men osmondan tushgan hayotbaxsh nondirman. Bu nonni yegan kishi abadiy yashaydi. Dunyoga hayot baxshida etish uchun beradigan nonim Mening tanamdir.
52 Shunda yahudiylar:
— U qanday qilib bizga Oʻzining tanasini yedira olar ekan? — deb oʻzaro talashib–tortisha boshladilar. 53 Iso ularga dedi:
— Sizlarga chinini aytaman: agar Inson Oʻgʻlining tanasini yemasangizlar va Uning qonini ichmasangizlar, sizda hayot boʻlmaydi. 54 Mening tanamni yegan va qonimni ichgan odam esa abadiy hayotga egadir. Men uni oxiratda tiriltiraman. 55 Mening tanam — haqiqiy ozuqa, qonim haqiqiy ichimlikdir. 56 Tanamni yeb, qonimni ichadigan odam Menda, Men esa unda yashayman. 57 Modomiki, Meni barhayot Ota yuborgan ekan, Men Ota tufayli yashayman. Mening tanamni yegan har bir odam esa Men tufayli yashaydi. 58 Osmondan tushgan non mana shudir. Bu non ota–bobolaringiz yegan mannaga oʻxshamaydi, ular manna yeb oʻlib ketganlar. Men bergan nonni yegan odam esa abadiy yashaydi.
Abadiy hayot baxsh etuvchi soʻzlar
59 Iso bu soʻzlarni Kafarnahumdagi sinagogada taʼlim berayotganda aytgan edi. 60 Uning koʻplab shogirdlari bu gaplarni eshitib:
— Qanchalik qattiq soʻzlar! Bularni kim hazm qila oladi?! — deyishar edi. 61 Shogirdlari norozi boʻlganlarini Iso bilardi, shuning uchun U shunday dedi:
— Gaplarim jigʻingizga tegyaptimi? 62 Agar sizlar Inson Oʻgʻlining asli kelgan joyiga — osmonga koʻtarilib ketayotganini koʻrsangizlar, nima der ekansizlar–a?! 63 Xudoning Ruhi hayot baxsh etadi, insonning kuchi bilan esa hech narsaga erishib boʻlmaydi. Sizlarga aytgan bu soʻzlarimni Menga Xudoning Ruhi bergan, bu soʻzlarim sizlarga hayot ato qiladi. 64 Shunga qaramay, orangizda Menga ishonmaganlar bor.
Holbuki, Iso kimlar ishonmaganini va kim Unga xiyonat qilishini oldindan bilar edi.
65 Iso gapida davom etdi:
— Shu sababdan Men sizlarga: “Osmondagi Otam yoʻl qoʻymasa, hech kim Mening oldimga kelolmaydi”, — degan edim.
66 Oʻsha vaqtdan boshlab koʻp shogirdlar Isodan yuz oʻgirib, Unga ergashmaydigan boʻldilar. 67 Shunda Iso oʻn ikki shogirdidan:
— Sizlar ham ketmoqchimisizlar? — deb soʻradi.
68 Butrus shunday javob berdi:
— Hazrat, biz Sizdan boshqa kimga ham borar edik?! Abadiy hayot baxsh etuvchi soʻzlar Sizda–ku! 69 Siz Xudoning Azizi ekaningizga ishonchimiz komil.
70 Iso ularga dedi:
— Men oʻn ikkitangizni tanlab oldim. Lekin orangizdagi bittangiz iblisdir!
71 U Shimoʻn oʻgʻli Yahudo Ishqariyotni nazarda tutgan edi. Yahudo oʻn ikki shogirddan biri boʻlsa ham, keyinchalik Isoga xiyonat qildi.
6–БОБ
Исо 5000 кишини тўйдиради
1 Шундан кейин Исо қайиқда Жалила кўлининг нариги қирғоғига сузиб ўтди (Жалила кўлини Тиберияс кўли деб ҳам аташарди). 2 Бир талай халойиқ Исонинг орқасидан эргашиб борарди. Чунки Исо мўъжизали аломатлар орқали хасталарни соғайтирганини улар кўрган эдилар. 3 У шогирдлари билан тоққа чиқиб ўтирди. 4 Яҳудийларнинг Фисиҳ байрами яқинлашаётган эди.
5 Исо қараса, бир талай халойиқ У томонга келаётган экан. Исо Филипдан:
— Бу одамларни тўйғазиш учун қаердан нон сотиб оламиз? — деб сўради. 6 Исо бу гапни Филипни синаб кўриш учун айтаётган эди, аслида нима қилишни Ўзи билар эди.
7 Филип шундай жавоб берди:
— Буларнинг ҳар бирига бир бурда нон бериш учун икки юз кумуш тангага нон сотиб олсак ҳам етмайди!
8 Шунда шогирдларидан бири, Бутруснинг укаси Эндрус Исога деди:
9 — Бу ердаги бир болада бешта арпа нон билан иккита балиқ бор экан. Лекин шунча одамга бу нима ҳам бўлар эди?!
10 — Одамларни ерга ўтқазинглар, — деди Исо.
У ер қалин майсазор эди. Одамларнинг ҳаммаси ерга ўтиришди. Оломон орасида тахминан беш мингга яқин эркак бор эди. 11 Исо нонларни олиб, шукрона дуосини ўқиди. Сўнг ўтирганларнинг ҳаммасига тарқатди . Балиқларни ҳам худди шундай қилди. Одамлар истаганларича едилар.
12 Ҳаммалари еб тўйганларидан кейин, Исо шогирдларига шундай деди:
— Ортиб қолган нон бурдаларини йиғиб олинглар, исроф бўлмасин.
13 Шогирдлар ейилган бешта арпа нондан ортиб қолган бурдаларни йиғиб олишди, ўн иккита сават тўлди. 14 Шунда одамлар Исонинг қилган мўъжизали аломатини кўриб:
— Ҳақиқатан ҳам дунёга келиши керак бўлган пайғамбар мана шу Киши экан, — дедилар. 15 Улар Исони зўрлик билан шоҳ қилиб кўтармоқчи бўлдилар. Буни билган Исо ёлғиз Ўзи тоққа чиқиб кетди.
Исо сув устида юради
16 Кечки пайт Исонинг шогирдлари кўл бўйига бордилар. 17 Қоронғи тушган, Исо эса ҳали ҳам уларнинг олдига келмаган эди. Шогирдлар қайиққа тушиб, кўлнинг нариги томонидаги Кафарнаҳумга қараб йўл олдилар. 18 Кучли шамол эсиб, кўл тўлқинланиб кетаётган эди. 19 Улар қирғоқдан беш чақиримча масофани сузганларидан кейин, кўл юзида юриб келаётган Исони кўришди. У қайиққа яқинлашаётган эди, шогирдлар қаттиқ ваҳимага тушишди.
20 — Қўрқманглар, бу Менман! — деди уларга Исо.
21 Улар Исони қайиққа олмоқчи бўлдилар. Ўша заҳоти қайиқ улар бораётган қирғоққа етиб тўхтади.
Исо — ҳаёт нони
22 Эртаси куни халқ Исони қидира бошлади. Одамлар у ерда фақат бир қайиқ борлигини ва шогирдлар Исони қолдириб, ўзлари қайиқда сузиб кетганларини билишарди. 23 Шу пайт Тибериясдан бошқа қайиқлар келиб қолди. Қайиқлар тўхтаган жой Раббимиз Исо Ўз шукрона дуосини ўқиган ва халқ нон еган ерга яқин эди. 24 Одамлар Исо билан шогирдларининг у ерда йўқлигини кўргач, қайиқларга тушиб, Исони қидириб Кафарнаҳумга сузиб келишди. 25 Улар Исони кўлнинг нариги бўйидан топиб, Ундан сўрашди:
— Устоз, Сиз қачон бу ерга келдингиз?
26 Исо уларга шундай жавоб берди:
— Сизларга чинини айтайин: сизлар мўъжизали аломатларни кўрганингиз учун эмас, балки нон еб тўйганингиз учун Мени қидиряпсизлар. 27 Сиз ўткинчи озуқа учун эмас, абадий ҳаётга бошловчи боқий озуқа учун ҳаракат қилинглар. Бундай озуқани сизларга Инсон Ўғли беради. Зотан, Отамиз Худонинг Ўзи бу вазифа учун Уни маъқул деб топди.
28 Одамлар Исога шундай савол беришди:
— Худога маъқул ишларни бажариш учун нима қилишимиз керак?
29 Исо деди:
— Худога маъқул иш қилмоқчи бўлсангизлар, Худо юборган Зотга ишонинглар.
30 Улар Исога жавобан шундай дедилар:
— Сизга ишонишимиз учун бирорта аломат кўрсатинг. Қани, биз учун нима иш қиласиз? 31 Ахир, ота–боболаримиз саҳрода манна еганлар. Муқаддас битикларда: “Худо уларга есин деб, осмондан нон берди” , деб ёзилган–ку.
32 Исо уларга деди:
— Сизларга чинини айтайин, сизларга осмондан нон берган Мусо эмас. Осмондан тушган ҳақиқий нонни сизларга Менинг Отам беради. 33 Отам Худо берадиган нон осмондан тушиб, дунёга ҳаёт бахш этади.
34 Одамлар Исога шундай дедилар:
— Ҳазрат, бундай нонни бизга доим бериб туринг!
35 Исо жавобан деди:
— Мен ҳаёт нониман. Менинг олдимга келган одам сира оч қолмайди, Менга ишонган одам ҳеч қачон чанқамайди. 36 Аммо Мен сизларга айтганимдай, сизлар Мени кўрган бўлсангизлар ҳам, ишонмаяпсизлар. 37 Самовий Отам Менга берган ҳар бир одам Менинг олдимга келади. Олдимга келган биронта одамни Мен асло ҳайдаб юбормайман. 38 Мен Ўз иродамни эмас, балки Мени юборган Отамнинг иродасини адо этиш учун осмондан тушганман. 39 Отамнинг иродаси шундан иборатки, У Менга берганлардан биронтасининг ҳам йўқолишига Мен йўл қўймаслигим керак, балки охиратда уларнинг ҳаммасини тирилтиришим керак. 40 Ҳа, Ўғилга кўз тиккан ва Унга ишонган ҳар бир одам абадий ҳаётга эга бўлиши Отамнинг иродасидир. Мен бундай одамларни охиратда тирилтираман.
41 Исо: “Мен осмондан тушган нонман” дегани учун яҳудийлар Ундан норози бўла бошлашди. 42 Улар ўзаро шундай деб айтишарди:
— Бу Юсуфнинг ўғли Исо–ку! Ота–онасини таниймиз, қандай қилиб: “Мен осмондан тушдим”, деб айтишга ҳадди сиғди?!
43 — Бундай гапларингизни бас қилинглар! — деди уларга Исо. 44 — Агар Мени юборган Ота бировни жалб қилмаса, у Менга келолмайди. Олдимга келган одамни эса Мен охиратда тирилтираман. 45 Пайғамбарлар битикларида: “Уларнинг ҳаммасига Худо таълим беради” , деб ёзилган. Отага қулоқ солган, Ундан ўрганган ҳар бир одам Менинг олдимга келади. 46 Аслида ҳеч ким ҳеч қачон самовий Отани кўрган эмас, биргина Худодан бўлган Зот Отани кўрган. 47 Сизларга чинини айтаман: ким Менга ишонса, абадий ҳаётга эга бўлади. 48 Мен ҳаёт нониман. 49 Ота–боболарингиз саҳрода манна егандилар, шунга қарамай ўлиб кетдилар. 50 Аммо осмондан тушадиган бу нон эса шундай хислатга эгаки, ундан еган одам ўлмайди. 51 Мен осмондан тушган ҳаётбахш нондирман. Бу нонни еган киши абадий яшайди. Дунёга ҳаёт бахшида этиш учун берадиган ноним Менинг танамдир.
52 Шунда яҳудийлар:
— У қандай қилиб бизга Ўзининг танасини едира олар экан? — деб ўзаро талашиб–тортиша бошладилар. 53 Исо уларга деди:
— Сизларга чинини айтаман: агар Инсон Ўғлининг танасини емасангизлар ва Унинг қонини ичмасангизлар, сизда ҳаёт бўлмайди. 54 Менинг танамни еган ва қонимни ичган одам эса абадий ҳаётга эгадир. Мен уни охиратда тирилтираман. 55 Менинг танам — ҳақиқий озуқа, қоним ҳақиқий ичимликдир. 56 Танамни еб, қонимни ичадиган одам Менда, Мен эса унда яшайман. 57 Модомики, Мени барҳаёт Ота юборган экан, Мен Ота туфайли яшайман. Менинг танамни еган ҳар бир одам эса Мен туфайли яшайди. 58 Осмондан тушган нон мана шудир. Бу нон ота–боболарингиз еган маннага ўхшамайди, улар манна еб ўлиб кетганлар. Мен берган нонни еган одам эса абадий яшайди.
Абадий ҳаёт бахш этувчи сўзлар
59 Исо бу сўзларни Кафарнаҳумдаги синагогада таълим бераётганда айтган эди. 60 Унинг кўплаб шогирдлари бу гапларни эшитиб:
— Қанчалик қаттиқ сўзлар! Буларни ким ҳазм қила олади?! — дейишар эди. 61 Шогирдлари норози бўлганларини Исо биларди, шунинг учун У шундай деди:
— Гапларим жиғингизга тегяптими? 62 Агар сизлар Инсон Ўғлининг асли келган жойига — осмонга кўтарилиб кетаётганини кўрсангизлар, нима дер экансизлар–а?! 63 Худонинг Руҳи ҳаёт бахш этади, инсоннинг кучи билан эса ҳеч нарсага эришиб бўлмайди. Сизларга айтган бу сўзларимни Менга Худонинг Руҳи берган, бу сўзларим сизларга ҳаёт ато қилади. 64 Шунга қарамай, орангизда Менга ишонмаганлар бор.
Ҳолбуки, Исо кимлар ишонмаганини ва ким Унга хиёнат қилишини олдиндан билар эди.
65 Исо гапида давом этди:
— Шу сабабдан Мен сизларга: “Осмондаги Отам йўл қўймаса, ҳеч ким Менинг олдимга келолмайди”, — деган эдим.
66 Ўша вақтдан бошлаб кўп шогирдлар Исодан юз ўгириб, Унга эргашмайдиган бўлдилар. 67 Шунда Исо ўн икки шогирдидан:
— Сизлар ҳам кетмоқчимисизлар? — деб сўради.
68 Бутрус шундай жавоб берди:
— Ҳазрат, биз Сиздан бошқа кимга ҳам борар эдик?! Абадий ҳаёт бахш этувчи сўзлар Сизда–ку! 69 Сиз Худонинг Азизи эканингизга ишончимиз комил.
70 Исо уларга деди:
— Мен ўн иккитангизни танлаб олдим. Лекин орангиздаги биттангиз иблисдир!
71 У Шимўн ўғли Яҳудо Ишқариётни назарда тутган эди. Яҳудо ўн икки шогирддан бири бўлса ҳам, кейинчалик Исога хиёнат қилди.
