11–BOB
Lazarning oʻlimi
1 Baytaniya qishlogʻida Lazar ismli bir odam kasal boʻlib yotgan edi. Maryam va uning opasi Marta ham shu qishloqda yashar edilar. 2 Keyinchalik Rabbimiz Isoga atir moy surtgan va Uning oyoqlarini sochi bilan artib quritgan oʻsha Maryam edi . Kasal yotgan Lazar esa Maryamning akasi edi.
3 Opa–singil Isoga:
— Hazrat, Sizning aziz doʻstingiz kasal, — degan xabar yuborishdi. 4 Iso buni eshitib, shunday dedi:
— Bu kasallik oʻlim bilan yakunlanmaydi, balki Xudoning ulugʻlanishiga va shu orqali Xudo Oʻgʻlining ulugʻlanishiga sabab boʻladi.
5 Iso Martani, uning singlisini va Lazarni yaxshi koʻrar edi. 6 Ammo Lazarning xasta ekanini bilsa ham, turgan joyida yana ikki kun qoldi. 7 Shundan soʻng U shogirdlariga:
— Yahudiyaga qaytib boraylik, — dedi.
8 Shogirdlari esa shunday dedilar:
— Ustoz, yaqindagina yahudiylar Sizni toshboʻron qilmoqchi edilar–ku! Endi yana u yerga bormoqchimisiz?
9 Iso javob berdi:
— Kunduz oʻn ikki soatdan iborat emasmi?! Kim kunduzi yursa, qoqilmaydi, chunki bu dunyoning nurini koʻradi. 10 Kechasi yurgan esa qoqiladi, chunki uning oʻzida nur yoʻq.
11 Bu soʻzlarini aytib boʻlib, ularga yana dedi:
— Doʻstimiz Lazar uxlab qoldi. Men uni uygʻotgani ketyapman.
12 — Hazrat, agar uxlayotgan boʻlsa, tuzalib ketadi, — dedi shogirdlari.
13 Iso Lazarning oʻlimini nazarda tutgan edi. Shogirdlar esa Iso odatdagi uyqu toʻgʻrisida gapirdi, deb oʻyladilar. 14 Keyin Iso ularga ochigʻini aytdi:
— Lazar vafot etdi. 15 Men uning yonida boʻlmaganimdan xursandman, chunki bu vaziyat sizlarning ishonishingizga imkon beradi. Qani, endi uning oldiga boraylik.
16 Shunda Toʻma, yaʼni Didimus boshqa shogirdlarga:
— Qani, yuringlar, biz ham Iso bilan oʻlamiz! — dedi.
Iso — tiriklik manbai
17 Iso u yerga yetib borib bildiki, Lazarning qabrga qoʻyilganiga toʻrt kun boʻlgan ekan. 18 Baytaniya qishlogʻi Quddusdan bor–yoʻgʻi uch chaqirimcha masofada joylashgan edi. 19 Quddusdagi koʻp yahudiylar Marta bilan Maryamning oldiga akasining vafoti munosabati ila tasalli berish uchun borgan edilar. 20 Marta Isoning kelayotganini eshitib, Uni kutib olgani chiqdi. Maryam esa uyda qoldi.
21 — Hazrat! — dedi Marta Isoga. — Agar Siz bu yerda boʻlganingizda edi, akam oʻlmagan boʻlardi. 22 Ammo hozir ham bilaman, Siz Xudodan nima soʻrasangiz, Xudo Sizga beradi.
23 — Sening akang tiriladi, — dedi Iso.
24 — Bilaman, oxiratda oʻliklar tirilganda tiriladi, — dedi Marta. 25 Iso unga dedi:
— Men tirilish va hayotdirman. Menga ishongan odam oʻlsa ham yashaydi. 26 Kimda–kim Menga ishonib yashasa, to abad oʻlmaydi. Bunga ishonasanmi?
27 — Ha, Hazrat, — dedi Marta, — Siz dunyoga keladigan Masih, Xudoning Oʻgʻli ekaningizga ishonaman.
28 Marta shunday dedi–yu, borib singlisi Maryamni chaqirdi. Unga sekingina dedi:
— Ustoz shu yerda, U seni chaqiryapti.
29 Maryam buni eshitgach, shoshib oʻrnidan turdi–da, Isoning oldiga ketdi. 30 Iso hali qishloqqa kirmagan, hanuz Marta Uni kutib olgan joyda edi. 31 Maryam bilan uyda boʻlgan va unga tasalli berayotgan odamlar uning shoshilib oʻrnidan turib tashqariga chiqqanini koʻrishdi. Maryam yigʻi–sigʻi qilgani qabrga ketyapti, deb oʻylab, uning orqasidan ketishdi.
32 Maryam Iso turgan yerga yetib kelib, Uni koʻrdi–yu, oyogʻiga yiqilib dedi:
— Hazrat! Agar Siz shu yerda boʻlganingizda edi, mening akam oʻlmagan boʻlardi!
33 Maryam ham, u bilan kelganlar ham yigʻlayotgan edilar. Iso buni koʻrib, qattiq iztirobga tushdi, koʻngli oʻrtanib ketdi.
34 — Uni qayerga qoʻydingizlar? — deb soʻradi.
— Yuring, Hazrat, koʻrasiz! — dedilar.
35 Isoning koʻzlaridan duv–duv yosh oqdi. 36 Oʻsha yerdagi odamlar:
— Qaranglar, uni qanchalik yaxshi koʻrar ekan! — deyishdi. 37 Ulardan baʼzilari esa shunday deyishdi:
— U koʻrning koʻzlarini ochgan. Lazarni ham oʻlimdan olib qolsa boʻlmasmidi?!
Iso Lazarni tiriltiradi
38 Iso tagʻin qattiq iztirob chekib, qabr oldiga keldi. Qabr bir gʻor boʻlib, ogʻzi tosh bilan yopilgan edi. 39 Iso:
— Toshni olib tashlanglar! — dedi. Marhumning singlisi Marta Unga dedi:
— Hazrat, jasad hidlanib qolgan–ku! Axir, qabrga qoʻyilganiga toʻrt kun boʻldi!
40 — Agar ishonsang, Xudoning ulugʻvorligini koʻrasan, deb senga aytmaganmidim?! — dedi Iso.
41 Toshni olib tashladilar. Iso esa osmonga koʻz tikib, dedi:
— Ey Ota! Meni eshitganing uchun Senga shukurlar aytaman. 42 Sen Meni doimo eshitishingni bilaman. Lekin bu soʻzlarni shu yerda turgan xalq uchun aytyapman, toki Meni Sen yuborganingga ular ishonsin.
43 Shunday dedi–yu, baland ovoz bilan xitob qildi:
— Lazar, tashqariga chiq!
44 Shu payt qoʻlu oyoqlari kafanlangan, yuzi roʻmol bilan oʻralgan marhum chiqib keldi.
— Kafanini yechinglar, uni qoʻyib yuboringlar, — dedi Iso odamlarga.
Isoni oʻldirish rejasi
45 Maryamni yoʻqlagani kelgan odamlarning koʻpchiligi Isoning qilgan ishini koʻrib, Unga ishonishdi. 46 Ammo baʼzilari farziylarning oldiga borib, Isoning qilganlarini aytib berishdi.
47 Shundan keyin bosh ruhoniylar va farziylar Oliy kengash chaqirib, deyishdi:
— Nima qilamiz? Bu Odam juda koʻp moʻjizali alomatlar koʻrsatib yuribdi–ku! 48 Buni davom etishiga yoʻl qoʻysak, hamma Unga ishonib ketadi. Rimliklar kelib, Maʼbadimizni ham, xalqimizni ham xonavayron qiladilar.
49 Ulardan biri, oʻsha yili oliy ruhoniy boʻlgan Kayafas soʻz oldi:
— Sizlar hech narsani bilmaysizlar! 50 Butun xalq halok boʻlgandan koʻra, bitta odamning xalq uchun oʻlishi oʻzingiz uchun yaxshiroq–ku! Nahotki buni tushunmasangizlar?!
51 Bu soʻzlarni u oʻzidan–oʻzi aytmagan edi. Balki oʻsha yili oliy ruhoniy sifatida Isoning xalq uchun oʻlishini bashorat qilgan edi. 52 Iso nafaqat yahudiy xalqi uchun, balki Xudoning tarqoq boʻlgan hamma farzandlarini birlashtirish uchun oʻlishi kerak edi.
53 Shunday qilib, oʻsha kundan boshlab, Isoni oʻldirishga til biriktirdilar. 54 Iso esa endi yahudiylar orasida ochiqchasiga yurmaydigan boʻldi. U choʻl yaqinidagi Efrayim shahriga borib, Oʻz shogirdlari bilan oʻsha yerda qoldi.
55 Yahudiylarning Fisih bayrami yaqinlashayotgan edi. Mamlakatning hamma tomonidan odamlar bayramdan oldin poklanish uchun Quddusga borishdi. 56 Shu vaqtda Isoni izladilar. Maʼbadda yigʻilib turganlar oʻzaro: “Nima deb oʻylaysizlar? U bayramga keladimi?” deb soʻrashdi. 57 Bosh ruhoniylar va farziylar esa Isoni qoʻlga olmoqchi boʻlib, shunday buyruq bergan edilar: “Kim Isoning qayerdaligini bilib qolsa, xabar qilsin.”
11–БОБ
Лазарнинг ўлими
1 Байтания қишлоғида Лазар исмли бир одам касал бўлиб ётган эди. Марям ва унинг опаси Марта ҳам шу қишлоқда яшар эдилар. 2 Кейинчалик Раббимиз Исога атир мой суртган ва Унинг оёқларини сочи билан артиб қуритган ўша Марям эди . Касал ётган Лазар эса Марямнинг акаси эди.
3 Опа–сингил Исога:
— Ҳазрат, Сизнинг азиз дўстингиз касал, — деган хабар юборишди. 4 Исо буни эшитиб, шундай деди:
— Бу касаллик ўлим билан якунланмайди, балки Худонинг улуғланишига ва шу орқали Худо Ўғлининг улуғланишига сабаб бўлади.
5 Исо Мартани, унинг синглисини ва Лазарни яхши кўрар эди. 6 Аммо Лазарнинг хаста эканини билса ҳам, турган жойида яна икки кун қолди. 7 Шундан сўнг У шогирдларига:
— Яҳудияга қайтиб борайлик, — деди.
8 Шогирдлари эса шундай дедилар:
— Устоз, яқиндагина яҳудийлар Сизни тошбўрон қилмоқчи эдилар–ку! Энди яна у ерга бормоқчимисиз?
9 Исо жавоб берди:
— Кундуз ўн икки соатдан иборат эмасми?! Ким кундузи юрса, қоқилмайди, чунки бу дунёнинг нурини кўради. 10 Кечаси юрган эса қоқилади, чунки унинг ўзида нур йўқ.
11 Бу сўзларини айтиб бўлиб, уларга яна деди:
— Дўстимиз Лазар ухлаб қолди. Мен уни уйғотгани кетяпман.
12 — Ҳазрат, агар ухлаётган бўлса, тузалиб кетади, — деди шогирдлари.
13 Исо Лазарнинг ўлимини назарда тутган эди. Шогирдлар эса Исо одатдаги уйқу тўғрисида гапирди, деб ўйладилар. 14 Кейин Исо уларга очиғини айтди:
— Лазар вафот этди. 15 Мен унинг ёнида бўлмаганимдан хурсандман, чунки бу вазият сизларнинг ишонишингизга имкон беради. Қани, энди унинг олдига борайлик.
16 Шунда Тўма, яъни Дидимус бошқа шогирдларга:
— Қани, юринглар, биз ҳам Исо билан ўламиз! — деди.
Исо — тириклик манбаи
17 Исо у ерга етиб бориб билдики, Лазарнинг қабрга қўйилганига тўрт кун бўлган экан. 18 Байтания қишлоғи Қуддусдан бор–йўғи уч чақиримча масофада жойлашган эди. 19 Қуддусдаги кўп яҳудийлар Марта билан Марямнинг олдига акасининг вафоти муносабати ила тасалли бериш учун борган эдилар. 20 Марта Исонинг келаётганини эшитиб, Уни кутиб олгани чиқди. Марям эса уйда қолди.
21 — Ҳазрат! — деди Марта Исога. — Агар Сиз бу ерда бўлганингизда эди, акам ўлмаган бўларди. 22 Аммо ҳозир ҳам биламан, Сиз Худодан нима сўрасангиз, Худо Сизга беради.
23 — Сенинг аканг тирилади, — деди Исо.
24 — Биламан, охиратда ўликлар тирилганда тирилади, — деди Марта. 25 Исо унга деди:
— Мен тирилиш ва ҳаётдирман. Менга ишонган одам ўлса ҳам яшайди. 26 Кимда–ким Менга ишониб яшаса, то абад ўлмайди. Бунга ишонасанми?
27 — Ҳа, Ҳазрат, — деди Марта, — Сиз дунёга келадиган Масиҳ, Худонинг Ўғли эканингизга ишонаман.
28 Марта шундай деди–ю, бориб синглиси Марямни чақирди. Унга секингина деди:
— Устоз шу ерда, У сени чақиряпти.
29 Марям буни эшитгач, шошиб ўрнидан турди–да, Исонинг олдига кетди. 30 Исо ҳали қишлоққа кирмаган, ҳануз Марта Уни кутиб олган жойда эди. 31 Марям билан уйда бўлган ва унга тасалли бераётган одамлар унинг шошилиб ўрнидан туриб ташқарига чиққанини кўришди. Марям йиғи–сиғи қилгани қабрга кетяпти, деб ўйлаб, унинг орқасидан кетишди.
32 Марям Исо турган ерга етиб келиб, Уни кўрди–ю, оёғига йиқилиб деди:
— Ҳазрат! Агар Сиз шу ерда бўлганингизда эди, менинг акам ўлмаган бўларди!
33 Марям ҳам, у билан келганлар ҳам йиғлаётган эдилар. Исо буни кўриб, қаттиқ изтиробга тушди, кўнгли ўртаниб кетди.
34 — Уни қаерга қўйдингизлар? — деб сўради.
— Юринг, Ҳазрат, кўрасиз! — дедилар.
35 Исонинг кўзларидан дув–дув ёш оқди. 36 Ўша ердаги одамлар:
— Қаранглар, уни қанчалик яхши кўрар экан! — дейишди. 37 Улардан баъзилари эса шундай дейишди:
— У кўрнинг кўзларини очган. Лазарни ҳам ўлимдан олиб қолса бўлмасмиди?!
Исо Лазарни тирилтиради
38 Исо тағин қаттиқ изтироб чекиб, қабр олдига келди. Қабр бир ғор бўлиб, оғзи тош билан ёпилган эди. 39 Исо:
— Тошни олиб ташланглар! — деди. Марҳумнинг синглиси Марта Унга деди:
— Ҳазрат, жасад ҳидланиб қолган–ку! Ахир, қабрга қўйилганига тўрт кун бўлди!
40 — Агар ишонсанг, Худонинг улуғворлигини кўрасан, деб сенга айтмаганмидим?! — деди Исо.
41 Тошни олиб ташладилар. Исо эса осмонга кўз тикиб, деди:
— Эй Ота! Мени эшитганинг учун Сенга шукурлар айтаман. 42 Сен Мени доимо эшитишингни биламан. Лекин бу сўзларни шу ерда турган халқ учун айтяпман, токи Мени Сен юборганингга улар ишонсин.
43 Шундай деди–ю, баланд овоз билан хитоб қилди:
— Лазар, ташқарига чиқ!
44 Шу пайт қўлу оёқлари кафанланган, юзи рўмол билан ўралган марҳум чиқиб келди.
— Кафанини ечинглар, уни қўйиб юборинглар, — деди Исо одамларга.
Исони ўлдириш режаси
45 Марямни йўқлагани келган одамларнинг кўпчилиги Исонинг қилган ишини кўриб, Унга ишонишди. 46 Аммо баъзилари фарзийларнинг олдига бориб, Исонинг қилганларини айтиб беришди.
47 Шундан кейин бош руҳонийлар ва фарзийлар Олий кенгаш чақириб, дейишди:
— Нима қиламиз? Бу Одам жуда кўп мўъжизали аломатлар кўрсатиб юрибди–ку! 48 Буни давом этишига йўл қўйсак, ҳамма Унга ишониб кетади. Римликлар келиб, Маъбадимизни ҳам, халқимизни ҳам хонавайрон қиладилар.
49 Улардан бири, ўша йили олий руҳоний бўлган Каяфас сўз олди:
— Сизлар ҳеч нарсани билмайсизлар! 50 Бутун халқ ҳалок бўлгандан кўра, битта одамнинг халқ учун ўлиши ўзингиз учун яхшироқ–ку! Наҳотки буни тушунмасангизлар?!
51 Бу сўзларни у ўзидан–ўзи айтмаган эди. Балки ўша йили олий руҳоний сифатида Исонинг халқ учун ўлишини башорат қилган эди. 52 Исо нафақат яҳудий халқи учун, балки Худонинг тарқоқ бўлган ҳамма фарзандларини бирлаштириш учун ўлиши керак эди.
53 Шундай қилиб, ўша кундан бошлаб, Исони ўлдиришга тил бириктирдилар. 54 Исо эса энди яҳудийлар орасида очиқчасига юрмайдиган бўлди. У чўл яқинидаги Эфрайим шаҳрига бориб, Ўз шогирдлари билан ўша ерда қолди.
55 Яҳудийларнинг Фисиҳ байрами яқинлашаётган эди. Мамлакатнинг ҳамма томонидан одамлар байрамдан олдин покланиш учун Қуддусга боришди. 56 Шу вақтда Исони изладилар. Маъбадда йиғилиб турганлар ўзаро: “Нима деб ўйлайсизлар? У байрамга келадими?” деб сўрашди. 57 Бош руҳонийлар ва фарзийлар эса Исони қўлга олмоқчи бўлиб, шундай буйруқ берган эдилар: “Ким Исонинг қаердалигини билиб қолса, хабар қилсин.”
