2–BOB
Dovudning Sulaymonga vasiyati
1 Dovudning umri oxirlab borayotgan edi. U oʻgʻli Sulaymonga shunday deb vasiyat qildi:
2 — Endi mening ham umrim oxirlab boryapti. Sen qatʼiy irodali, mardonavor boʻl. 3 Egang Xudo qoʻygan talablarni bajar. Musoning Tavrot kitobida yozilganiday, Uning yoʻlidan yurib, farmon va amrlariga, qonun–qoidalari va shartlariga rioya qil. Shunda nima qilsang ham, qayerga borsang ham, har doim baraka topasan. 4 Egamiz men haqimda aytgan mana bu vaʼdasini ado etadi: “Agar oʻgʻillaring Mening oldimda oʻz yoʻllaridan adashmay, butun qalbi bilan, jonu dili bilan sodiq boʻlib yursalar, sening naslingdan boʻlgan erkak zoti to abad Isroil taxtida oʻtiradi.” 5 Yana Zeruya oʻgʻli Yoʻab menga nima qilganini sen bilasan. U Isroilning ikkita lashkarboshisini — Nar oʻgʻli Abnur bilan Eter oʻgʻli Emosani oʻldirib, tinchlik paytida urush davridagiday qon toʻkdi . Chorigʻidan tortib, beligacha urushdagiday qonga bulgʻandi. 6 Yoʻab ajalidan besh kun burun oʻlsin, oʻliklar diyoriga tinchgina kirmasin. Shunga aqlingni ishlat. 7 Giladlik Borzulayning oʻgʻillariga sadoqatli boʻl. Ular sening dasturxoningdan taom yeydiganlar orasida boʻlsin. Chunki men akang Absalomdan qochib yurganimda, ular mening oldimda hoziru nozir boʻlishdi . 8 Esingda boʻlsin: yoningda Benyamin qabilasidan Boxurimlik Gera oʻgʻli Shimax ham bor. Moxanayimga qochib oʻtayotganimda, u meni yomon qargʻagan edi . Lekin keyinroq u meni kutib olish uchun Iordan daryosi boʻyiga chiqdi. Men Egamiz nomi bilan ont ichib, unga: “Seni oʻldirmayman”, degan edim . 9 Lekin sen uni aybsiz deb bilma. Sen aqlli odamsan, nima qilishni oʻzing bilasan. U qarib qolgan boʻlsa ham, oʻldirilishi kerak.
Dovudning oʻlimi
10 Nihoyat, Dovud olamdan oʻtib, Dovud qalʼasida, ota–bobolari yoniga dafn qilindi. 11 Dovud Isroilda qirq yil shohlik qildi: shundan yetti yili Xevronda, oʻttiz uch yili Quddusda oʻtdi. 12 Shunday qilib, Sulaymon otasi Dovud oʻrniga taxtga oʻtirdi. Uning shohligi mustahkam boʻldi.
Odoniyoning oʻlimi
13 Xaggitning oʻgʻli Odoniyo Sulaymonning onasi Botsheva huzuriga keldi.
— Tinchlikmi, bu yerga yaxshilik bilan keldingmi? — deb soʻradi Botsheva.
— Ha, yaxshilik bilan, — dedi Odoniyo. 14 — Sizda gapim bor edi.
— Gapiraver, — dedi Botsheva.
15 Odoniyo gap boshladi:
— Yaxshi bilasiz, men shoh boʻlishim kerak edi . Butun Isroil xalqi menga, boʻlajak shoh, deb koʻz tikib turgan edi. Lekin shohlik qoʻldan ketdi, Egamizning xohishi bilan ukamga nasib qilgan ekan. 16 Endi sizdan bir oʻtinchim bor, faqat yoʻq demang.
— Gapir, — dedi Botsheva.
17 — Iltimosim shuki, — dedi Odoniyo, — shoh Sulaymon bilan gaplashsangiz, Shunamlik Obishani menga xotinlikka bersa. Siz aytsangiz, yoʻq demaydi.
18 — Yaxshi, men shohga sen toʻgʻringda aytib koʻray–chi, — dedi Botsheva.
19 Botsheva, Odoniyo haqida gaplashay deb, shoh Sulaymon huzuriga ketdi. Shoh unga peshvoz chiqib, taʼzim qildi, keyin yana taxtiga oʻtirdi. Shohning onasi uchun ham taxt qoʻyib berishdi. Botsheva shohning oʻng tomoniga oʻtirdi.
20 — Senga bitta kichkinagina iltimosim bor, qaytarmagin, — dedi Botsheva.
— Soʻrang, onajon, tilagingiz bajo boʻlar, — dedi shoh.
21 — Shunamlik Obishani akang Odoniyoga xotinlikka bersang, — dedi Botsheva.
22 Sulaymon kinoyali ohangda onasiga dedi:
— Nimaga Odoniyo uchun siz faqat Shunamlik Obishani soʻrayapsiz? Odoniyo akam boʻlgandan keyin, u uchun shohlikni ham soʻrayvering. Axir, ruhoniy Abuatar, Zeruya oʻgʻli Yoʻab uning tarafini olishlarini bilasiz–ku!
23 Shoh Sulaymon Egamiz nomi bilan ont ichib, shunday dedi:
— Agar Odoniyoni shu gapi uchun oʻldirmasam, Xudo meni har qanday jazoga mubtalo qilsin, undan ham battarrogʻiga duchor qilsin. 24 Otam Dovudning taxtiga meni oʻtqazib, kuch–qudratimni oshirgan va Oʻzi aytganiday, mening sulolamni yaratgan Xudo shohid! Odoniyo shu bugunoq oʻldiriladi!
25 Shoh Sulaymon Binayoni joʻnatdi. Binayo Odoniyoni oʻldirdi.
Abuatarning badargʻa qilinishi va Yoʻabning oʻldirilishi
26 Ruhoniy Abuatarga esa Sulaymon shu gaplarni aytdi:
— Sen Onotoʻtga — oʻzingning yeringga joʻnab qol! Sen aslida oʻlimga loyiqsan! Lekin sen otam Dovudning oldida Egamiz Rabbiyning Sandigʻini olib borgan eding, otam bilan birga har narsaga bardosh bergan eding. Shuning uchun hozir seni oʻldirmayman!
27 Sulaymon Abuatarni Egamizning ruhoniyligidan mahrum qildi. Shunday qilib, Egamizning Shiloʻda Elax xonadoni haqida aytgan soʻzlari bajo boʻldi .
28 Bu xabarni Yoʻab ham eshitdi. Absalomga ergashmagan boʻlsa ham, Odoniyo isyon koʻtarganda, Yoʻab unga qoʻshilgan edi. Odoniyoning oʻlimi haqida eshitgan Yoʻab Egamizning Muqaddas chodiriga qochib bordi va qurbongohning burchagidan ushlab oldi . 29 “Yoʻab Egamizning Chodiriga qochib ketibdi, qurbongoh yonida ekan” degan xabarni Sulaymonga yetkazishdi. Sulaymon oʻsha zahoti Binayoni joʻnatib: “Bor, uni oʻldirib kel”, deb buyurdi. 30 Binayo Egamizning Chodiriga kelib, Yoʻabga: “Shohimiz seni, Chodirdan chiqsin, deyaptilar”, deb xabar berdi. Yoʻab esa: “Yoʻq, men shu yerda oʻlishni istayman”, deb javob qildi. Binayo: “Yoʻab menga shunday–shunday dedi”, deb shohga yetkazdi. 31 Shoh Binayoga:
— U nima degan boʻlsa, aytganini qil, — dedi, — uni oʻldirib, dafn qil, toki Yoʻab toʻkkan begunoh qonlarning javobgarligi mening va otam xonadonining gardanida qolmasin. 32 Egamiz uning qonini oʻzining boshiga yetkazsin. U otam Dovudga bildirmasdan, ikkita solih, oʻziga qaraganda yaxshi insonni oʻldirgan edi. Ulardan biri Isroil lashkarboshisi Nar oʻgʻli Abnur, ikkinchisi esa Yahudo lashkarboshisi Eter oʻgʻli Emosa edi. 33 Ikkovining qoni to abad Yoʻabning gardanida, uning nasli gardanida qolsin. Egamiz Dovudni, uning naslini, xonadonini va toj–taxtini to abad salomat qilsin!
34 Soʻng Binayo borib, Yoʻabni ham oʻldirdi. Yoʻab choʻl yaqinidagi oʻz uyida dafn qilindi. 35 Shoh Sulaymon Yoʻabning oʻrniga Binayoni lashkarboshi, Abuatarning oʻrniga Zodoʻxni ruhoniy qilib tayinladi.
Shimaxning oʻlimi
36 Shundan soʻng shoh odam yuborib, Shimaxni chaqirtirib keldi va unga shunday dedi:
— Quddusda oʻzingga bir uy qur va oʻsha yerda oʻtir. U yerdan hech qayerga chiqma. 37 Shuni bilib qoʻyki, oʻsha yerdan chiqib, Qidron soyligidan oʻtsang, oʻsha kuniyoq oʻliming muqarrardir. Oʻzingning boshingni oʻzing yeysan.
38 — Xoʻp boʻladi, shoh hazratlari, gapingiz toʻgʻri, — dedi Shimax shohga. — Nima buyursalar, men, qulingiz, bajo aylarman.
Shunday qilib, Shimax uzoq vaqt Quddusda yashab qoldi.
39 Lekin oradan uch yil oʻtib, bir voqea yuz berdi: Shimaxning ikki quli Gat shohi Oxishning yoniga qochib ketdi. Shoh Oxish Maxo deganning oʻgʻli edi. Shimaxga: “Qullaring Gatda ekan”, deb xabar berdilar. 40 Shimax eshagini egarladi va qullarini izlab Gatga — Oxish huzuriga yoʻl oldi. U yerga borib, qullarini qaytarib olib keldi. 41 Shundan keyin Sulaymonga: “Shimax Quddusdan Gatga borib, yana qaytib kelibdi”, deb xabar berdilar. 42 Shoh Shimaxni chaqirtirib kelib, unga shunday dedi:
— Senga: “Bilib qoʻy, Quddusdan chiqib, biror yerga borgan kuningoq oʻlishing muqarrar”, deb Egamiz nomi bilan ont ichdirib, qattiq ogohlantirmaganmidim?! Sen esa: “Xoʻp boʻladi! Gapingiz toʻgʻri” degan eding. 43 Nega Egamizga ichgan ontingga va mening amrimga itoat qilmading?
44 Shoh yana Shimaxga aytdi:
— Otam Dovudga qilgan yomonliklaringni oʻzing bilasan, yuragingda muhrlanib qolgan. Qilgan yomonliklaring uchun senga Egamizdan qaytsin! 45 Shoh Sulaymon esa Egamizning marhamatidan bahramand boʻlsin, Dovudning toj–taxti Egamizning oldida to abad mustahkam tursin!
46 Soʻng shoh Sulaymon Binayoga amr berdi, u chiqiboq, Shimaxni oʻldirdi. Shunday qilib, Sulaymonning shohligi xavf–xatardan xoli boʻlib, mustahkamlandi.
2–БОБ
Довуднинг Сулаймонга васияти
1 Довуднинг умри охирлаб бораётган эди. У ўғли Сулаймонга шундай деб васият қилди:
2 — Энди менинг ҳам умрим охирлаб боряпти. Сен қатъий иродали, мардонавор бўл. 3 Эганг Худо қўйган талабларни бажар. Мусонинг Таврот китобида ёзилганидай, Унинг йўлидан юриб, фармон ва амрларига, қонун–қоидалари ва шартларига риоя қил. Шунда нима қилсанг ҳам, қаерга борсанг ҳам, ҳар доим барака топасан. 4 Эгамиз мен ҳақимда айтган мана бу ваъдасини адо этади: “Агар ўғилларинг Менинг олдимда ўз йўлларидан адашмай, бутун қалби билан, жону дили билан содиқ бўлиб юрсалар, сенинг наслингдан бўлган эркак зоти то абад Исроил тахтида ўтиради.” 5 Яна Зеруя ўғли Йўаб менга нима қилганини сен биласан. У Исроилнинг иккита лашкарбошисини — Нар ўғли Абнур билан Этер ўғли Эмосани ўлдириб, тинчлик пайтида уруш давридагидай қон тўкди . Чориғидан тортиб, белигача урушдагидай қонга булғанди. 6 Йўаб ажалидан беш кун бурун ўлсин, ўликлар диёрига тинчгина кирмасин. Шунга ақлингни ишлат. 7 Гиладлик Борзулайнинг ўғилларига садоқатли бўл. Улар сенинг дастурхонингдан таом ейдиганлар орасида бўлсин. Чунки мен аканг Абсаломдан қочиб юрганимда, улар менинг олдимда ҳозиру нозир бўлишди . 8 Эсингда бўлсин: ёнингда Бенямин қабиласидан Бохуримлик Гера ўғли Шимах ҳам бор. Моханайимга қочиб ўтаётганимда, у мени ёмон қарғаган эди . Лекин кейинроқ у мени кутиб олиш учун Иордан дарёси бўйига чиқди. Мен Эгамиз номи билан онт ичиб, унга: “Сени ўлдирмайман”, деган эдим . 9 Лекин сен уни айбсиз деб билма. Сен ақлли одамсан, нима қилишни ўзинг биласан. У қариб қолган бўлса ҳам, ўлдирилиши керак.
Довуднинг ўлими
10 Ниҳоят, Довуд оламдан ўтиб, Довуд қалъасида, ота–боболари ёнига дафн қилинди. 11 Довуд Исроилда қирқ йил шоҳлик қилди: шундан етти йили Хевронда, ўттиз уч йили Қуддусда ўтди. 12 Шундай қилиб, Сулаймон отаси Довуд ўрнига тахтга ўтирди. Унинг шоҳлиги мустаҳкам бўлди.
Одониёнинг ўлими
13 Хаггитнинг ўғли Одониё Сулаймоннинг онаси Ботшева ҳузурига келди.
— Тинчликми, бу ерга яхшилик билан келдингми? — деб сўради Ботшева.
— Ҳа, яхшилик билан, — деди Одониё. 14 — Сизда гапим бор эди.
— Гапиравер, — деди Ботшева.
15 Одониё гап бошлади:
— Яхши биласиз, мен шоҳ бўлишим керак эди . Бутун Исроил халқи менга, бўлажак шоҳ, деб кўз тикиб турган эди. Лекин шоҳлик қўлдан кетди, Эгамизнинг хоҳиши билан укамга насиб қилган экан. 16 Энди сиздан бир ўтинчим бор, фақат йўқ деманг.
— Гапир, — деди Ботшева.
17 — Илтимосим шуки, — деди Одониё, — шоҳ Сулаймон билан гаплашсангиз, Шунамлик Обишани менга хотинликка берса. Сиз айтсангиз, йўқ демайди.
18 — Яхши, мен шоҳга сен тўғрингда айтиб кўрай–чи, — деди Ботшева.
19 Ботшева, Одониё ҳақида гаплашай деб, шоҳ Сулаймон ҳузурига кетди. Шоҳ унга пешвоз чиқиб, таъзим қилди, кейин яна тахтига ўтирди. Шоҳнинг онаси учун ҳам тахт қўйиб беришди. Ботшева шоҳнинг ўнг томонига ўтирди.
20 — Сенга битта кичкинагина илтимосим бор, қайтармагин, — деди Ботшева.
— Сўранг, онажон, тилагингиз бажо бўлар, — деди шоҳ.
21 — Шунамлик Обишани аканг Одониёга хотинликка берсанг, — деди Ботшева.
22 Сулаймон кинояли оҳангда онасига деди:
— Нимага Одониё учун сиз фақат Шунамлик Обишани сўраяпсиз? Одониё акам бўлгандан кейин, у учун шоҳликни ҳам сўрайверинг. Ахир, руҳоний Абуатар, Зеруя ўғли Йўаб унинг тарафини олишларини биласиз–ку!
23 Шоҳ Сулаймон Эгамиз номи билан онт ичиб, шундай деди:
— Агар Одониёни шу гапи учун ўлдирмасам, Худо мени ҳар қандай жазога мубтало қилсин, ундан ҳам баттарроғига дучор қилсин. 24 Отам Довуднинг тахтига мени ўтқазиб, куч–қудратимни оширган ва Ўзи айтганидай, менинг сулоламни яратган Худо шоҳид! Одониё шу бугуноқ ўлдирилади!
25 Шоҳ Сулаймон Бинаёни жўнатди. Бинаё Одониёни ўлдирди.
Абуатарнинг бадарға қилиниши ва Йўабнинг ўлдирилиши
26 Руҳоний Абуатарга эса Сулаймон шу гапларни айтди:
— Сен Онотўтга — ўзингнинг ерингга жўнаб қол! Сен аслида ўлимга лойиқсан! Лекин сен отам Довуднинг олдида Эгамиз Раббийнинг Сандиғини олиб борган эдинг, отам билан бирга ҳар нарсага бардош берган эдинг. Шунинг учун ҳозир сени ўлдирмайман!
27 Сулаймон Абуатарни Эгамизнинг руҳонийлигидан маҳрум қилди. Шундай қилиб, Эгамизнинг Шилўда Элах хонадони ҳақида айтган сўзлари бажо бўлди .
28 Бу хабарни Йўаб ҳам эшитди. Абсаломга эргашмаган бўлса ҳам, Одониё исён кўтарганда, Йўаб унга қўшилган эди. Одониёнинг ўлими ҳақида эшитган Йўаб Эгамизнинг Муқаддас чодирига қочиб борди ва қурбонгоҳнинг бурчагидан ушлаб олди . 29 “Йўаб Эгамизнинг Чодирига қочиб кетибди, қурбонгоҳ ёнида экан” деган хабарни Сулаймонга етказишди. Сулаймон ўша заҳоти Бинаёни жўнатиб: “Бор, уни ўлдириб кел”, деб буюрди. 30 Бинаё Эгамизнинг Чодирига келиб, Йўабга: “Шоҳимиз сени, Чодирдан чиқсин, деяптилар”, деб хабар берди. Йўаб эса: “Йўқ, мен шу ерда ўлишни истайман”, деб жавоб қилди. Бинаё: “Йўаб менга шундай–шундай деди”, деб шоҳга етказди. 31 Шоҳ Бинаёга:
— У нима деган бўлса, айтганини қил, — деди, — уни ўлдириб, дафн қил, токи Йўаб тўккан бегуноҳ қонларнинг жавобгарлиги менинг ва отам хонадонининг гарданида қолмасин. 32 Эгамиз унинг қонини ўзининг бошига етказсин. У отам Довудга билдирмасдан, иккита солиҳ, ўзига қараганда яхши инсонни ўлдирган эди. Улардан бири Исроил лашкарбошиси Нар ўғли Абнур, иккинчиси эса Яҳудо лашкарбошиси Этер ўғли Эмоса эди. 33 Икковининг қони то абад Йўабнинг гарданида, унинг насли гарданида қолсин. Эгамиз Довудни, унинг наслини, хонадонини ва тож–тахтини то абад саломат қилсин!
34 Сўнг Бинаё бориб, Йўабни ҳам ўлдирди. Йўаб чўл яқинидаги ўз уйида дафн қилинди. 35 Шоҳ Сулаймон Йўабнинг ўрнига Бинаёни лашкарбоши, Абуатарнинг ўрнига Зодўхни руҳоний қилиб тайинлади.
Шимахнинг ўлими
36 Шундан сўнг шоҳ одам юбориб, Шимахни чақиртириб келди ва унга шундай деди:
— Қуддусда ўзингга бир уй қур ва ўша ерда ўтир. У ердан ҳеч қаерга чиқма. 37 Шуни билиб қўйки, ўша ердан чиқиб, Қидрон сойлигидан ўтсанг, ўша куниёқ ўлиминг муқаррардир. Ўзингнинг бошингни ўзинг ейсан.
38 — Хўп бўлади, шоҳ ҳазратлари, гапингиз тўғри, — деди Шимах шоҳга. — Нима буюрсалар, мен, қулингиз, бажо айларман.
Шундай қилиб, Шимах узоқ вақт Қуддусда яшаб қолди.
39 Лекин орадан уч йил ўтиб, бир воқеа юз берди: Шимахнинг икки қули Гат шоҳи Охишнинг ёнига қочиб кетди. Шоҳ Охиш Махо деганнинг ўғли эди. Шимахга: “Қулларинг Гатда экан”, деб хабар бердилар. 40 Шимах эшагини эгарлади ва қулларини излаб Гатга — Охиш ҳузурига йўл олди. У ерга бориб, қулларини қайтариб олиб келди. 41 Шундан кейин Сулаймонга: “Шимах Қуддусдан Гатга бориб, яна қайтиб келибди”, деб хабар бердилар. 42 Шоҳ Шимахни чақиртириб келиб, унга шундай деди:
— Сенга: “Билиб қўй, Қуддусдан чиқиб, бирор ерга борган кунингоқ ўлишинг муқаррар”, деб Эгамиз номи билан онт ичдириб, қаттиқ огоҳлантирмаганмидим?! Сен эса: “Хўп бўлади! Гапингиз тўғри” деган эдинг. 43 Нега Эгамизга ичган онтингга ва менинг амримга итоат қилмадинг?
44 Шоҳ яна Шимахга айтди:
— Отам Довудга қилган ёмонликларингни ўзинг биласан, юрагингда муҳрланиб қолган. Қилган ёмонликларинг учун сенга Эгамиздан қайтсин! 45 Шоҳ Сулаймон эса Эгамизнинг марҳаматидан баҳраманд бўлсин, Довуднинг тож–тахти Эгамизнинг олдида то абад мустаҳкам турсин!
46 Сўнг шоҳ Сулаймон Бинаёга амр берди, у чиқибоқ, Шимахни ўлдирди. Шундай қилиб, Сулаймоннинг шоҳлиги хавф–хатардан холи бўлиб, мустаҳкамланди.
