10–BOB
Axab xonadoni oʻldiriladi
1 Axabning Samariya shahrida yetmishta oʻgʻli bor edi. Yohu Samariyadagi oqsoqollarga va Axab oʻgʻillarining murabbiylariga hamda Yizril beklariga shu mazmunda maktub yozib yubordi:
2 “Shohingizning oʻgʻillari sizlar bilan birga turibdilar, jang aravalaringiz, otlaringiz va qurol–yarogʻlaringiz ham bor, oʻzlaringiz mustahkam shaharda yashaysizlar. Ushbu maktub sizlarga yetib borishi bilanoq, 3 hukmdoringiz oʻgʻillaridan eng munosibini tanlab olib, otasining oʻrniga taxtga oʻtqazinglar va hukmdoringizning xonadonini himoya qilish uchun men bilan jang qilishga tayyorlaninglar.”
4 Ammo Samariyadagilar juda qoʻrqib ketdilar:
— Yohuga ikkita shoh bardosh berolmadi–yu, biz qanday qilib bardosh berardik?! — deyishdi ular. 5 Shundan keyin bosh vazir, shahar hokimi, oqsoqollar, Axab oʻgʻillarining murabbiylari Yohuga shunday xabar berishdi: “Biz hech kimni shoh qilmaymiz. Biz sizning qullaringizmiz, nima buyursangiz, shuni ijro qilarmiz, sizga nima maʼqul boʻlsa, shuni qiling.”
6 Yohu esa ularga ikkinchi marta shu mazmunda maktub yozdi: “Agar sizlar men tarafda boʻlib, menga itoat etishga tayyor boʻlsangizlar, hukmdoringiz oʻgʻillarining boshlarini olib, ertaga shu paytda Yizrilga, mening huzurimga keltiringlar.” Shohning yetmishta oʻgʻli boʻlib, ularni shaharning eng aslzodalari tarbiya qilayotgan edilar. 7 Maktub aslzodalarning qoʻliga tekkach, ular shoh oʻgʻillarini ushlab, hammalarini — yetmish kishini boʻgʻizladilar, ularning boshlarini savatga solib, Yizrilga, Yohuning huzuriga joʻnatdilar.
8 Xabarchi Yohuga: “Ular shoh oʻgʻillarining boshlarini olib keldilar”, dedi. Yohu: “Kallalarni darvoza oldiga ikki toʻp qilib taxlanglar, ertalabgacha oʻsha yerda qolsin”, dedi.
9 Ertasiga ertalab Yohu xalqning oldiga chiqib gapirdi:
— Oʻz hukmdorimga qarshi men isyon koʻtarib, uni oʻldirdim. Sizlar aybdor emassizlar. Lekin mana bu odamlarni kim oʻldirdi? 10 Shuni bilib qoʻyinglarki, Egamizning Axab xonadoni toʻgʻrisida aytgan bironta soʻzi ijrosiz qolmaydi. Egamiz Oʻz quli Ilyos orqali aytgan soʻzini bajo qildi .
11 Soʻngra Yohu Yizrilda Axab xonadonining qolgan–qutganini, uning hamma aʼyonlarini, yaqinlarini, ruhoniylarini oʻldirdi. Shunday qilib, Axabning bironta ham odami tirik qolmadi.
Shoh Oxoziyoning qarindoshlari oʻldiriladi
12 Shundan keyin Yohu Yizrildan Samariya tomon yoʻlga chiqdi. U yoʻlda choʻponlarga qarashli Bayt–Akad degan joyda 13 Yahudo shohi Oxoziyoning qarindoshlari bilan uchrashib qoldi va ulardan: “Sizlar kimsizlar?” deb soʻradi.
— Biz Oxoziyoning qarindoshlarimiz, — deyishdi ular. — Shohning oilasidan va malika Izabelning oʻgʻillaridan xabar olgani ketyapmiz.
14 — Bularni tiriklayin ushlanglar! — deb buyurdi Yohu odamlariga. Ularni tiriklayin ushlab hammalarini — qirq ikkita odamni Bayt–Akad sardobasi yonida boʻgʻizladilar. Ulardan birortasini ham tirik qoldirmadilar.
Axabning boshqa qarindoshlari oʻldiriladi
15 Yohu u yerdan joʻnab ketdi. Yoʻlda unga peshvoz chiqqan Yohunadav bilan uchrashib qoldi. Yohunadav Raxav degan odamning oʻgʻli edi. Yohu u bilan salomlashib:
— Senga mening niyatim xolis, sening niyating ham xolismi? — deb soʻradi.
— Shunday, — deb javob berdi Yohunadav.
— Unday boʻlsa, qoʻlingni ber, — dedi Yohu. Yohunadav qoʻlini uzatdi. Yohu uni yoniga — aravasiga oldi.
16 — Men bilan yur, men Egamiz uchun qanchalik jon kuydirishimni koʻrib qoʻy, — dedi Yohu unga. Soʻngra uni aravasida Samariyaga olib ketdi. 17 Yohu Samariyaga yetib kelgach, Egamiz Ilyos orqali aytganiday, Axabning u yerdagi qolgan–qutgan qarindoshlarini bitta qoʻymay oʻldirdi.
Baalga sigʻinganlar oʻldiriladi
18 Yohu jamiki xalqni toʻplab, ularga aytdi:
— Axab Baalga unchalik sigʻinmas edi, men esa Baalga chin dildan sigʻinaman. 19 Endi mening oldimga Baalning hamma paygʻambarlarini chaqirib kelinglar, hech kim kelmay qolmasin, chunki men Baalga juda katta qurbonlik qilaman, kelmaganlar oʻldiriladi.
Aslida Yohu Baalga sigʻinganlarni oʻldirish maqsadida bir hiyla oʻylayotgan edi.
20 — Baalga bagʻishlangan bayram yigʻini boʻlishini tayinlanglar, — dedi Yohu.
Bu toʻgʻrida eʼlon qildilar. 21 Yohu butun Isroil boʻylab xabar joʻnatgan edi, Baalga sajda qiluvchilarning hammasi keldi, birontasi ham kelmay qolmadi. Hamma Baalning uyiga kirdi. Baalning uyi liq toʻldi. 22 Yohu muqaddas liboslarni saqlovchi xizmatkorga:
— Baalga sigʻinadiganlarning hammasiga liboslar keltir, — deb amr berdi.
Xizmatkor har biriga libos keltirdi. 23 Shu payt Yohu Yohunadav bilan birga Baalning uyiga kirdi–da, sajda qiluvchilarga:
— Atrofingizga yaxshilab qarang, — dedi. — Orangizda Egamizga xizmat qiladiganlardan hech kim boʻlmasin, bu yerda faqat Baalga sajda qiluvchilar boʻlsin.
24 Shundan keyin Yohu bilan Yohunadav kuydiriladigan va boshqa qurbonliklarni keltira boshladilar. Bundan oldin esa Yohu Baalning uyi atrofiga sakson kishini qoʻyib, ularga shunday amr bergan edi: “Qoʻlingizga mana bu odamlarni topshiryapman. Bulardan birortasi ham qochib qolmasin. Kim qochishiga yoʻl qoʻysa, boshi bilan javob beradi.”
25 Yohu qurbonliklarni kuydirib boʻlishi bilanoq qoʻriqchilarga va lashkarboshilarga: “Ichkariga kirib, hammani oʻldiringlar, birortasi ham qochib ketmasin!” — deb buyruq berdi. Qoʻriqchilar va lashkarboshilar hammasini qilich damidan oʻtkazib, jasadlarini tashqariga otdilar. Soʻngra Baalning uyidagi ichkari xonaga kirib, 26 u yerdagi butsimon ustunlarni tashqariga olib chiqib, yoqib yubordilar. 27 Baalga atalgan toshni sindirdilar, uyini vayron qildilar. Xalq bu joyni hojatxonaga aylantirdi. Oʻsha joy bugungacha hojatxona boʻlib qolgan.
28 Shunday qilib, Yohu Isroil yerida Baalga sajda qilishga barham berdi. 29 Biroq Yohu Isroil xalqini gunohga botirgan Nabat oʻgʻli Yeribom qilgan gunohlarga ergashdi, yaʼni Baytil va Dandagi oltin buzoqlarga sajda qilishdan u qaytmadi.
30 Egamiz Yohuga:
— Mening oldimda toʻgʻri ish qilib muvaffaqiyat qozonding, — dedi. — Axab xonadoniga qarshi Men nima istagan boʻlsam, hammasini qilding. Buning uchun sening nasling toʻrtinchi avlodigacha Isroil taxtida oʻtiradi.
31 Ammo Yohu Isroil xalqining Xudosi — Egamizning qonunlariga butun qalbi bilan itoat qilmadi, Isroil xalqini gunohga botirgan Yeribom qilgan gunohlarga ergashdi.
Yohuning oʻlimi
32-33 Oʻsha paytda Egamiz Isroil yerlarini parchalab, kichraytira boshladi.
Oram shohi Xazayil Iordan daryosining sharqida Gad, Ruben, Manashe qabilalari yashaydigan butun Gilad yerlarini, Arnon soyligidagi Aror shahridan Gilad va Bashan oʻlkalariga qadar boʻlgan jamiki Isroil yerlarini bosib oldi.
34 Yohuning boshqa ishlari, butun faoliyati va qahramonliklari haqida “Isroil shohlari tarixi” kitobida yozilgan. 35 Yohu olamdan oʻtdi. U Samariyada ota–bobolari yoniga dafn qilindi. Uning oʻrniga oʻgʻli Yohuxoz shoh boʻldi. 36 Yohu Samariyada yigirma sakkiz yil Isroilga hukmronlik qildi.
10–БОБ
Ахаб хонадони ўлдирилади
1 Ахабнинг Самария шаҳрида етмишта ўғли бор эди. Ёҳу Самариядаги оқсоқолларга ва Ахаб ўғилларининг мураббийларига ҳамда Йизрил бекларига шу мазмунда мактуб ёзиб юборди:
2 “Шоҳингизнинг ўғиллари сизлар билан бирга турибдилар, жанг араваларингиз, отларингиз ва қурол–яроғларингиз ҳам бор, ўзларингиз мустаҳкам шаҳарда яшайсизлар. Ушбу мактуб сизларга етиб бориши биланоқ, 3 ҳукмдорингиз ўғилларидан энг муносибини танлаб олиб, отасининг ўрнига тахтга ўтқазинглар ва ҳукмдорингизнинг хонадонини ҳимоя қилиш учун мен билан жанг қилишга тайёрланинглар.”
4 Аммо Самариядагилар жуда қўрқиб кетдилар:
— Ёҳуга иккита шоҳ бардош беролмади–ю, биз қандай қилиб бардош берардик?! — дейишди улар. 5 Шундан кейин бош вазир, шаҳар ҳокими, оқсоқоллар, Ахаб ўғилларининг мураббийлари Ёҳуга шундай хабар беришди: “Биз ҳеч кимни шоҳ қилмаймиз. Биз сизнинг қулларингизмиз, нима буюрсангиз, шуни ижро қилармиз, сизга нима маъқул бўлса, шуни қилинг.”
6 Ёҳу эса уларга иккинчи марта шу мазмунда мактуб ёзди: “Агар сизлар мен тарафда бўлиб, менга итоат этишга тайёр бўлсангизлар, ҳукмдорингиз ўғилларининг бошларини олиб, эртага шу пайтда Йизрилга, менинг ҳузуримга келтиринглар.” Шоҳнинг етмишта ўғли бўлиб, уларни шаҳарнинг энг аслзодалари тарбия қилаётган эдилар. 7 Мактуб аслзодаларнинг қўлига теккач, улар шоҳ ўғилларини ушлаб, ҳаммаларини — етмиш кишини бўғизладилар, уларнинг бошларини саватга солиб, Йизрилга, Ёҳунинг ҳузурига жўнатдилар.
8 Хабарчи Ёҳуга: “Улар шоҳ ўғилларининг бошларини олиб келдилар”, деди. Ёҳу: “Каллаларни дарвоза олдига икки тўп қилиб тахланглар, эрталабгача ўша ерда қолсин”, деди.
9 Эртасига эрталаб Ёҳу халқнинг олдига чиқиб гапирди:
— Ўз ҳукмдоримга қарши мен исён кўтариб, уни ўлдирдим. Сизлар айбдор эмассизлар. Лекин мана бу одамларни ким ўлдирди? 10 Шуни билиб қўйингларки, Эгамизнинг Ахаб хонадони тўғрисида айтган биронта сўзи ижросиз қолмайди. Эгамиз Ўз қули Илёс орқали айтган сўзини бажо қилди .
11 Сўнгра Ёҳу Йизрилда Ахаб хонадонининг қолган–қутганини, унинг ҳамма аъёнларини, яқинларини, руҳонийларини ўлдирди. Шундай қилиб, Ахабнинг биронта ҳам одами тирик қолмади.
Шоҳ Охозиёнинг қариндошлари ўлдирилади
12 Шундан кейин Ёҳу Йизрилдан Самария томон йўлга чиқди. У йўлда чўпонларга қарашли Байт–Акад деган жойда 13 Яҳудо шоҳи Охозиёнинг қариндошлари билан учрашиб қолди ва улардан: “Сизлар кимсизлар?” деб сўради.
— Биз Охозиёнинг қариндошларимиз, — дейишди улар. — Шоҳнинг оиласидан ва малика Изабелнинг ўғилларидан хабар олгани кетяпмиз.
14 — Буларни тириклайин ушланглар! — деб буюрди Ёҳу одамларига. Уларни тириклайин ушлаб ҳаммаларини — қирқ иккита одамни Байт–Акад сардобаси ёнида бўғизладилар. Улардан бирортасини ҳам тирик қолдирмадилар.
Ахабнинг бошқа қариндошлари ўлдирилади
15 Ёҳу у ердан жўнаб кетди. Йўлда унга пешвоз чиққан Ёҳунадав билан учрашиб қолди. Ёҳунадав Рахав деган одамнинг ўғли эди. Ёҳу у билан саломлашиб:
— Сенга менинг ниятим холис, сенинг ниятинг ҳам холисми? — деб сўради.
— Шундай, — деб жавоб берди Ёҳунадав.
— Ундай бўлса, қўлингни бер, — деди Ёҳу. Ёҳунадав қўлини узатди. Ёҳу уни ёнига — аравасига олди.
16 — Мен билан юр, мен Эгамиз учун қанчалик жон куйдиришимни кўриб қўй, — деди Ёҳу унга. Сўнгра уни аравасида Самарияга олиб кетди. 17 Ёҳу Самарияга етиб келгач, Эгамиз Илёс орқали айтганидай, Ахабнинг у ердаги қолган–қутган қариндошларини битта қўймай ўлдирди.
Баалга сиғинганлар ўлдирилади
18 Ёҳу жамики халқни тўплаб, уларга айтди:
— Ахаб Баалга унчалик сиғинмас эди, мен эса Баалга чин дилдан сиғинаман. 19 Энди менинг олдимга Баалнинг ҳамма пайғамбарларини чақириб келинглар, ҳеч ким келмай қолмасин, чунки мен Баалга жуда катта қурбонлик қиламан, келмаганлар ўлдирилади.
Аслида Ёҳу Баалга сиғинганларни ўлдириш мақсадида бир ҳийла ўйлаётган эди.
20 — Баалга бағишланган байрам йиғини бўлишини тайинланглар, — деди Ёҳу.
Бу тўғрида эълон қилдилар. 21 Ёҳу бутун Исроил бўйлаб хабар жўнатган эди, Баалга сажда қилувчиларнинг ҳаммаси келди, биронтаси ҳам келмай қолмади. Ҳамма Баалнинг уйига кирди. Баалнинг уйи лиқ тўлди. 22 Ёҳу муқаддас либосларни сақловчи хизматкорга:
— Баалга сиғинадиганларнинг ҳаммасига либослар келтир, — деб амр берди.
Хизматкор ҳар бирига либос келтирди. 23 Шу пайт Ёҳу Ёҳунадав билан бирга Баалнинг уйига кирди–да, сажда қилувчиларга:
— Атрофингизга яхшилаб қаранг, — деди. — Орангизда Эгамизга хизмат қиладиганлардан ҳеч ким бўлмасин, бу ерда фақат Баалга сажда қилувчилар бўлсин.
24 Шундан кейин Ёҳу билан Ёҳунадав куйдириладиган ва бошқа қурбонликларни келтира бошладилар. Бундан олдин эса Ёҳу Баалнинг уйи атрофига саксон кишини қўйиб, уларга шундай амр берган эди: “Қўлингизга мана бу одамларни топширяпман. Булардан бирортаси ҳам қочиб қолмасин. Ким қочишига йўл қўйса, боши билан жавоб беради.”
25 Ёҳу қурбонликларни куйдириб бўлиши биланоқ қўриқчиларга ва лашкарбошиларга: “Ичкарига кириб, ҳаммани ўлдиринглар, бирортаси ҳам қочиб кетмасин!” — деб буйруқ берди. Қўриқчилар ва лашкарбошилар ҳаммасини қилич дамидан ўтказиб, жасадларини ташқарига отдилар. Сўнгра Баалнинг уйидаги ичкари хонага кириб, 26 у ердаги бутсимон устунларни ташқарига олиб чиқиб, ёқиб юбордилар. 27 Баалга аталган тошни синдирдилар, уйини вайрон қилдилар. Халқ бу жойни ҳожатхонага айлантирди. Ўша жой бугунгача ҳожатхона бўлиб қолган.
28 Шундай қилиб, Ёҳу Исроил ерида Баалга сажда қилишга барҳам берди. 29 Бироқ Ёҳу Исроил халқини гуноҳга ботирган Набат ўғли Ерибом қилган гуноҳларга эргашди, яъни Байтил ва Дандаги олтин бузоқларга сажда қилишдан у қайтмади.
30 Эгамиз Ёҳуга:
— Менинг олдимда тўғри иш қилиб муваффақият қозондинг, — деди. — Ахаб хонадонига қарши Мен нима истаган бўлсам, ҳаммасини қилдинг. Бунинг учун сенинг наслинг тўртинчи авлодигача Исроил тахтида ўтиради.
31 Аммо Ёҳу Исроил халқининг Худоси — Эгамизнинг қонунларига бутун қалби билан итоат қилмади, Исроил халқини гуноҳга ботирган Ерибом қилган гуноҳларга эргашди.
Ёҳунинг ўлими
32-33 Ўша пайтда Эгамиз Исроил ерларини парчалаб, кичрайтира бошлади.
Орам шоҳи Хазайил Иордан дарёсининг шарқида Гад, Рубен, Манаше қабилалари яшайдиган бутун Гилад ерларини, Арнон сойлигидаги Арор шаҳридан Гилад ва Башан ўлкаларига қадар бўлган жамики Исроил ерларини босиб олди.
34 Ёҳунинг бошқа ишлари, бутун фаолияти ва қаҳрамонликлари ҳақида “Исроил шоҳлари тарихи” китобида ёзилган. 35 Ёҳу оламдан ўтди. У Самарияда ота–боболари ёнига дафн қилинди. Унинг ўрнига ўғли Ёҳухоз шоҳ бўлди. 36 Ёҳу Самарияда йигирма саккиз йил Исроилга ҳукмронлик қилди.
