21–BOB
Kanʼon xalqi ustidan erishilgan gʻalaba
1 Nagav choʻlida istiqomat qilayotgan Arod shohi: “Isroil xalqi Otorim yoʻlidan kelayotgan ekan” degan xabarni eshitib, jangga otlandi. Kanʼon naslidan boʻlgan bu shoh Isroil xalqi bilan jang qilib, ulardan bir nechtasini asir oldi.
2 Bu voqeadan soʻng Isroil xalqi Egamizga qasam ichib, shunday dedi:
— Ey Egamiz! Agar Sen shu xalqni bizning qoʻlimizga bersang, ularning hamma shaharlarini butunlay vayron qilamiz.
3 Egamiz Isroil xalqining iltijosini eshitib, Kanʼon xalqini ularning qoʻliga berdi. Ular Kanʼonliklarni qirib tashlab, shaharlarini butunlay vayron qilishdi. Shuning uchun bu joyga Xoʻrmax deb nom berildi.
Bronzadan yasalgan ilon
4 Isroil xalqi Xoʻr togʻini tark etib, Edom yerlarini chetlab oʻtish uchun Qizil dengizga boradigan yoʻldan ketdi. Lekin xalq yoʻlda ketayotib, yana sabrsizlik qildi. 5 Ular mingʻirlab Xudodan va Musodan noliy boshladilar:
— Nimaga bizni Misrdan olib chiqdingizlar? Sahroda oʻlib ketishimiz uchunmi?! Bu yerda na non bor, na suv. Mana bu boʻlmagʻur manna meʼdamizga tegib ketdi–ku!
6 Shu voqeadan keyin Egamiz xalq orasiga zaharli ilonlarni joʻnatdi, ilonlar Isroil xalqining koʻpchiligini chaqib oʻldirdi. 7 Oxiri xalq Musoning oldiga kelib:
— Biz Egamizga ham, senga ham qarshi gapirib gunoh qildik, — dedi, — Egamizga iltijo qil, U bizning oramizdan ilonlarni daf qilsin.
Muso xalq uchun Egamizga iltijo qildi. 8 Shunda Egamiz Musoga dedi:
— Ilon yasab, uni xodaga mahkamlab qoʻy. Ilon chaqqan odam oʻshanga qarab tirik qoladi.
9 Muso bronzadan ilonni yasab , uni xodaga mahkamlab qoʻydi. Ilon chaqqan odam bronzadan yasalgan ilonga qaraganda, oʻlmasdan tirik qolardi.
Xoʻr togʻidan — Moʻab vodiysiga
10 Isroil xalqi safarini davom ettirib, Oboʻtda qarorgoh qurdi. 11 Soʻng ular Oboʻtdan ham ketib Ivay–Aborimga qoʻnishdi. Ivay–Aborim Moʻab yurtining sharqidagi sahroda joylashgan edi. 12 U yerdan ham ketib, Zarad soyligida toʻxtashdi. 13 Soʻng yana yoʻlga chiqib, Arnon soyligining shimoliy qirgʻogʻiga — Amor yurtining chegarasiga tutash boʻlgan sahroga joylashishdi. Arnon soyligi Amor va Moʻab yurtlarining oʻrtasida chegara edi. 14 Shu sababdan “Egamizning jangnomasi” kitobida Sufa yerlaridagi Vohib shahri va soyliklar tilga olinadi. Shuningdek, Arnon soyligi 15 va Moʻab chegarasidagi Or shahrigacha choʻzilgan daryoning irmoqlari eslanadi.
16 Isroil xalqi u yerdan chiqib, Ber degan joydagi quduqqa yoʻl oldi. Oʻsha quduq yonida Egamiz Musoga: “Xalqni yigʻ, Men ularga suv beraman”, dedi. 17 Oʻshanda Isroil xalqi shu qoʻshiqni kuyladi:
“Toʻlib–tosh, ey quduq,
Quduq haqida kuylang!
18 Yoʻlboshchilar qazigandi bu quduqni,
Asilzodalar kovlagandi bu quduqni
Saltanat hassalari ila,
Saltanat tamgʻalari ila.”
Soʻng ular sahrodan Mattono shahriga yoʻl oldilar. 19 Mattonodan esa Nahaliyolga, Nahaliyoldan Bomoʻtga, 20 Bomoʻtdan Moʻab yerlaridagi vodiyga borishdi. Fisgax togʻ tizmasi yonidagi bu vodiydan sahroning manzarasi ochilardi.
Shoh Sixoʻn va shoh Oʻg ustidan qozonilgan gʻalaba
21 Keyin Isroil xalqi Amor xalqining shohi Sixoʻnga shu gapni aytish uchun choparlar joʻnatdi:
22 “Bizga yurtingiz orqali oʻtib ketishga ijozat bersangiz. Biz ekinzorlaringizga, uzumzorlaringizga kirmaymiz, quduqlaringiz suvidan ichmaymiz. Sizning yurtingizdan oʻtib ketguncha, faqat Shoh yoʻlidan yuramiz.”
23 Lekin Sixoʻn Isroil xalqiga oʻz yurtidan oʻtib ketishga ijozat bermadi. U jamiki lashkarini yigʻib, sahrodagi Yaxaz shahri yonida Isroil xalqiga hujum qildi. 24 Jangda Isroil xalqi Sixoʻnni magʻlub etdi va Arnon soyligidan tortib, Yavoq daryosigacha boʻlgan hamma yerlarini egallab oldi. Lekin Ommon xalqining chegarasidan u yogʻiga oʻtmadi, chunki Ommon yurtining chegarasi mustahkam edi. 25 Isroil xalqi Amor xalqining hamma shaharlarini, xususan, Xashbon shahri va uning atrofidagi qishloqlarni bosib olib, oʻsha shaharlarda oʻrnashib oldi. 26 Xashbon shahri Amor shohligining poytaxti edi. Amor shohi Sixoʻn Moʻabning oldingi shohi bilan jang qilib, uning Arnon soyligigacha boʻlgan hamma yerlarini bosib olgan edi. 27 Shuning uchun dostonchilar aytishardi:
“Xashbonga kelinglar, qayta quringlar uni,
Mustahkam etinglar Sixoʻn shahrini.
28 Olov chiqib ketdi–ku Xashbon shahridan,
Alanga chiqdi shoh Sixoʻnning shahridan.
Yongʻin yakson qildi Moʻabdagi Or shahrini,
Yoʻq qildi Arnon qirlari shohlarini.
29 Holingga voy, ey Moʻab xalqi!
Tamom boʻldingiz, Xamoʻsh ixlosmandlari!
Xamoʻsh qochqin qildi oʻgʻillaringizni,
Amor xalqining shohi Sixoʻnga asir qildi
Sizning qiz–juvonlaringizni.
30 Qirib tashladik biz ularni,
Xashbondan Dibonga qadar yoʻq qildik hammasini.
Noʻfaxdan Midavoga qadar xonavayron qildik ularni.”
31 Shunday qilib, Isroil xalqi Amor xalqining yurtida oʻrnashib oldi.
32 Muso Yazir shahriga aygʻoqchilar joʻnatdi. Isroil xalqi Yazir va uning atrofidagi qishloqlarni bosib olib, u yerda istiqomat qilayotgan Amor xalqini haydab chiqardi. 33 Soʻng ular Bashan oʻlkasiga yoʻl olishdi. Bashan shohi Oʻg jamiki lashkarini boshlab, Edrey shahri yaqinida Isroil xalqi bilan jang qilgani chiqdi. 34 Shunda Egamiz Musoga dedi:
— Oʻgdan qoʻrqma. Men uning oʻzini, lashkarini va butun yurtini sening qoʻlingga berganman. Sen Oʻgning boshiga Xashbonda hukmronlik qilgan Amor xalqining shohi Sixoʻnning kunini solasan.
35 Isroil xalqi Oʻgni, uning oʻgʻillarini, butun xalqini bitta qoldirmay qirib tashladi. Soʻng ular Oʻgning yurtini qoʻlga kiritishdi.
21–БОБ
Канъон халқи устидан эришилган ғалаба
1 Нагав чўлида истиқомат қилаётган Арод шоҳи: “Исроил халқи Оторим йўлидан келаётган экан” деган хабарни эшитиб, жангга отланди. Канъон наслидан бўлган бу шоҳ Исроил халқи билан жанг қилиб, улардан бир нечтасини асир олди.
2 Бу воқеадан сўнг Исроил халқи Эгамизга қасам ичиб, шундай деди:
— Эй Эгамиз! Агар Сен шу халқни бизнинг қўлимизга берсанг, уларнинг ҳамма шаҳарларини бутунлай вайрон қиламиз.
3 Эгамиз Исроил халқининг илтижосини эшитиб, Канъон халқини уларнинг қўлига берди. Улар Канъонликларни қириб ташлаб, шаҳарларини бутунлай вайрон қилишди. Шунинг учун бу жойга Хўрмах деб ном берилди.
Бронзадан ясалган илон
4 Исроил халқи Хўр тоғини тарк этиб, Эдом ерларини четлаб ўтиш учун Қизил денгизга борадиган йўлдан кетди. Лекин халқ йўлда кетаётиб, яна сабрсизлик қилди. 5 Улар минғирлаб Худодан ва Мусодан нолий бошладилар:
— Нимага бизни Мисрдан олиб чиқдингизлар? Саҳрода ўлиб кетишимиз учунми?! Бу ерда на нон бор, на сув. Мана бу бўлмағур манна меъдамизга тегиб кетди–ку!
6 Шу воқеадан кейин Эгамиз халқ орасига заҳарли илонларни жўнатди, илонлар Исроил халқининг кўпчилигини чақиб ўлдирди. 7 Охири халқ Мусонинг олдига келиб:
— Биз Эгамизга ҳам, сенга ҳам қарши гапириб гуноҳ қилдик, — деди, — Эгамизга илтижо қил, У бизнинг орамиздан илонларни даф қилсин.
Мусо халқ учун Эгамизга илтижо қилди. 8 Шунда Эгамиз Мусога деди:
— Илон ясаб, уни ходага маҳкамлаб қўй. Илон чаққан одам ўшанга қараб тирик қолади.
9 Мусо бронзадан илонни ясаб , уни ходага маҳкамлаб қўйди. Илон чаққан одам бронзадан ясалган илонга қараганда, ўлмасдан тирик қоларди.
Хўр тоғидан — Мўаб водийсига
10 Исроил халқи сафарини давом эттириб, Обўтда қароргоҳ қурди. 11 Сўнг улар Обўтдан ҳам кетиб Ивай–Аборимга қўнишди. Ивай–Аборим Мўаб юртининг шарқидаги саҳрода жойлашган эди. 12 У ердан ҳам кетиб, Зарад сойлигида тўхташди. 13 Сўнг яна йўлга чиқиб, Арнон сойлигининг шимолий қирғоғига — Амор юртининг чегарасига туташ бўлган саҳрога жойлашишди. Арнон сойлиги Амор ва Мўаб юртларининг ўртасида чегара эди. 14 Шу сабабдан “Эгамизнинг жангномаси” китобида Суфа ерларидаги Воҳиб шаҳри ва сойликлар тилга олинади. Шунингдек, Арнон сойлиги 15 ва Мўаб чегарасидаги Ор шаҳригача чўзилган дарёнинг ирмоқлари эсланади.
16 Исроил халқи у ердан чиқиб, Бэр деган жойдаги қудуққа йўл олди. Ўша қудуқ ёнида Эгамиз Мусога: “Халқни йиғ, Мен уларга сув бераман”, деди. 17 Ўшанда Исроил халқи шу қўшиқни куйлади:
“Тўлиб–тош, эй қудуқ,
Қудуқ ҳақида куйланг!
18 Йўлбошчилар қазиганди бу қудуқни,
Асилзодалар ковлаганди бу қудуқни
Салтанат ҳассалари ила,
Салтанат тамғалари ила.”
Сўнг улар саҳродан Маттоно шаҳрига йўл олдилар. 19 Маттонодан эса Наҳалиёлга, Наҳалиёлдан Бомўтга, 20 Бомўтдан Мўаб ерларидаги водийга боришди. Фисгах тоғ тизмаси ёнидаги бу водийдан саҳронинг манзараси очиларди.
Шоҳ Сихўн ва шоҳ Ўг устидан қозонилган ғалаба
21 Кейин Исроил халқи Амор халқининг шоҳи Сихўнга шу гапни айтиш учун чопарлар жўнатди:
22 “Бизга юртингиз орқали ўтиб кетишга ижозат берсангиз. Биз экинзорларингизга, узумзорларингизга кирмаймиз, қудуқларингиз сувидан ичмаймиз. Сизнинг юртингиздан ўтиб кетгунча, фақат Шоҳ йўлидан юрамиз.”
23 Лекин Сихўн Исроил халқига ўз юртидан ўтиб кетишга ижозат бермади. У жамики лашкарини йиғиб, саҳродаги Яхаз шаҳри ёнида Исроил халқига ҳужум қилди. 24 Жангда Исроил халқи Сихўнни мағлуб этди ва Арнон сойлигидан тортиб, Явоқ дарёсигача бўлган ҳамма ерларини эгаллаб олди. Лекин Оммон халқининг чегарасидан у ёғига ўтмади, чунки Оммон юртининг чегараси мустаҳкам эди. 25 Исроил халқи Амор халқининг ҳамма шаҳарларини, хусусан, Хашбон шаҳри ва унинг атрофидаги қишлоқларни босиб олиб, ўша шаҳарларда ўрнашиб олди. 26 Хашбон шаҳри Амор шоҳлигининг пойтахти эди. Амор шоҳи Сихўн Мўабнинг олдинги шоҳи билан жанг қилиб, унинг Арнон сойлигигача бўлган ҳамма ерларини босиб олган эди. 27 Шунинг учун достончилар айтишарди:
“Хашбонга келинглар, қайта қуринглар уни,
Мустаҳкам этинглар Сихўн шаҳрини.
28 Олов чиқиб кетди–ку Хашбон шаҳридан,
Аланга чиқди шоҳ Сихўннинг шаҳридан.
Ёнғин яксон қилди Мўабдаги Ор шаҳрини,
Йўқ қилди Арнон қирлари шоҳларини.
29 Ҳолингга вой, эй Мўаб халқи!
Тамом бўлдингиз, Хамўш ихлосмандлари!
Хамўш қочқин қилди ўғилларингизни,
Амор халқининг шоҳи Сихўнга асир қилди
Сизнинг қиз–жувонларингизни.
30 Қириб ташладик биз уларни,
Хашбондан Дибонга қадар йўқ қилдик ҳаммасини.
Нўфахдан Мидавога қадар хонавайрон қилдик уларни.”
31 Шундай қилиб, Исроил халқи Амор халқининг юртида ўрнашиб олди.
32 Мусо Язир шаҳрига айғоқчилар жўнатди. Исроил халқи Язир ва унинг атрофидаги қишлоқларни босиб олиб, у ерда истиқомат қилаётган Амор халқини ҳайдаб чиқарди. 33 Сўнг улар Башан ўлкасига йўл олишди. Башан шоҳи Ўг жамики лашкарини бошлаб, Эдрей шаҳри яқинида Исроил халқи билан жанг қилгани чиқди. 34 Шунда Эгамиз Мусога деди:
— Ўгдан қўрқма. Мен унинг ўзини, лашкарини ва бутун юртини сенинг қўлингга берганман. Сен Ўгнинг бошига Хашбонда ҳукмронлик қилган Амор халқининг шоҳи Сихўннинг кунини соласан.
35 Исроил халқи Ўгни, унинг ўғилларини, бутун халқини битта қолдирмай қириб ташлади. Сўнг улар Ўгнинг юртини қўлга киритишди.
