19–BOB
Pavlus Efes shahrida
1 Apollos Korinfda ekan, Pavlus qirlar boʻylab yoʻl yurib, Efes shahriga keldi. Bu yerda u Isoga imon qoʻygan bir nechta odamni uchratdi. 2 Pavlus ulardan:
— Imonga kelganlaringizda, Muqaddas Ruhni qabul qildingizlarmi? — deb soʻradi. Ular:
— Yoʻq, biz Muqaddas Ruh borligini hatto eshitmaganmiz, — deb javob berdilar.
3 — Unday boʻlsa, qay asosda suvga choʻmdirildingizlar? — deb soʻradi Pavlus.
— Yahyoning taʼlimotiga koʻra, suvga choʻmdirildik, — deb javob berdi ular. 4 Shunda Pavlus dedi:
— Yahyo tavba qilganlarni suvga choʻmdirar edi. U Isroil xalqiga, mendan keyin kelayotganga, yaʼni Isoga, imon keltiringlar, degan edi.
5 Ular bu gapni eshitib, Rabbimiz Isoning nomidan suvga choʻmdirildilar. 6 Pavlus ularga qoʻlini qoʻygan edi, Muqaddas Ruh ularni qamrab oldi. Ular boshqa tillarda gapira boshladilar va Xudo ayon qilgan soʻzlarni aytdilar. 7 Ular taxminan oʻn ikki kishi edi.
8 Pavlus sinagogaga uch oy davomida borib, jasorat bilan xalqqa gapirib, Xudoning Shohligi toʻgʻrisida ishonchli dalillar keltirdi. 9 Ammo baʼzilari oʻjarlik qilib, umuman ishonmadilar va hammaning oldida Isoning yoʻli toʻgʻrisida yomon gaplarni aytdilar. Pavlus yoniga imonlilarni olib, ularning huzuridan ketdi. Har kuni u Tiranus degan odamning maʼruza zalida munozara oʻtkazadigan boʻldi. 10 Bu holat ikki yil davom etdi, Asiya aholisining hammasi — yahudiylar ham, gʻayriyahudiylar ham Rabbimiz Iso haqidagi xabarni eshitishdi.
11 Xudo Pavlus orqali gʻaroyib moʻjizalar koʻrsatar edi. 12 Pavlusning tanasiga tekkan roʻmolcha yoki kiyimlar xastalarga tekkizilganda, ular xastaliklaridan shifo topar, ulardan yovuz ruhlar chiqib ketardi.
13-14 Skevas degan yahudiy bosh ruhoniysi bor edi. Uning yetti oʻgʻli oʻlka boʻylab kezib, odamlardan yovuz ruhlarni quvib chiqarar edilar. Bir kuni ular Rabbimiz Isoning nomi bilan shunday qilishga urinib, yovuz ruhga: “Pavlus eʼlon qilayotgan Iso nomi bilan buyuramiz: chiqib ket!” dedilar. 15 Yovuz ruh esa ularga: “Men Isoni bilaman, Pavlusni ham bilaman, sizlar esa kim boʻlibsizlar?” deb soʻradi. 16 Ichida yovuz ruhi bor odam ularga tashlandi. Ularni shu qadar qattiq urdiki, ular oʻsha uydan yalangʻoch, yarador holda zoʻrgʻa qochib qutuldilar. 17 Efesda yashagan yahudiy va gʻayriyahudiylarning hammasi bu voqeani eshitib, qoʻrquvga tushdilar. Rabbimiz Isoning nomi ulugʻlandi. 18 Shuningdek, imonga kelganlarning koʻpchiligi qilmishlarini ochiqchasiga eʼtirof etdilar. 19 Afsungarlik bilan mashgʻul boʻlganlarning bir qanchasi kitoblarini toʻplab, ommaning koʻzi oldida yoqib yubordilar. Bu kitoblarning qiymati hisoblanganda, ellik ming kumush tanga chiqdi. 20 Shu tariqa Rabbimiz haqidagi xabar yoyilib, taʼsiri tobora ortib borar edi.
21 Shu hodisalar yuz bergandan keyin, Pavlus Makedoniya va Axayadan oʻtib, Quddusga borishga qaror qildi. “U yerga borganimdan keyin, Rimga ham borishim kerak”, dedi u. 22 Shunday qilib, u ikki yordamchisi — Timoʻtiy bilan Erastusni Makedoniyaga yubordi. Pavlusning oʻzi esa maʼlum vaqt Asiya viloyatida qoldi.
23 Ammo oʻsha paytda Isoning yoʻliga qarshi qattiq gʻala–gʻovur boʻldi. 24 Demitrus degan bir zargar odam Artemisning maʼbadi tasvirini kumushdan yasab, hunarmandlarga koʻp foyda keltirardi. 25 Demitrus bu sohada ishlaydigan hamma hunarmandlarni chaqirib, shunday dedi:
— Birodarlar, bilasizlarki, biz shu hunar orqali yaxshi daromad olamiz. 26 Sizlar faqat Efesdagina emas, balki butun Asiya viloyatida Pavlus degan odamning qilayotganlarini koʻrib eshityapsizlar. Pavlusning aytishi boʻyicha, qoʻlda yasalgan xudolar aslo xudolar emasmish. U koʻpchilikni shunga ishontirib, yoʻldan uryapti. 27 Shunisi xavfliki, bizning bu hunarimiz xalqning nazaridan qolishi mumkin. Faqat shugina emas, balki boshqa xavf ham bor: buyuk Artemisning maʼbadi hech narsaga arzimas ekan degan fikrga olib keladi. Asiya viloyati va butun dunyodagi hamma odam topinadigan bu maʼbudaning ulugʻvorligi barham topadi–ku!
28 Hunarmandlar bu gapni eshitganlarida, gʻazablanib: “Efesning Artemisi buyukdir!” deb shovqin–suron koʻtardilar. 29 Shaharda toʻs–toʻpolon boshlandi. Xalq ikkita Makedoniyalikni — Gayus bilan Aristarxusni tutib olib, teatr tomonga shoshildilar. Ikkalovi Pavlusga yoʻlda hamroh boʻlib kelayotgan edilar. 30 Pavlus olomon oldiga chiqmoqchi boʻlgan edi, imonlilar yoʻl qoʻymadilar. 31 Hatto Pavlusning doʻstlari boʻlgan Asiya viloyatining baʼzi amaldorlari xabar berib, teatrga kirishga tavakkal qilmang, deb iltimos qildilar. 32 Olomon sarosimaga tushgan edi. Baʼzilari bir narsa deb shovqin solsa, boshqalari boshqa narsani aytib shovqin solardi. Ularning koʻpchiligi nima uchun yigʻilganini bilmasdi. 33 Yahudiylar olomonga vaziyatni tushuntirmoqchi boʻlib, Iskandar degan bir odamni oldinga chiqardilar. Iskandar qoʻli bilan olomonga, jim boʻlinglar degan ishorani qilib, himoya nutqini aytishga harakat qildi. 34 Ammo xalq uning yahudiy ekanini bilgach, hammalari joʻr boʻlib: “Efesliklarning Artemisi buyukdir!” deb ikki soatga yaqin baqirib turishdi.
35 Shahar kotibi olomonni tinchlantirgach, shunday dedi:
— Ey Efesliklar! Buyuk Artemis maʼbadining va osmondan tushgan haykalining saqlovchisi Efes shahri ekanini kim bilmaydi?! 36 Bularni hech kim inkor eta olmaydi. Shunday ekan, sizlar sukut saqlab, oʻylamasdan qadam bosmasligingiz kerak. 37 Bu odamlar maʼbadni talon–taroj qilmagan yoki maʼbudamizni haqorat qilmagan, sizlar esa ularni bu yerga olib kelibsizlar. 38 Agar Demitrus bilan uning hunarmandlari biron odamni ayblaydigan boʻlsa, mahkamalar ochiq, qozilar bor, bir–biriga qarshi ayblovlarni oʻsha yerda hukm qilishsin. 39 Agar boshqa bir chora koʻrmoqchi boʻlsangiz, u aholining qonuniy yigʻinida hal qilinadi. 40 Axir, bugun yuz bergan voqeadan keyin bizni isyonda ayblashlari mumkin. Bizda bu shovqin–suronni oqlaydigan biron sabab yoʻq.
U shu gaplarni aytib, olomonni tarqatib yubordi.
19–БОБ
Павлус Эфес шаҳрида
1 Аполлос Коринфда экан, Павлус қирлар бўйлаб йўл юриб, Эфес шаҳрига келди. Бу ерда у Исога имон қўйган бир нечта одамни учратди. 2 Павлус улардан:
— Имонга келганларингизда, Муқаддас Руҳни қабул қилдингизларми? — деб сўради. Улар:
— Йўқ, биз Муқаддас Руҳ борлигини ҳатто эшитмаганмиз, — деб жавоб бердилар.
3 — Ундай бўлса, қай асосда сувга чўмдирилдингизлар? — деб сўради Павлус.
— Яҳёнинг таълимотига кўра, сувга чўмдирилдик, — деб жавоб берди улар. 4 Шунда Павлус деди:
— Яҳё тавба қилганларни сувга чўмдирар эди. У Исроил халқига, мендан кейин келаётганга, яъни Исога, имон келтиринглар, деган эди.
5 Улар бу гапни эшитиб, Раббимиз Исонинг номидан сувга чўмдирилдилар. 6 Павлус уларга қўлини қўйган эди, Муқаддас Руҳ уларни қамраб олди. Улар бошқа тилларда гапира бошладилар ва Худо аён қилган сўзларни айтдилар. 7 Улар тахминан ўн икки киши эди.
8 Павлус синагогага уч ой давомида бориб, жасорат билан халққа гапириб, Худонинг Шоҳлиги тўғрисида ишончли далиллар келтирди. 9 Аммо баъзилари ўжарлик қилиб, умуман ишонмадилар ва ҳамманинг олдида Исонинг йўли тўғрисида ёмон гапларни айтдилар. Павлус ёнига имонлиларни олиб, уларнинг ҳузуридан кетди. Ҳар куни у Тиранус деган одамнинг маъруза залида мунозара ўтказадиган бўлди. 10 Бу ҳолат икки йил давом этди, Асия аҳолисининг ҳаммаси — яҳудийлар ҳам, ғайрияҳудийлар ҳам Раббимиз Исо ҳақидаги хабарни эшитишди.
11 Худо Павлус орқали ғаройиб мўъжизалар кўрсатар эди. 12 Павлуснинг танасига теккан рўмолча ёки кийимлар хасталарга теккизилганда, улар хасталикларидан шифо топар, улардан ёвуз руҳлар чиқиб кетарди.
13-14 Скевас деган яҳудий бош руҳонийси бор эди. Унинг етти ўғли ўлка бўйлаб кезиб, одамлардан ёвуз руҳларни қувиб чиқарар эдилар. Бир куни улар Раббимиз Исонинг номи билан шундай қилишга уриниб, ёвуз руҳга: “Павлус эълон қилаётган Исо номи билан буюрамиз: чиқиб кет!” дедилар. 15 Ёвуз руҳ эса уларга: “Мен Исони биламан, Павлусни ҳам биламан, сизлар эса ким бўлибсизлар?” деб сўради. 16 Ичида ёвуз руҳи бор одам уларга ташланди. Уларни шу қадар қаттиқ урдики, улар ўша уйдан яланғоч, ярадор ҳолда зўрға қочиб қутулдилар. 17 Эфесда яшаган яҳудий ва ғайрияҳудийларнинг ҳаммаси бу воқеани эшитиб, қўрқувга тушдилар. Раббимиз Исонинг номи улуғланди. 18 Шунингдек, имонга келганларнинг кўпчилиги қилмишларини очиқчасига эътироф этдилар. 19 Афсунгарлик билан машғул бўлганларнинг бир қанчаси китобларини тўплаб, омманинг кўзи олдида ёқиб юбордилар. Бу китобларнинг қиймати ҳисобланганда, эллик минг кумуш танга чиқди. 20 Шу тариқа Раббимиз ҳақидаги хабар ёйилиб, таъсири тобора ортиб борар эди.
21 Шу ҳодисалар юз бергандан кейин, Павлус Македония ва Ахаядан ўтиб, Қуддусга боришга қарор қилди. “У ерга борганимдан кейин, Римга ҳам боришим керак”, деди у. 22 Шундай қилиб, у икки ёрдамчиси — Тимўтий билан Эрастусни Македонияга юборди. Павлуснинг ўзи эса маълум вақт Асия вилоятида қолди.
23 Аммо ўша пайтда Исонинг йўлига қарши қаттиқ ғала–ғовур бўлди. 24 Демитрус деган бир заргар одам Артемиснинг маъбади тасвирини кумушдан ясаб, ҳунармандларга кўп фойда келтирарди. 25 Демитрус бу соҳада ишлайдиган ҳамма ҳунармандларни чақириб, шундай деди:
— Биродарлар, биласизларки, биз шу ҳунар орқали яхши даромад оламиз. 26 Сизлар фақат Эфесдагина эмас, балки бутун Асия вилоятида Павлус деган одамнинг қилаётганларини кўриб эшитяпсизлар. Павлуснинг айтиши бўйича, қўлда ясалган худолар асло худолар эмасмиш. У кўпчиликни шунга ишонтириб, йўлдан уряпти. 27 Шуниси хавфлики, бизнинг бу ҳунаримиз халқнинг назаридан қолиши мумкин. Фақат шугина эмас, балки бошқа хавф ҳам бор: буюк Артемиснинг маъбади ҳеч нарсага арзимас экан деган фикрга олиб келади. Асия вилояти ва бутун дунёдаги ҳамма одам топинадиган бу маъбуданинг улуғворлиги барҳам топади–ку!
28 Ҳунармандлар бу гапни эшитганларида, ғазабланиб: “Эфеснинг Артемиси буюкдир!” деб шовқин–сурон кўтардилар. 29 Шаҳарда тўс–тўполон бошланди. Халқ иккита Македонияликни — Гаюс билан Аристархусни тутиб олиб, театр томонга шошилдилар. Иккалови Павлусга йўлда ҳамроҳ бўлиб келаётган эдилар. 30 Павлус оломон олдига чиқмоқчи бўлган эди, имонлилар йўл қўймадилар. 31 Ҳатто Павлуснинг дўстлари бўлган Асия вилоятининг баъзи амалдорлари хабар бериб, театрга киришга таваккал қилманг, деб илтимос қилдилар. 32 Оломон саросимага тушган эди. Баъзилари бир нарса деб шовқин солса, бошқалари бошқа нарсани айтиб шовқин соларди. Уларнинг кўпчилиги нима учун йиғилганини билмасди. 33 Яҳудийлар оломонга вазиятни тушунтирмоқчи бўлиб, Искандар деган бир одамни олдинга чиқардилар. Искандар қўли билан оломонга, жим бўлинглар деган ишорани қилиб, ҳимоя нутқини айтишга ҳаракат қилди. 34 Аммо халқ унинг яҳудий эканини билгач, ҳаммалари жўр бўлиб: “Эфесликларнинг Артемиси буюкдир!” деб икки соатга яқин бақириб туришди.
35 Шаҳар котиби оломонни тинчлантиргач, шундай деди:
— Эй Эфесликлар! Буюк Артемис маъбадининг ва осмондан тушган ҳайкалининг сақловчиси Эфес шаҳри эканини ким билмайди?! 36 Буларни ҳеч ким инкор эта олмайди. Шундай экан, сизлар сукут сақлаб, ўйламасдан қадам босмаслигингиз керак. 37 Бу одамлар маъбадни талон–тарож қилмаган ёки маъбудамизни ҳақорат қилмаган, сизлар эса уларни бу ерга олиб келибсизлар. 38 Агар Демитрус билан унинг ҳунармандлари бирон одамни айблайдиган бўлса, маҳкамалар очиқ, қозилар бор, бир–бирига қарши айбловларни ўша ерда ҳукм қилишсин. 39 Агар бошқа бир чора кўрмоқчи бўлсангиз, у аҳолининг қонуний йиғинида ҳал қилинади. 40 Ахир, бугун юз берган воқеадан кейин бизни исёнда айблашлари мумкин. Бизда бу шовқин–суронни оқлайдиган бирон сабаб йўқ.
У шу гапларни айтиб, оломонни тарқатиб юборди.
