13–BOB
Barnabo bilan Shoul safarga joʻnatiladi
1 Antioxiyadagi imonlilar jamoatida paygʻambarlar va muallimlar ham bor edi. Barnabo, Qoracha laqabli Shimoʻn, Kirineyalik Lukiyos, viloyat hukmdori Hirod bilan birga oʻsgan Manaxim va Shoul shular jumlasidan edi. 2 Ular Egamizga sajda qilib, roʻza tutar ekanlar, Muqaddas Ruh ularga shunday dedi: “Barnabo bilan Shoulni Menga bagʻishlanglar, toki ular Men tayinlagan ishni bajarsinlar.” 3 Ular roʻza tutib, ibodat qildilar, soʻng qoʻllarini Barnabo bilan Shoulga qoʻyib, ikkovini safarga joʻnatdilar.
Kiprda
4 Muqaddas Ruh buyrugʻiga koʻra, Barnabo bilan Shoul yoʻlga tushdilar . Ular Selevkiya shahriga borib, u yerdan kemada Kiprga suzib ketdilar. 5 Salamis shahriga kelganlaridan keyin, yahudiylarning sinagogalarida Xudoning kalomini vaʼz qildilar. Yuhanno ham ular bilan birga boʻlib, xizmatda yordam berar edi.
6 Ular butun orolni u boshidan bu boshigacha kezib chiqib, Pafos shahriga keldilar. U yerda Baryoshua degan sehrgarga duch keldilar. U odam yahudiylarning soxta paygʻambari edi. 7 Baryoshua orolning hokimi Sergiyus Pavlusning yaqinlaridan biri edi. Sergiyus Pavlus aqlli odam edi. U Barnabo bilan Shoulni huzuriga chaqirib, Xudoning kalomini eshitmoqchi boʻldi. 8 Ammo sehrgar Elimos Barnabo bilan Shoulga qarshi chiqdi. (Elimos Baryoshuaning yana bir ismi boʻlib, yunonchada “sehrgar” demakdir.) Elimos hokimni imondan toydirishga harakat qildi. 9 Shoul, yaʼni Pavlus , Muqaddas Ruhga toʻlib, sehrgarga tik boqib 10 dedi:
— Ey iblis oʻgʻli! Sen har qanday haqiqatning dushmanisan, yuraging ayyorlik va yaramasliklarga toʻla. Egamizning toʻgʻri yoʻlini buzib koʻrsatishni qachon bas qilasan?! 11 Endi eshit: Egamizning qoʻli senga qarshi koʻtarilgan, sen maʼlum bir vaqtgacha koʻr boʻlib qolasan, quyosh nurini koʻrmaysan.
Shu zahoti Elimosning koʻzi oldi xiralashib, qorongʻi boʻldi. Elimos u yoq–bu yoqni paypaslab, qoʻlidan yetaklab yuradigan birontasini izladi. 12 Hokim yuz bergan voqeani koʻrib, imonga keldi, chunki u Rabbimiz Iso haqidagi taʼlimotdan hayratga tushgan edi.
Pisidiyadagi Antioxiya shahrida
13 Pavlus bilan uning hamrohlari Pafos shahridan suzib, Pamfiliyadagi Perga shahriga keldilar. Yuhanno shu yerda ularni tark etib, Quddusga qaytdi. 14 Qolganlar esa Pergadan joʻnab, Pisidiyadagi Antioxiya shahriga keldilar. Shabbat kuni ular sinagogaga kirib oʻtirishdi. 15 Tavrot va Paygʻambarlar bitiklaridan qiroat tugagach, sinagoganing yoʻlboshchilari: “Birodarlar, agar bizga biror nasihatingiz boʻlsa, marhamat”, deb ularga xabar yubordilar. 16 Pavlus oʻrnidan turib, qoʻli bilan “jim” degan ishorani qildi, soʻng soʻz boshladi: “Ey Isroil xalqi! Xudodan qoʻrqadigan boshqa xalqlar, quloq solinglar! 17 Mana shu Isroil xalqining Xudosi bizning ota–bobolarimizni tanlab oldi. Ular Misrda musofir boʻlib yashagan vaqt davomida Xudo ulardan buyuk xalq yaratdi. Buyuk qudrati bilan ularni Misrdan olib chiqdi. 18 Qirq yil davomida Xudo ularning sahrodagi qilmishlariga chidadi . 19 U Kanʼon yurtida yetti elatni qirib tashlab, ularning yurtini Isroil xalqiga mulk qilib berdi. 20 Bularning hammasi taxminan 450 yil davom etdi.
Bundan keyin Xudo ularga Shomuil paygʻambar zamonigacha hakamlarni berdi. 21 Keyin Isroil xalqi shoh soʻragan edi, Xudo ularga Kish oʻgʻli Shoulni shoh qilib berdi. Shoul Benyamin qabilasidan boʻlib, qirq yil hukmronlik qildi. 22 Xudo Shoulni taxtdan tushirgandan keyin, Dovudni Isroil xalqining shohi qildi. Xudo u haqda shunday degan edi: «Essay oʻgʻli Dovudni Oʻzimning koʻnglimga mos deb topdim. Dovud Mening hamma xohishlarimni bajo qiladi.» 23 Xudo bergan vaʼdasiga muvofiq, Dovud naslidan Isoni Isroil xalqiga najotkor qilib yubordi. 24 Iso xizmatini boshlamasdan oldin, Yahyo butun Isroil xalqiga, gunohlaringizdan qaytinglar, suvga choʻminglar, deb vaʼz qildi. 25 Yahyo xizmatini yakunlayotib: «Sizlar meni kim deb bilasizlar? Men vaʼda qilingan Zot emasman. U mendan keyin keladi. Men Uning choriqlarini yechib qoʻyishga ham arzimayman», degan edi .
26 Ey birodarlarim, Ibrohim avlodlari! Ey Xudodan qoʻrqadigan boshqa xalqlar! Najot haqidagi bu xabar bizga berilgan. 27 Ammo Quddus aholisi va ularning hukmdorlari Isoning kimligini tanimadilar. Garchi ular har Shabbat kuni oʻqilayotgan paygʻambarlarning soʻzlarini eshitsalar–da, paygʻambarlar Iso haqida yozganini ular tushunmadilar. Isoni oʻlimga mahkum qilib, paygʻambarlarning bashoratlarini amalga oshirdilar. 28 Oʻlimga mahkum qilish uchun ular sabab topa olmagan boʻlsalar ham, Pilatdan Uni oʻldirishni talab qildilar. 29 U toʻgʻrida yozilgan har bir narsani amalga oshirganlaridan keyin, jasadini yogʻochdan tushirib, qabrga qoʻydilar. 30 Ammo Xudo Uni oʻlikdan tiriltirdi. 31 Bir necha kun U Jaliladan Quddusga Oʻzi bilan kelganlarga zohir boʻlib turdi. Hozir ular Isroil xalqiga guvohlik beryaptilar.
32-33 Barnabo bilan men esa bu Xushxabarni sizlarga eʼlon qilmoqdamiz: Xudo Isoni tiriltirdi! Shu orqali ota–bobolarimizga bergan vaʼdasini ularning farzandlari boʻlmish bizlar uchun bajardi. Bu haqda Zaburning ikkinchi sanosida shunday yozilgan:
«Sen Mening Oʻgʻlimsan,
Bugun Men Senga Ota boʻldim.»
34 Axir, Xudo, Uni oʻlikdan tiriltiraman, Uni qabrda chiritmayman, deb vaʼda bergan edi. U shunday degan edi:
«Dovudga vaʼda qilgan tabarruk barakalarni sizlarga beraman.»
35 Boshqa bir sanoda bu yanada toʻliqroq tushuntirilgan:
«Taqvodoringni qabrda chiritmaysan.»
36 Darvoqe, Dovud oʻz vaqtida Xudoning maqsadi uchun xizmat qilgan edi. Dovud vafot etgach, ota–bobolari yoniga dafn qilindi. Uning tanasi qabrda chiridi. 37 Ammo Xudo tiriltirgan Isoning tanasi chirimadi. 38 Shuning uchun, ey birodarlarim, eshitinglar! Gunohlarimiz Iso orqali kechirilishini biz sizlarga eʼlon qilmoqdamiz. 39 Isoga ishongan har bir kishi hamma gunohlaridan U orqali oqlanadi. Musoning qonuni orqali esa oqlanib boʻlmaydi. 40 Ehtiyot boʻlinglar, toki paygʻambarlar aytgan quyidagi soʻzlar boshingizga tushmasin:
41 «Qaranglar, ey mazaxchilar!
Hayratda qolib oʻlinglar!
Sizning davringizda Men shunday bir ish qilamanki,
Eshitsangiz quloqlaringizga ishonmaysizlar.» ”
42 Pavlus bilan Barnabo sinagogadan chiqar ekanlar, xalq ularga: “Kelgusi Shabbat kuni ham shu narsalar toʻgʻrisida gapirib bersangizlar”, deb iltimos qildilar. 43 Sinagogadagi yigʻindan keyin xalq tarqaldi. Pavlus bilan Barnaboga koʻplab yahudiylar va yahudiy diniga kirgan taqvodorlar ergashdilar. Pavlus bilan Barnabo ularga, Xudoning marhamati ostida yashashni davom ettiringlar, deb dalda berdilar.
44 Keyingi Shabbat kuni ham deyarli butun shahar Rabbimiz Iso haqidagi xabarni eshitish uchun yigʻildi. 45 Yahudiylar shunchalik koʻp odamni koʻrib, qattiq hasad qila boshladilar. Pavlusning aytganlariga qarshi chiqib, uni haqoratladilar. 46 Shunda Pavlus bilan Barnabo ikkovi jasorat bilan shunday dedilar:
— Xudoning kalomini birinchi navbatda sizlarga bildirishimiz kerak edi. Ammo sizlar Xudoning kalomini rad qildingizlar va oʻzlaringizni abadiy hayotga noloyiq deb bildingizlar. Shuning uchun biz gʻayriyahudiylarning oldiga ketyapmiz. 47 Egamiz bizga shunday amr bergan edi:
“Yerning chetigacha najotni olib boringlar deb,
Men sizlarni gʻayriyahudiylarga nur qilaman.”
48 Gʻayriyahudiylar bu gapni eshitib, xursand boʻldilar. Ular Rabbimiz Iso haqidagi xabarni izzat–hurmat bilan qabul qildilar. Abadiy hayot uchun tanlanganlarning hammasi imonga keldi. 49 Shunday qilib, Rabbimiz Iso haqidagi xabar yurt boʻylab yoyilib boraverdi. 50 Ammo yahudiylar shaharning yuqori martabali, Xudodan qoʻrqadigan ayollarini va eʼtiborli erkaklarini qayrab, Pavlus bilan Barnaboni taʼqib qilib, ularni yurtdan quvib chiqarishga undadilar. 51 Havoriylar esa ogohlantirish tariqasida oyoqlarining changini qoqib , Ikoniya shahriga ketdilar. 52 Antioxiyadagi shogirdlar sevinch va Muqaddas Ruhga toʻlib boraverdilar.
13–БОБ
Барнабо билан Шоул сафарга жўнатилади
1 Антиохиядаги имонлилар жамоатида пайғамбарлар ва муаллимлар ҳам бор эди. Барнабо, Қорача лақабли Шимўн, Киринеялик Лукиёс, вилоят ҳукмдори Ҳирод билан бирга ўсган Манахим ва Шоул шулар жумласидан эди. 2 Улар Эгамизга сажда қилиб, рўза тутар эканлар, Муқаддас Руҳ уларга шундай деди: “Барнабо билан Шоулни Менга бағишланглар, токи улар Мен тайинлаган ишни бажарсинлар.” 3 Улар рўза тутиб, ибодат қилдилар, сўнг қўлларини Барнабо билан Шоулга қўйиб, икковини сафарга жўнатдилар.
Кипрда
4 Муқаддас Руҳ буйруғига кўра, Барнабо билан Шоул йўлга тушдилар . Улар Селевкия шаҳрига бориб, у ердан кемада Кипрга сузиб кетдилар. 5 Саламис шаҳрига келганларидан кейин, яҳудийларнинг синагогаларида Худонинг каломини ваъз қилдилар. Юҳанно ҳам улар билан бирга бўлиб, хизматда ёрдам берар эди.
6 Улар бутун оролни у бошидан бу бошигача кезиб чиқиб, Пафос шаҳрига келдилар. У ерда Барёшуа деган сеҳргарга дуч келдилар. У одам яҳудийларнинг сохта пайғамбари эди. 7 Барёшуа оролнинг ҳокими Сергиюс Павлуснинг яқинларидан бири эди. Сергиюс Павлус ақлли одам эди. У Барнабо билан Шоулни ҳузурига чақириб, Худонинг каломини эшитмоқчи бўлди. 8 Аммо сеҳргар Элимос Барнабо билан Шоулга қарши чиқди. (Элимос Барёшуанинг яна бир исми бўлиб, юнончада “сеҳргар” демакдир.) Элимос ҳокимни имондан тойдиришга ҳаракат қилди. 9 Шоул, яъни Павлус , Муқаддас Руҳга тўлиб, сеҳргарга тик боқиб 10 деди:
— Эй иблис ўғли! Сен ҳар қандай ҳақиқатнинг душманисан, юрагинг айёрлик ва ярамасликларга тўла. Эгамизнинг тўғри йўлини бузиб кўрсатишни қачон бас қиласан?! 11 Энди эшит: Эгамизнинг қўли сенга қарши кўтарилган, сен маълум бир вақтгача кўр бўлиб қоласан, қуёш нурини кўрмайсан.
Шу заҳоти Элимоснинг кўзи олди хиралашиб, қоронғи бўлди. Элимос у ёқ–бу ёқни пайпаслаб, қўлидан етаклаб юрадиган биронтасини излади. 12 Ҳоким юз берган воқеани кўриб, имонга келди, чунки у Раббимиз Исо ҳақидаги таълимотдан ҳайратга тушган эди.
Писидиядаги Антиохия шаҳрида
13 Павлус билан унинг ҳамроҳлари Пафос шаҳридан сузиб, Памфилиядаги Перга шаҳрига келдилар. Юҳанно шу ерда уларни тарк этиб, Қуддусга қайтди. 14 Қолганлар эса Пергадан жўнаб, Писидиядаги Антиохия шаҳрига келдилар. Шаббат куни улар синагогага кириб ўтиришди. 15 Таврот ва Пайғамбарлар битикларидан қироат тугагач, синагоганинг йўлбошчилари: “Биродарлар, агар бизга бирор насиҳатингиз бўлса, марҳамат”, деб уларга хабар юбордилар. 16 Павлус ўрнидан туриб, қўли билан “жим” деган ишорани қилди, сўнг сўз бошлади: “Эй Исроил халқи! Худодан қўрқадиган бошқа халқлар, қулоқ солинглар! 17 Мана шу Исроил халқининг Худоси бизнинг ота–боболаримизни танлаб олди. Улар Мисрда мусофир бўлиб яшаган вақт давомида Худо улардан буюк халқ яратди. Буюк қудрати билан уларни Мисрдан олиб чиқди. 18 Қирқ йил давомида Худо уларнинг саҳродаги қилмишларига чидади . 19 У Канъон юртида етти элатни қириб ташлаб, уларнинг юртини Исроил халқига мулк қилиб берди. 20 Буларнинг ҳаммаси тахминан 450 йил давом этди.
Бундан кейин Худо уларга Шомуил пайғамбар замонигача ҳакамларни берди. 21 Кейин Исроил халқи шоҳ сўраган эди, Худо уларга Киш ўғли Шоулни шоҳ қилиб берди. Шоул Бенямин қабиласидан бўлиб, қирқ йил ҳукмронлик қилди. 22 Худо Шоулни тахтдан туширгандан кейин, Довудни Исроил халқининг шоҳи қилди. Худо у ҳақда шундай деган эди: «Эссай ўғли Довудни Ўзимнинг кўнглимга мос деб топдим. Довуд Менинг ҳамма хоҳишларимни бажо қилади.» 23 Худо берган ваъдасига мувофиқ, Довуд наслидан Исони Исроил халқига нажоткор қилиб юборди. 24 Исо хизматини бошламасдан олдин, Яҳё бутун Исроил халқига, гуноҳларингиздан қайтинглар, сувга чўминглар, деб ваъз қилди. 25 Яҳё хизматини якунлаётиб: «Сизлар мени ким деб биласизлар? Мен ваъда қилинган Зот эмасман. У мендан кейин келади. Мен Унинг чориқларини ечиб қўйишга ҳам арзимайман», деган эди .
26 Эй биродарларим, Иброҳим авлодлари! Эй Худодан қўрқадиган бошқа халқлар! Нажот ҳақидаги бу хабар бизга берилган. 27 Аммо Қуддус аҳолиси ва уларнинг ҳукмдорлари Исонинг кимлигини танимадилар. Гарчи улар ҳар Шаббат куни ўқилаётган пайғамбарларнинг сўзларини эшитсалар–да, пайғамбарлар Исо ҳақида ёзганини улар тушунмадилар. Исони ўлимга маҳкум қилиб, пайғамбарларнинг башоратларини амалга оширдилар. 28 Ўлимга маҳкум қилиш учун улар сабаб топа олмаган бўлсалар ҳам, Пилатдан Уни ўлдиришни талаб қилдилар. 29 У тўғрида ёзилган ҳар бир нарсани амалга оширганларидан кейин, жасадини ёғочдан тушириб, қабрга қўйдилар. 30 Аммо Худо Уни ўликдан тирилтирди. 31 Бир неча кун У Жалиладан Қуддусга Ўзи билан келганларга зоҳир бўлиб турди. Ҳозир улар Исроил халқига гувоҳлик беряптилар.
32-33 Барнабо билан мен эса бу Хушхабарни сизларга эълон қилмоқдамиз: Худо Исони тирилтирди! Шу орқали ота–боболаримизга берган ваъдасини уларнинг фарзандлари бўлмиш бизлар учун бажарди. Бу ҳақда Забурнинг иккинчи саносида шундай ёзилган:
«Сен Менинг Ўғлимсан,
Бугун Мен Сенга Ота бўлдим.»
34 Ахир, Худо, Уни ўликдан тирилтираман, Уни қабрда чиритмайман, деб ваъда берган эди. У шундай деган эди:
«Довудга ваъда қилган табаррук баракаларни сизларга бераман.»
35 Бошқа бир санода бу янада тўлиқроқ тушунтирилган:
«Тақводорингни қабрда чиритмайсан.»
36 Дарвоқе, Довуд ўз вақтида Худонинг мақсади учун хизмат қилган эди. Довуд вафот этгач, ота–боболари ёнига дафн қилинди. Унинг танаси қабрда чириди. 37 Аммо Худо тирилтирган Исонинг танаси чиримади. 38 Шунинг учун, эй биродарларим, эшитинглар! Гуноҳларимиз Исо орқали кечирилишини биз сизларга эълон қилмоқдамиз. 39 Исога ишонган ҳар бир киши ҳамма гуноҳларидан У орқали оқланади. Мусонинг қонуни орқали эса оқланиб бўлмайди. 40 Эҳтиёт бўлинглар, токи пайғамбарлар айтган қуйидаги сўзлар бошингизга тушмасин:
41 «Қаранглар, эй мазахчилар!
Ҳайратда қолиб ўлинглар!
Сизнинг даврингизда Мен шундай бир иш қиламанки,
Эшитсангиз қулоқларингизга ишонмайсизлар.» ”
42 Павлус билан Барнабо синагогадан чиқар эканлар, халқ уларга: “Келгуси Шаббат куни ҳам шу нарсалар тўғрисида гапириб берсангизлар”, деб илтимос қилдилар. 43 Синагогадаги йиғиндан кейин халқ тарқалди. Павлус билан Барнабога кўплаб яҳудийлар ва яҳудий динига кирган тақводорлар эргашдилар. Павлус билан Барнабо уларга, Худонинг марҳамати остида яшашни давом эттиринглар, деб далда бердилар.
44 Кейинги Шаббат куни ҳам деярли бутун шаҳар Раббимиз Исо ҳақидаги хабарни эшитиш учун йиғилди. 45 Яҳудийлар шунчалик кўп одамни кўриб, қаттиқ ҳасад қила бошладилар. Павлуснинг айтганларига қарши чиқиб, уни ҳақоратладилар. 46 Шунда Павлус билан Барнабо иккови жасорат билан шундай дедилар:
— Худонинг каломини биринчи навбатда сизларга билдиришимиз керак эди. Аммо сизлар Худонинг каломини рад қилдингизлар ва ўзларингизни абадий ҳаётга нолойиқ деб билдингизлар. Шунинг учун биз ғайрияҳудийларнинг олдига кетяпмиз. 47 Эгамиз бизга шундай амр берган эди:
“Ернинг четигача нажотни олиб боринглар деб,
Мен сизларни ғайрияҳудийларга нур қиламан.”
48 Ғайрияҳудийлар бу гапни эшитиб, хурсанд бўлдилар. Улар Раббимиз Исо ҳақидаги хабарни иззат–ҳурмат билан қабул қилдилар. Абадий ҳаёт учун танланганларнинг ҳаммаси имонга келди. 49 Шундай қилиб, Раббимиз Исо ҳақидаги хабар юрт бўйлаб ёйилиб бораверди. 50 Аммо яҳудийлар шаҳарнинг юқори мартабали, Худодан қўрқадиган аёлларини ва эътиборли эркакларини қайраб, Павлус билан Барнабони таъқиб қилиб, уларни юртдан қувиб чиқаришга ундадилар. 51 Ҳаворийлар эса огоҳлантириш тариқасида оёқларининг чангини қоқиб , Икония шаҳрига кетдилар. 52 Антиохиядаги шогирдлар севинч ва Муқаддас Руҳга тўлиб боравердилар.
