24–BOB
Yahudo shohi Yoʻsh
1 Yoʻsh shoh boʻlganda, yetti yoshda edi. U Quddusda qirq yil hukmronlik qildi. Onasi Bersheba shahridan boʻlib, ismi Zibiyox edi. 2 Ruhoniy Yohayido hayotligida Yoʻsh Egamizning oldida toʻgʻri ishlar qildi. 3 Yohayido Yoʻshga ikkita xotin olib berdi. Ular Yoʻshga oʻgʻil–qizlar tugʻib berishdi.
4 Oradan bir oz vaqt oʻtgach, Yoʻsh Egamizning uyini tuzatishga qaror qildi. 5 U ruhoniylarni va levilarni toʻplab, ularga aytdi:
— Yahudo shaharlariga borib, Xudoyingizning uyini tuzatish uchun jamiki Isroil xalqidan yiliga toʻlanadigan soliqni yigʻib kelinglar. Bu ishni tezlik bilan bajaringlar.
Lekin levilar bu ishni orqaga surdilar. 6 Shunda shoh oliy ruhoniy Yohayidoni chaqirtirib, undan soʻradi:
— Nimaga siz levilarni soliq yigʻib kelishlari uchun joʻnatmadingiz? Egamizning quli Muso Muqaddas ahd chodirining xarajatlarini qoplash uchun bu soliqni Isroil jamoasiga solgan–ku.
7 Qabih ayol Otaliyoning izdoshlari Xudoning uyiga bostirib kirib, u yerdagi Egamizga bagʻishlangan ashyolarni Baalning sajda marosimlari uchun ishlatgan edilar.
8 Shohning buyrugʻi bilan bir quti yasalib, Egamiz uyi darvozasining tashqi tomoniga oʻrnatildi. 9 “Xudoning quli Muso sahroda Isroil xalqiga solgan soliqni Egamizga olib kelinglar”, deb Yahudo va Quddus boʻylab eʼlon qilindi. 10 Jamiki yoʻlboshchilar va xalq bajonidil soliq pullarini olib kelib, qutini toʻldiraverdilar. 11 Qutida koʻp pul yigʻilgandan keyin, levilar qutini shoh aʼyonlariga olib borishar edi. Shohning mirzasi bilan oliy ruhoniyning yordamchisi qutini boʻshatib, uni oʻz joyiga qaytarib qoʻyishar edi. Ular har kuni shunday qilishardi. Shu tariqa koʻp miqdorda kumush toʻplashdi. 12 Shoh va Yohayido bu kumushlarni Egamizning uyidagi ishlarning boshida turgan odamlarga berdi. Ular esa bu kumushga Egamizning uyini tuzatish uchun tosh teruvchilar, duradgorlar, temir va bronzaga ishlov beradigan ustalarni yolladilar.
13 Hammalari chin yurakdan mehnat qilishdi, Xudoning uyini oldingi holatida tiklab, mustahkamlashdi. 14 Ular hamma ishlarni tugatishgach, qolgan kumushlarni shoh bilan Yohayidoga berishdi. Bu kumushlardan Egamizning uyi uchun buyumlar — xizmatda va qurbonliklar kuydirishda ishlatiladigan idishlar, shuningdek, oltin va kumush anjomlar yasaldi. Ruhoniy Yohayido davrida Egamizning uyida doimo kuydiriladigan qurbonliklar keltirilardi.
Ruhoniy Yohayidoning siyosati bekor qilinadi
15 Yohayido rosa keksayib, bir yuz oʻttiz yoshida vafot etdi. 16 U Isroil xalqi, Xudo va Xudoning uyi uchun qilgan xizmatlari evaziga Dovud qalʼasida shohlar yoniga dafn qilindi.
17 Yohayidoning vafotidan keyin Yahudo aʼyonlari shoh huzuriga kelishib, unga taʼzim qildilar. Shoh ularning maslahatlariga quloq soldi. 18 Natijada xalq ota–bobolarining Xudosi — Egamizning uyini tark etib, Asheraning ustunlariga va butlarga sigʻina boshladi. Ularning bu gunohlari tufayli, Yahudo va Quddus ustiga Egamiz gʻazabini sochdi. 19 U, xalqimni qaytaray deb, oldilariga paygʻambarlarni yubordi. Biroq xalq paygʻambarlarning ogohlantirishlariga quloq solmadi.
20 Xudoning Ruhi ruhoniy Yohayidoning oʻgʻli Zakariyoni qamrab oldi. Zakariyo xalqning oldida turib, shunday deb aytdi:
— Xudo shunday demoqda: “Nimaga sizlar Mening amrlarimga itoat etmayapsizlar? Shuning uchun rohat–farogʻatga erisholmaysizlar. Sizlar Men, Egangizni tark etganlaringiz uchun, Men ham sizlarni tark etaman.”
21 Aʼyonlar Zakariyoga qarshi fitna uyushtirdilar. Shohning farmoni bilan uni Egamizning uyi hovlisida toshboʻron qilib oʻldirdilar. 22 Shoh Yoʻsh Zakariyoning otasi Yohayido koʻrsatgan sadoqatini eslamadi, aksincha, uning oʻgʻlini oʻldirdi. Zakariyo jon berayotganda: “Egamiz bu qilmishingizni koʻrib, jazoingizni bersin”, dedi.
Shoh Yoʻsh hukmronligining soʻnggi davri
23 Oʻsha yilning oxirida Oram lashkari Yoʻshga hujum qildi. Ular Yahudo va Quddusni bosib olib, hamma xalq yoʻlboshchilarini oʻldirishdi, olgan hamma oʻljalarini Damashq shohiga joʻnatishdi. 24 Garchi Oram lashkari ozchilik boʻlsa ham, Egamiz ularning qoʻliga Yahudoning katta lashkarini topshirgandi. Chunki Yahudo xalqi ota–bobolarining Xudosi — Egamizni tark etgandi. Shunday qilib, shoh Yoʻsh jazosini oldi.
25 Yoʻsh jangda ogʻir yaralandi. Oram lashkari ketishlari bilanoq, Yoʻshning ikki aʼyoni unga fitna uyushtirdilar. Ular ruhoniy Yohayidoning oʻldirilgan oʻgʻli uchun Yoʻshdan oʻch olib, uni oʻz toʻshagida oʻldirdilar. Yoʻshni Dovud qalʼasiga dafn qildilar, biroq shohlar qabriga uni qoʻymadilar. 26 Yoʻshga fitna uyushtirganlar Ommonlik Shimat degan ayolning oʻgʻli Yoʻzabad va Moʻablik Shoʻmer degan ayolning oʻgʻli Yohuzabad edilar. 27 Yoʻshning oʻgʻillari toʻgʻrisidagi toʻliq axborot, Yoʻshga qarshi aytilgan koʻp bashoratlar va Xudoning uyi tuzatilgani toʻgʻrisidagi maʼlumotlar “Shohlar kitobiga sharhlar”da bayon etilgan. Yoʻshning oʻrniga oʻgʻli Emoziyo shoh boʻldi.
24–БОБ
Яҳудо шоҳи Йўш
1 Йўш шоҳ бўлганда, етти ёшда эди. У Қуддусда қирқ йил ҳукмронлик қилди. Онаси Бершеба шаҳридан бўлиб, исми Зибиёх эди. 2 Руҳоний Ёҳайидо ҳаётлигида Йўш Эгамизнинг олдида тўғри ишлар қилди. 3 Ёҳайидо Йўшга иккита хотин олиб берди. Улар Йўшга ўғил–қизлар туғиб беришди.
4 Орадан бир оз вақт ўтгач, Йўш Эгамизнинг уйини тузатишга қарор қилди. 5 У руҳонийларни ва левиларни тўплаб, уларга айтди:
— Яҳудо шаҳарларига бориб, Худойингизнинг уйини тузатиш учун жамики Исроил халқидан йилига тўланадиган солиқни йиғиб келинглар. Бу ишни тезлик билан бажаринглар.
Лекин левилар бу ишни орқага сурдилар. 6 Шунда шоҳ олий руҳоний Ёҳайидони чақиртириб, ундан сўради:
— Нимага сиз левиларни солиқ йиғиб келишлари учун жўнатмадингиз? Эгамизнинг қули Мусо Муқаддас аҳд чодирининг харажатларини қоплаш учун бу солиқни Исроил жамоасига солган–ку.
7 Қабиҳ аёл Оталиёнинг издошлари Худонинг уйига бостириб кириб, у ердаги Эгамизга бағишланган ашёларни Баалнинг сажда маросимлари учун ишлатган эдилар.
8 Шоҳнинг буйруғи билан бир қути ясалиб, Эгамиз уйи дарвозасининг ташқи томонига ўрнатилди. 9 “Худонинг қули Мусо саҳрода Исроил халқига солган солиқни Эгамизга олиб келинглар”, деб Яҳудо ва Қуддус бўйлаб эълон қилинди. 10 Жамики йўлбошчилар ва халқ бажонидил солиқ пулларини олиб келиб, қутини тўлдиравердилар. 11 Қутида кўп пул йиғилгандан кейин, левилар қутини шоҳ аъёнларига олиб боришар эди. Шоҳнинг мирзаси билан олий руҳонийнинг ёрдамчиси қутини бўшатиб, уни ўз жойига қайтариб қўйишар эди. Улар ҳар куни шундай қилишарди. Шу тариқа кўп миқдорда кумуш тўплашди. 12 Шоҳ ва Ёҳайидо бу кумушларни Эгамизнинг уйидаги ишларнинг бошида турган одамларга берди. Улар эса бу кумушга Эгамизнинг уйини тузатиш учун тош терувчилар, дурадгорлар, темир ва бронзага ишлов берадиган усталарни ёлладилар.
13 Ҳаммалари чин юракдан меҳнат қилишди, Худонинг уйини олдинги ҳолатида тиклаб, мустаҳкамлашди. 14 Улар ҳамма ишларни тугатишгач, қолган кумушларни шоҳ билан Ёҳайидога беришди. Бу кумушлардан Эгамизнинг уйи учун буюмлар — хизматда ва қурбонликлар куйдиришда ишлатиладиган идишлар, шунингдек, олтин ва кумуш анжомлар ясалди. Руҳоний Ёҳайидо даврида Эгамизнинг уйида доимо куйдириладиган қурбонликлар келтириларди.
Руҳоний Ёҳайидонинг сиёсати бекор қилинади
15 Ёҳайидо роса кексайиб, бир юз ўттиз ёшида вафот этди. 16 У Исроил халқи, Худо ва Худонинг уйи учун қилган хизматлари эвазига Довуд қалъасида шоҳлар ёнига дафн қилинди.
17 Ёҳайидонинг вафотидан кейин Яҳудо аъёнлари шоҳ ҳузурига келишиб, унга таъзим қилдилар. Шоҳ уларнинг маслаҳатларига қулоқ солди. 18 Натижада халқ ота–боболарининг Худоси — Эгамизнинг уйини тарк этиб, Ашеранинг устунларига ва бутларга сиғина бошлади. Уларнинг бу гуноҳлари туфайли, Яҳудо ва Қуддус устига Эгамиз ғазабини сочди. 19 У, халқимни қайтарай деб, олдиларига пайғамбарларни юборди. Бироқ халқ пайғамбарларнинг огоҳлантиришларига қулоқ солмади.
20 Худонинг Руҳи руҳоний Ёҳайидонинг ўғли Закариёни қамраб олди. Закариё халқнинг олдида туриб, шундай деб айтди:
— Худо шундай демоқда: “Нимага сизлар Менинг амрларимга итоат этмаяпсизлар? Шунинг учун роҳат–фароғатга эришолмайсизлар. Сизлар Мен, Эгангизни тарк этганларингиз учун, Мен ҳам сизларни тарк этаман.”
21 Аъёнлар Закариёга қарши фитна уюштирдилар. Шоҳнинг фармони билан уни Эгамизнинг уйи ҳовлисида тошбўрон қилиб ўлдирдилар. 22 Шоҳ Йўш Закариёнинг отаси Ёҳайидо кўрсатган садоқатини эсламади, аксинча, унинг ўғлини ўлдирди. Закариё жон бераётганда: “Эгамиз бу қилмишингизни кўриб, жазоингизни берсин”, деди.
Шоҳ Йўш ҳукмронлигининг сўнгги даври
23 Ўша йилнинг охирида Орам лашкари Йўшга ҳужум қилди. Улар Яҳудо ва Қуддусни босиб олиб, ҳамма халқ йўлбошчиларини ўлдиришди, олган ҳамма ўлжаларини Дамашқ шоҳига жўнатишди. 24 Гарчи Орам лашкари озчилик бўлса ҳам, Эгамиз уларнинг қўлига Яҳудонинг катта лашкарини топширганди. Чунки Яҳудо халқи ота–боболарининг Худоси — Эгамизни тарк этганди. Шундай қилиб, шоҳ Йўш жазосини олди.
25 Йўш жангда оғир яраланди. Орам лашкари кетишлари биланоқ, Йўшнинг икки аъёни унга фитна уюштирдилар. Улар руҳоний Ёҳайидонинг ўлдирилган ўғли учун Йўшдан ўч олиб, уни ўз тўшагида ўлдирдилар. Йўшни Довуд қалъасига дафн қилдилар, бироқ шоҳлар қабрига уни қўймадилар. 26 Йўшга фитна уюштирганлар Оммонлик Шимат деган аёлнинг ўғли Йўзабад ва Мўаблик Шўмер деган аёлнинг ўғли Ёҳузабад эдилар. 27 Йўшнинг ўғиллари тўғрисидаги тўлиқ ахборот, Йўшга қарши айтилган кўп башоратлар ва Худонинг уйи тузатилгани тўғрисидаги маълумотлар “Шоҳлар китобига шарҳлар”да баён этилган. Йўшнинг ўрнига ўғли Эмозиё шоҳ бўлди.
