30–БОБ
1 Роҳила Ёқубга бола туғиб бера олмагач, энди опасига ҳасад қила бошлади.
— Менга фарзанд беринг, бўлмаса ўламан! — деди у Ёқубга.
2 Ёқуб Роҳиладан қаттиқ ғазабланди.
— Нима, мен Худоманми?! Сени бепушт қилиб яратган Худо–ку!
3 Шунда Роҳила Ёқубга деди:
— Ана, чўрим Билхахнинг ёнига киринг. У менга бола туғиб берсин, токи чўрим орқали мен ҳам болали бўлайин .
4 Шундай қилиб, Роҳила эрига Билхахни олиб берди. Ёқуб Билхахнинг ёнига кирди. 5 Билхах ҳомиладор бўлиб, Ёқубга ўғил туғиб берди. 6 Роҳила: “Худойим мени оқлади, У менинг илтижоимни эшитиб, менга ўғил ато этди”, деб ўғлининг исмини Дан қўйди. 7 Билхах яна ҳомиладор бўлиб, Ёқубга иккинчи ўғлини туғиб берди. 8 Роҳила: “Опам билан қаттиқ олишиб, мен ютиб чиқдим”, деб ўғлининг исмини Нафтали қўйди.
9 Леах бола туғишдан қолганини англаб етди. Шунда у ҳам ўзининг чўриси Зилпони Ёқубга олиб берди. 10 Зилпо Ёқубга ўғил туғиб берди. 11 Леах: “Менга омад кулиб боқди”, деб ўғлининг исмини Гад қўйди. 12 Сўнгра Зилпо Ёқубга иккинчи ўғлини туғиб берди. 13 Леах: “Нақадар бахтлиман–а! Энди аёллар мени жуда бахтли экан, деб айтишади”, дея ўғлининг исмини Ошер қўйди.
14 Буғдой ўрими пайти эди. Бир куни Рубен далага борганда, меҳригиё ўсимлигини топиб олиб, онаси Леахга келтирди. Роҳила: “Ўғлингнинг меҳригиёларидан менга ҳам бер”, деб илтимос қилди. 15 Лекин Леах ғазаб билан жавоб қилди:
— Эримни тортиб олганинг камлик қилдими?! Энди ўғлимнинг меҳригиёларини ҳам тортиб олмоқчимисан?!
— Ўғлингнинг меҳригиёлари эвазига бу кеча эрим сенинг ёнингга киради, унга ижозат бераман, — деди Роҳила.
16 Кечқурун Ёқуб даладан келганда, Леах унга пешвоз чиқди.
— Бу кеча менинг ёнимга киришингиз керак, — деди у эрига. — Ўғлим даладан топиб келган меҳригиёга сизни алмаштирдим.
Шундай қилиб, Ёқуб Леахнинг ёнига кирди. 17 Худо Леахнинг илтижоларига жавоб берди. У яна ҳомиладор бўлиб, Ёқубга бешинчи ўғлини туғиб берди. 18 Леах: “Чўримни эримга олиб берганим учун Худойим мени мукофотлади”, деб ўғлининг исмини Иссахор қўйди. 19 Сўнгра у яна ҳомиладор бўлиб, Ёқубга олтинчи ўғлини туғиб берди. 20 Леах деди: “Худойим менга яхши ҳадя берди. Энди эрим мени ҳурмат қиладиган бўлади, чунки унга олтита ўғил туғиб бердим.” Шундай деб, ўғлининг исмини Забулун қўйди. 21 Кейин Леах қиз туғиб, исмини Дина қўйди.
22 Ниҳоят, Худо Роҳилага ҳам марҳамат қилди ва унинг илтижоларига жавоб бериб, бола туғишга қодир қилди. 23 Роҳила ҳомиладор бўлиб, ўғил туғди. “Худо менга ўғил ато этиб, шармандалигимни олиб ташлади”, деди. 24 “Эгам менга яна ўғил берсин”, деб ўғлининг исмини Юсуф қўйди.
Ёқуб Лобон билан савдолашади
25 Роҳила Юсуфни туққандан кейин кўп ўтмай, Ёқуб Лобонга деди:
— Ижозат берсангиз, мен юртимга қайтмоқчиман. 26 Хотинларим билан болаларимни ҳам олиб кетсам, дегандим. Ўзингиз биласиз, сизга кўп хизматим сингган, пешана теримни тўкиб уларни топганман. Энди кетишга ижозат берсангиз.
27 Лобон эса унга шундай жавоб берди:
— Энди илтимос қиламан, менинг гапимга қулоқ сол: фол очтириб кўрган эдим, Эгам менга сен туфайли барака берганини билдим . 28 Хизмат ҳақингни айт, тўлай.
29 — Ўзингиз биласиз: узоқ йиллар давомида сизга кўп хизмат қилдим. Мол–қўйларингиз менинг меҳнатим туфайли қанчалик кўпайганини биласиз. 30 Аслида мен келмасимдан олдин молингиз оз эди, энди эса бойлигингиз ҳаддан зиёд кўпайди. Мен туфайли Эгам сизга ҳамма нарсада барака берди . Энди оиламни ўйлайдиган пайт келди.
31 — Хизмат ҳақингга нима истайсан? — деб яна сўради Лобон.
— Менга ҳеч қандай хизмат ҳақи керак эмас, — деб жавоб қилди Ёқуб. — Агар рози бўлсангиз, бир таклифим бор. Мен қўй–эчкиларингизни боқаверай. 32 Бугун сурувингизни оралаб, олачипор ва хол–хол қўйларингизни, қора қўзиларингизни, эчкиларингиздан ҳам хол–холини ва олачипорини ажратиб олай. Хизмат ҳақимга шуларни берсангиз кифоя. 33 Агар мен ҳалол бўлмасам, сиз кейин осонликча билиб оласиз. Менинг хизматимни текширгани келганингизда, қўй–эчкиларимнинг орасида бирортаси ола–була, хол–хол бўлмаса, ёки қўзиларимнинг орасида ҳам бирортаси қора бўлмаса, мени ўғри деб ҳисоблашингиз мумкин.
34 — Яхши, сен айтгандай бўла қолсин, — деди Лобон.
35 Лобон ўша куни оқи бор хол–хол ва олачипор така ҳамда урғочи эчкиларни сурувдан ажратиб олди, қора қўзиларни ҳам айириб олди. Ҳаммасини ўғилларининг ихтиёрига берди. 36 Улар ўша қўй–эчкиларни Ёқуб турган жойдан уч кунда борадиган жойга олиб кетдилар. Ёқуб эса Лобоннинг қолган қўй–эчкиларини боқаверди.
37 Ёқуб терак, бодом ва чинор дарахтининг новдаларидан олиб, новдаларни йўл–йўл қилиб пўстлоғини шилди. 38 Сўнгра у пўстлоғи тозаланган новдаларни қўй–эчкиларга кўринадиган жойга — сув ичадиган охурлар ичига қўйди . Чунки Лобоннинг қўй–эчкиларини суғоргани олиб келганда, ҳайвонлар шу ерда жуфтлашар эди. 39 Қўй–эчкилар оқ йўли бор новдаларни кўриб турганда жуфтлашиб, йўл–йўл, олачипор ва хол–хол насл берарди. 40 Ёқуб Лобоннинг бошқа қўй–эчкиларидан совлиқларини ажратиб олди. Совлиқ қўйлар жуфтлашаётганда, Ёқуб қўйларнинг юзини Лобоннинг сурувидаги йўл–йўл ва қоп–қора ҳайвонларга қаратиб қўярди. Шу тариқа Ёқуб Лобоннинг қўй–эчкиларидан ўзининг сурувини вужудга келтирди ва Лобонникидан алоҳида қилиб қўйди. 41 Сурувдаги соғлом урғочи қўй ёки эчкилар жуфтлашишга тайёр бўлганда, Ёқуб пўстлоғи арчилган новдаларни ҳайвонларнинг охурига ташлаб қўярди. Ҳайвонлар йўл–йўл новдаларни кўриб турганларида жуфтлашардилар. 42 Лекин у нимжон ҳайвонларга шундай қилмасди. Оқибатда Лобон нимжон қўй–эчкиларга, Ёқуб эса соғлом қўй–эчкиларга эга бўлиб қолди. 43 Шу йўл билан Ёқубнинг қўй–эчкилари тезлик билан кўпайиб борди, у жуда ҳам бойиб кетди, кўплаб қул ва чўриларга, туя ва эшакларга эга бўлди.
30–BOB
1 Rohila Yoqubga bola tugʻib bera olmagach, endi opasiga hasad qila boshladi.
— Menga farzand bering, boʻlmasa oʻlaman! — dedi u Yoqubga.
2 Yoqub Rohiladan qattiq gʻazablandi.
— Nima, men Xudomanmi?! Seni bepusht qilib yaratgan Xudo–ku!
3 Shunda Rohila Yoqubga dedi:
— Ana, choʻrim Bilxaxning yoniga kiring. U menga bola tugʻib bersin, toki choʻrim orqali men ham bolali boʻlayin .
4 Shunday qilib, Rohila eriga Bilxaxni olib berdi. Yoqub Bilxaxning yoniga kirdi. 5 Bilxax homilador boʻlib, Yoqubga oʻgʻil tugʻib berdi. 6 Rohila: “Xudoyim meni oqladi, U mening iltijoimni eshitib, menga oʻgʻil ato etdi”, deb oʻgʻlining ismini Dan qoʻydi. 7 Bilxax yana homilador boʻlib, Yoqubga ikkinchi oʻgʻlini tugʻib berdi. 8 Rohila: “Opam bilan qattiq olishib, men yutib chiqdim”, deb oʻgʻlining ismini Naftali qoʻydi.
9 Leax bola tugʻishdan qolganini anglab yetdi. Shunda u ham oʻzining choʻrisi Zilponi Yoqubga olib berdi. 10 Zilpo Yoqubga oʻgʻil tugʻib berdi. 11 Leax: “Menga omad kulib boqdi”, deb oʻgʻlining ismini Gad qoʻydi. 12 Soʻngra Zilpo Yoqubga ikkinchi oʻgʻlini tugʻib berdi. 13 Leax: “Naqadar baxtliman–a! Endi ayollar meni juda baxtli ekan, deb aytishadi”, deya oʻgʻlining ismini Osher qoʻydi.
14 Bugʻdoy oʻrimi payti edi. Bir kuni Ruben dalaga borganda, mehrigiyo oʻsimligini topib olib, onasi Leaxga keltirdi. Rohila: “Oʻgʻlingning mehrigiyolaridan menga ham ber”, deb iltimos qildi. 15 Lekin Leax gʻazab bilan javob qildi:
— Erimni tortib olganing kamlik qildimi?! Endi oʻgʻlimning mehrigiyolarini ham tortib olmoqchimisan?!
— Oʻgʻlingning mehrigiyolari evaziga bu kecha erim sening yoningga kiradi, unga ijozat beraman, — dedi Rohila.
16 Kechqurun Yoqub daladan kelganda, Leax unga peshvoz chiqdi.
— Bu kecha mening yonimga kirishingiz kerak, — dedi u eriga. — Oʻgʻlim daladan topib kelgan mehrigiyoga sizni almashtirdim.
Shunday qilib, Yoqub Leaxning yoniga kirdi. 17 Xudo Leaxning iltijolariga javob berdi. U yana homilador boʻlib, Yoqubga beshinchi oʻgʻlini tugʻib berdi. 18 Leax: “Choʻrimni erimga olib berganim uchun Xudoyim meni mukofotladi”, deb oʻgʻlining ismini Issaxor qoʻydi. 19 Soʻngra u yana homilador boʻlib, Yoqubga oltinchi oʻgʻlini tugʻib berdi. 20 Leax dedi: “Xudoyim menga yaxshi hadya berdi. Endi erim meni hurmat qiladigan boʻladi, chunki unga oltita oʻgʻil tugʻib berdim.” Shunday deb, oʻgʻlining ismini Zabulun qoʻydi. 21 Keyin Leax qiz tugʻib, ismini Dina qoʻydi.
22 Nihoyat, Xudo Rohilaga ham marhamat qildi va uning iltijolariga javob berib, bola tugʻishga qodir qildi. 23 Rohila homilador boʻlib, oʻgʻil tugʻdi. “Xudo menga oʻgʻil ato etib, sharmandaligimni olib tashladi”, dedi. 24 “Egam menga yana oʻgʻil bersin”, deb oʻgʻlining ismini Yusuf qoʻydi.
Yoqub Lobon bilan savdolashadi
25 Rohila Yusufni tuqqandan keyin koʻp oʻtmay, Yoqub Lobonga dedi:
— Ijozat bersangiz, men yurtimga qaytmoqchiman. 26 Xotinlarim bilan bolalarimni ham olib ketsam, degandim. Oʻzingiz bilasiz, sizga koʻp xizmatim singgan, peshana terimni toʻkib ularni topganman. Endi ketishga ijozat bersangiz.
27 Lobon esa unga shunday javob berdi:
— Endi iltimos qilaman, mening gapimga quloq sol: fol ochtirib koʻrgan edim, Egam menga sen tufayli baraka berganini bildim . 28 Xizmat haqingni ayt, toʻlay.
29 — Oʻzingiz bilasiz: uzoq yillar davomida sizga koʻp xizmat qildim. Mol–qoʻylaringiz mening mehnatim tufayli qanchalik koʻpayganini bilasiz. 30 Aslida men kelmasimdan oldin molingiz oz edi, endi esa boyligingiz haddan ziyod koʻpaydi. Men tufayli Egam sizga hamma narsada baraka berdi . Endi oilamni oʻylaydigan payt keldi.
31 — Xizmat haqingga nima istaysan? — deb yana soʻradi Lobon.
— Menga hech qanday xizmat haqi kerak emas, — deb javob qildi Yoqub. — Agar rozi boʻlsangiz, bir taklifim bor. Men qoʻy–echkilaringizni boqaveray. 32 Bugun suruvingizni oralab, olachipor va xol–xol qoʻylaringizni, qora qoʻzilaringizni, echkilaringizdan ham xol–xolini va olachiporini ajratib olay. Xizmat haqimga shularni bersangiz kifoya. 33 Agar men halol boʻlmasam, siz keyin osonlikcha bilib olasiz. Mening xizmatimni tekshirgani kelganingizda, qoʻy–echkilarimning orasida birortasi ola–bula, xol–xol boʻlmasa, yoki qoʻzilarimning orasida ham birortasi qora boʻlmasa, meni oʻgʻri deb hisoblashingiz mumkin.
34 — Yaxshi, sen aytganday boʻla qolsin, — dedi Lobon.
35 Lobon oʻsha kuni oqi bor xol–xol va olachipor taka hamda urgʻochi echkilarni suruvdan ajratib oldi, qora qoʻzilarni ham ayirib oldi. Hammasini oʻgʻillarining ixtiyoriga berdi. 36 Ular oʻsha qoʻy–echkilarni Yoqub turgan joydan uch kunda boradigan joyga olib ketdilar. Yoqub esa Lobonning qolgan qoʻy–echkilarini boqaverdi.
37 Yoqub terak, bodom va chinor daraxtining novdalaridan olib, novdalarni yoʻl–yoʻl qilib poʻstlogʻini shildi. 38 Soʻngra u poʻstlogʻi tozalangan novdalarni qoʻy–echkilarga koʻrinadigan joyga — suv ichadigan oxurlar ichiga qoʻydi . Chunki Lobonning qoʻy–echkilarini sugʻorgani olib kelganda, hayvonlar shu yerda juftlashar edi. 39 Qoʻy–echkilar oq yoʻli bor novdalarni koʻrib turganda juftlashib, yoʻl–yoʻl, olachipor va xol–xol nasl berardi. 40 Yoqub Lobonning boshqa qoʻy–echkilaridan sovliqlarini ajratib oldi. Sovliq qoʻylar juftlashayotganda, Yoqub qoʻylarning yuzini Lobonning suruvidagi yoʻl–yoʻl va qop–qora hayvonlarga qaratib qoʻyardi. Shu tariqa Yoqub Lobonning qoʻy–echkilaridan oʻzining suruvini vujudga keltirdi va Lobonnikidan alohida qilib qoʻydi. 41 Suruvdagi sogʻlom urgʻochi qoʻy yoki echkilar juftlashishga tayyor boʻlganda, Yoqub poʻstlogʻi archilgan novdalarni hayvonlarning oxuriga tashlab qoʻyardi. Hayvonlar yoʻl–yoʻl novdalarni koʻrib turganlarida juftlashardilar. 42 Lekin u nimjon hayvonlarga shunday qilmasdi. Oqibatda Lobon nimjon qoʻy–echkilarga, Yoqub esa sogʻlom qoʻy–echkilarga ega boʻlib qoldi. 43 Shu yoʻl bilan Yoqubning qoʻy–echkilari tezlik bilan koʻpayib bordi, u juda ham boyib ketdi, koʻplab qul va choʻrilarga, tuya va eshaklarga ega boʻldi.
